Ένα από τα κύρια θέματα που απασχολούν τα διεθνή ΜΜΕ τους τελευταίους 22 μήνες είναι ο εμπορικός πόλεμος που έχει ξεσπάσει μεταξύ των ΗΠΑ και της Κίνας. Και μόνο η ύπαρξη μίας τέτοιας έντονης διαμάχης, αποδεικνύει με τον πιο εύγλωττο τρόπο, το γεγονός πως η Κίνα, “ήρθε για να μείνει”.
Μαζί με τις ΗΠΑ, αποτελούν τις πλέον ισχυρές οικονομικές δυνάμεις του πλανήτη. Τίποτα πλέον δεν θα συζητείται και πολύ περισσότερο, τίποτα δεν θα αποφασίζεται χωρίς να λαμβάνεται υπ όψιν η στρατηγική μεταβλητή Κίνα.
Την περασμένη δεκαετία, η Κίνα αφιέρωσε πολύ προσπάθεια, χρόνο και χρήμα στο να διεισδύσει στην Αφρικανική ήπειρο. Η Ευρώπη δεν θα μπορούσε να είναι εκτός στόχων της Κίνας. Δεν μιλάμε βεβαίως απλώς για μια εμπορική επέκταση, που και αυτή είναι σημαντική. Μιλάμε για την δημιουργία εκείνων των (αλληλο)εξαρτήσεων οι οποίες βοηθούν μια πλευρά να καταστεί απαραίτητος μιας άλλης, αυξάνοντας την γεωπολιτική και οικονομική της σημασία για την τελευταία, με ό,τι αυτό μπορεί να σημαίνει.
Η Κίνα έχει διαμορφώσει εδώ και χρόνια την στρατηγική επέκτασής της. Έχει τον απαιτητικό τίτλο: “Belt and Road Initiative”. Θυμίζει λίγο σαν τίτλος τον γνωστό μας “Δρόμο του Μεταξιού” και όχι αδίκως. Πρώτον έχει την αντίστοιχη σημασία με αυτόν και δεύτερον, αποτελεί συνέχειά του! Με τον όρο “Belt” νοείτι το πλέγμα των οδικών και σιδηροδρομικών αξόνων σύνδεσης της Κίνας με τις περιοχές ενδιαφέροντος και με ο όρος “Road”, οι αντίστοιχες θαλάσσιες οδοί.
Η ευρωπαϊκή Στρατηγική της Κίνας
Την περασμένη εβδομάδα, επισκέφτηκε την χώρα μας ο Πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και έγινε θερμά δεκτός. Και λογικά: η χώρα μας έχει άμεση ανάγκη ξένων επενδύσεων και η Κίνα έχει εμπράκτως δείξει, προφανως για λόγους δικού της συμφεροντος, την διάθεσή της για επενδύσεις. Ο στόχος της Κίνας είναι να καταστήσει τον Πειραιά σαν την κύρια πύλη εισόδου των κινεζικών προϊόντων προς την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη. Άρα παίζει έναν ρόλο-κλειδί στην επέκταση της Κίνας στην Ευρώπη.
Η Κίνα έχει αρχίσει να υλοποιεί το Ευρωπαϊκό “Belt and Road” δημιουργώντας δεσμούς με 16 χωρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Θα γίνουν 17 με την Ελλάδα και ίσως 18 μετά την πριν μερικούς μήνες, αντίστοιχη επίσκεψη του Κινέζου προέδρου, σε μια άλλη προβληματική ως προς τα οικονομικά της, χωρα της ΕΕ, την Ιταλία;
Οι ευρωπαϊκές Αντιδράσεις
Όμως η ΕΕ δεν βλέπει με καλό μάτι αυτην την επέκταση. Φοβάται μηπως συνθλιβεί ως πιο αδύναμη οικονομικά μεταξύ των δύο γιγάντων: των σχεδόν εχθρικών ΗΠΑ και της επεκτατικής Κίνας. Η Κομισιόν είχε χαρακτηρίσει την Κινα σαν “συστημικό αντιπαλο” μετα την επίσκεψη Σι στην Ιταλία.
Ευρωπαίοι αναλυτές αναφέρουν πως πολλοί σημαίνοντες πολιτικοί της Ένωσης, φοβούνται πως με την διείσδυση o ΥπΕξ των ΗΠΑ M. Πομπέο έχει προειδοποιήσει την Ευρώπη για τον κίνδυνο σε στρατηγικό και γεωπολιτικό επίπεδο. Θεωρεί πως η Κίνα μέσω οικονομικών συμφωνιών, θα προσπαθήσει να προσδέσει επ ωφελεία της και μόνο, σειρά χωρών. Εξυπηρετώντας μονομερώς τα συμφέροντά της και μόνο. Η Κίνα παράλληλα, προσπαθεί να καθησυχάσει τους ευρωπαίους εταίρους της, υποσχόμενη να σεβαστεί όλους τους ευρωπαϊκούς κανόνες.
Από την άλλη όμως , πολλές ευρωπαϊκές χώρες, αντιμετωπίζοντας οξύτατα οικονομικά προβλήματα, όπως και η δική μας, διψούν για επενδύσεις. Η Κίνα τις προσφέρει. Ποιός μπορεί να ζητήσει από τις χώρες αυτές να τις αγνοήσουν; Μέχρι στιγμής η εμπορική, επιχειρηματική αλλά και πολιτική επέκταση της Κίνας προς Δυσμάς φαίνεται σταθερή και δύσκολα αντιμετωπίσιμη από όσους διαφωνούν με αυτήν.
Η διαμάχη “έπιασε” λιμάνι;
Ειναι νωπή η “συμβουλή” του Αμερικανού Υπουργού Εμπορίου κου Γ. Ρος προς την χώρα μας για τους “μακροπρόθεσμους κινδύνους” που ενέχει η οικονομική συνεργασία της χώρας μας με την Κίνα, αναφερόμενος στην επένδυση της Cosco στον Πειραιά, που έλαβε νέα ώθηση κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Κινέζου Προέδρου. Είναι λογικό στην διεθνή οικονομική σκακιέρα ο κάθε “παίκτης”, ειδικά σε περιόδους έντονης γεωπολιτικής διαμάχης που η οικονομία παίζει τεράστιο ρόλο, να να προσπαθεί να επηρεάσει τις μικρότερες χώρες προς το δικό του συμφέρον. Οι τελευταίες θα πρέπει να βρουν τρόπους να αποφύγουν να γίνουν τα μυρμήγκια που κινδυνεύουν να τα πατήσουν οι ελέφαντες που τσακώνονται.
Για να το πετύχουν αυτό δύο είναι οι προϋποθέσεις: αφενός να προσφέρουν οικονομικά και στρατηγικά τόσο ελκυστικές επενδυτικές ευκαιρίες, ώστε να προκαλούν όσο το δυνατόν μεγαλύτερη προσέλκυση ενδιαφερομένων και δεύτερον, να είναι σε θέση να ξεκαθαρίζουν προς πάσα κατεύθυνση πως οι βασικές στρατηγικές επιλογές της χώρας έχουν ληφθεί.