Η κυβέρνηση και οι τράπεζες της Ιταλίας ανταλάσσουν κατηγορίες για την καθυστέρηση που καταγράφεται στην παροχή των δανείων έκτακτης ανάγκης σε μικρές επιχειρήσεις που αντιμετωπίζουν προβλήματα μετά την πανδημία του κορωνοϊού.
Όπως αναφέρει το Politico στο επίκεντρο της διαμάχης βρίσκεται η (δηλητηριώδης) υπόνοια ότι οι τράπεζες σκόπιμα κωλυσιεργούσαν. Η ρυθμιστική αρχή της χώρας κατηγόρησε 16 τράπεζες ότι παρεμπόδισαν την πρόσβαση στα δάνεια για την αντιμετώπιση του κορωνοϊού και ξεκίνησαν επίσημο έλεγχο για τέσσερις από αυτές: Unicredit, Intesa SanPaolo, Banca Sella και Findomestic.
Η Ιταλία ήταν η πρώτη ευρωπαϊκή χώρα που υπέστη τις συνέπειες από την επέλαση της πανδημίας και μεταξύ των πρώτων μέτρων που ανακοίνωσε ήταν η παροχή μετρητών σε προβληματικές εταιρείες μέσω κρατικών εγγυήσεων βασιζόμενη στις τράπεζες.
Όμως τα πράγματα δεν εξελίχθηκαν ομαλά, τουλάχιστον αρχικά. “Τα χρήματα δεν έρχονται”, δήλωσε ο Κάρλο Μπονόμι, πρόεδρος του ιταλικού επιχειρηματικού λόμπι Confindustria, σε δημοσιογράφους στις 15 Ιουνίου, αν και κατηγόρησε την υπερβολική γραφειοκρατία για αυτό και όχι μια ενδεχόμενη συμπαιγνία μεταξύ των τραπεζών.
Τον Απρίλιο, αμέσως μετά την υιοθέτηση μέτρων διάσωσης έκτακτης ανάγκης, καταναλωτές και επιχειρήσεις κάλεσαν αμέσως τις τράπεζες τους να επωφεληθούν από κρατικά δάνεια, αλλά δυσκολεύτηκαν να εξασφαλίσουν οικονομική υποστήριξη.
“Έπρεπε να συμπληρώσουμε τις αιτήσεις δανείων πέντε φορές. Οι τράπεζες δημιούργησαν γραφειοκρατικά εμπόδια για να κάνουν τα πάντα αδύνατα“, δήλωσε ένας σύμβουλος που βοήθησε εταιρείες και πολίτες στην υποβολή αίτησης για δάνεια στη Βόρεια Ιταλία.
Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσε η κεντρική τράπεζα της Ιταλίας, τα οποία ενημερώθηκαν στα τέλη Μαΐου, οι τράπεζες παρείχαν δάνεια περίπου 10 δισ. ευρώ, αλλά μέσω των αιτήσεων ζητούνταν 50 δισ. ευρώ.
Η τραπεζική αρχή δήλωσε ότι οι καθυστερήσεις οφείλονται κυρίως στην καινοτομία των μέτρων και στον υπερβολικό αριθμό αιτημάτων.
Ωστόσο, οι ιταλικές αρχές για τον ανταγωνισμό υποστήριξαν ότι οι τράπεζες “εισήγαγαν αδικαιολόγητους όρους για την πρόσβαση στα μέτρα, όπως το άνοιγμα τραπεζικού λογαριασμού ή η ικανοποίηση συγκεκριμένων απαιτήσεων που δεν προβλέπονται στη νομοθεσία.”
Δύο ημέρες πριν από την έναρξη της έρευνας, ο γενικός διευθυντής της ιταλικής τραπεζικής ένωσης (ABI), Τζιοβάνι Σαμπατίνι, εμφανίστηκε ενώπιον κοινοβουλευτικής επιτροπής και εξήγησε ότι ο συντονισμός μεταξύ τραπεζών για τα συγκεκριμένα δάνεια (για την αντιμετώπιση της πανδημίας) θα παραβίαζε την κοινοτική και εθνική νομοθεσία περί ανταγωνισμού.
Οι εξεταζόμενες τράπεζες αρνήθηκαν να σχολιάσουν.
Σύμφωνα με έρευνα που διενήργησε η κοινοβουλευτική επιτροπή, εγκρίθηκαν μόνο τα μισά αιτήματα δανείου έως και 25.000 ευρώ – τα οποία καλύπτονται από κρατική εγγύηση 100% -. Τα στοιχεία είναι ακόμη χειρότερα για μεγαλύτερα δάνεια, τα οποία έχουν ποσοστό έγκρισης μικρότερο και από 25 τοις εκατό.
Σύμφωνα με στοιχεία από την κεντρική τράπεζα της Ιταλίας, οι τράπεζες έγιναν πιο ευέλικτες τις τελευταίες εβδομάδες αφού τις πρώτες μέρες της κρίσης είχαν κρατήσει τα πορτοφόλια τους κλειστά .
Οι τράπεζες είναι απρόθυμες να χορηγήσουν πλήρως εγγυημένα δάνεια, καθώς φοβούνται να «κάψουν» γρήγορα ένα μεγάλο μέρος του κεφαλαίου τους και έπειτα να περιμένουν πολύ καιρό πριν λάβουν χρήματα από το κράτος σε περίπτωση αφερεγγυότητας, δήλωσε πρώην διευθυντής της τράπεζας.
Ποιος φταίει;
“Υπάρχει ένα παιχνίδι κατηγορίας. Από τη μία πλευρά, οι κανόνες δεν ήταν πολύ σαφείς. Από την άλλη, ως συνήθως, οι τράπεζες δεν συνεργάζονται [για την επίτευξη αυτού του στόχου πολιτικής]”, δήλωσε η Λάουρα Μπιναρέλι, δικηγόρος για της ένωσης Ιταλών καταναλωτών “Codacons”.
Τον Απρίλιο και τον Μάιο, οι Codacons κάλεσαν τράπεζες, προσποιούμενοι ότι ήταν καταναλωτής ή μικρός επιχειρηματίας που ζητούσε δάνειο.
“Τα υποκαταστήματα της τράπεζας έπρεπε να είναι ανοιχτά. Ακόμη και όταν δημιούργησαν έναν ειδικό αριθμό, αλλά κανείς δεν απαντούσε στο τηλέφωνο. Όταν το έκαναν, οι απαντήσεις ήταν ανησυχητικές”, δήλωσε η Μπιναρέλι.
Όπως επεσήμανε η αρχή ανταγωνισμού, ορισμένες τράπεζες ζήτησαν από τους αιτούντες να ανοίξουν λογαριασμό, εισάγοντας παράνομη προϋπόθεση για τη λήψη δανείων. Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι τράπεζες ζήτησαν από τους αιτούντες να μεταβούν σε υποκαταστήματα αυτοπροσώπως, ακόμη και αν οι κανόνες έκτακτης ανάγκης επέτρεπαν τη σύναψη συμβάσεων δανείου εξ αποστάσεως προκειμένου να διατηρηθεί η κοινωνική απόσταση, πρόσθεσε η Μπιναρέλι.
Οι τράπεζες έπρεπε να αντιμετωπίσουν έναν ξαφνικό τεράστιο φόρτο εργασίας, αλλά φοβόταν επίσης να δανείσουν χρήματα σε άγνωστους πελάτες, σημείωσε η πρόεδρος της κοινοβουλευτικής επιτροπής για το τραπεζικό σύστημα Κάρλα Ρουόκο, προσθέτοντας ότι η απροθυμία τους μπορεί να γίνει εν μέρει κατανοητή.
“Οι τράπεζες έδωσαν εύκολα χρήματα και [οι απώλειες που προέκυψαν] επιδείνωσαν το κεφάλαιο τους στο παρελθόν”, δήλωσε η Ρουόκο. “Τώρα, είναι πολύ συνετοί όταν χορηγούν δάνειο 10.000 ευρώ που καλύπτεται από κρατική εγγύηση 100%”, πρόσθεσε.
Τα αριθμητικά στοιχεία από την κεντρική τράπεζα της Ιταλίας και από την κοινοβουλευτική επιτροπή δείχνουν ότι ορισμένες τράπεζες τα πήγαν πολύ καλύτερα από άλλες στη χορήγηση δανείων.
Κατά συνέπεια, οι τράπεζες δεν μπορούν απλώς να κατηγορήσουν την κυβέρνηση για την υποτιθέμενη έλλειψη σαφήνειας στους κανόνες έκτακτης ανάγκης σχετικά με τα δάνεια, δήλωσε η βουλευτής.
Κατά τη διάρκεια ακρόασης με την κοινοβουλευτική επιτροπή τραπεζών, ο υπουργός Οικονομικών της Ιταλίας Ρομπέρτο Γκουαλτιέρι συμφώνησε δίνοντας επιπλέον συμβουλές σε μη ικανοποιημένους καταναλωτές: «Πηγαίνετε σε μια ταχύτερη τράπεζα».
Όπως το έθεσε η δικηγόρος της ένωσης Codacons, Μπιναρέλι: “Η ιταλική κυβέρνηση ανέθεσε στις τράπεζες μια αποστολή δημόσιας υπηρεσίας κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά δεν μπόρεσαν να ανταποκριθούν σε αυτήν.”