H ιστορία δεν μπορεί να περιμένει. Ο Φρίντριχ Μερτς το γνωρίζει καλά. Για τον νέο Καγκελάριο της Γερμανίας το κλειδί για μια νέα εποχή ευημερίας βρίσκεται στην επανεξέταση των πολιτικών που βοήθησαν στην προώθηση του μεταπολεμικού οικονομικού θαύματος της Γερμανίας. Ο ηγέτης της Χριστιανοδημοκρατικής Ένωσης που διεκδίκησε και κατάφερε τελικά να κερδίσει στις πρόωρες εκλογές μετά την κατάρρευση του τρικομματικού συνασπισμού υπό τον Όλαφ Σολτς βρίσκεται αντιμέτωπος με μια σειρά προκλήσεων με βασικότερη να επανατοποθετήσει στην Γερμανία στο χαμένο στέμμα της. Η εκλογή Τραμπ επιτάχυνε τις εξελίξεις. Η κυβέρνηση πάει με αργούς ρυθμούς ενώ η ιστορία…γρήγορα με τον Μερτς να αναγνωρίζει ακριβώς αυτό, στις πρώτες μετά τη νίκη του δηλώσεις, ότι κανείς δεν μπορεί να περιμένει τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία. Για πολλούς λόγους. Τι νομιμοποίηση θα έχει ο Σολτς στις όποιες διαπραγματεύσεις για την Ουκρανία για παράδειγμα, έως ότου σχηματιστεί η επόμενη κυβέρνηση; Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού πνέει άνεμος κατά της Ευρώπης και ο νέος Καγκελάριος πρέπει να σώσει την τιμή της γηραιάς ηπείρου δίνοντας μια πειστική και επί της ουσίας απάντηση στην Αμερική του Τραμπ.
Ο Μερτς καλείται να κάνει το θαύμα στο εσωτερικό της χώρας του, ένα θαύμα που στην παρούσα φάση χρειάζεται συνολικά η Ευρώπη. Εχει μια σαφώς φιλοεπιχειρηματική ατζέντα χαμηλότερων φόρων, λιγότερων ρυθμίσεων και λιγότερων επιδοτήσεων που στηρίζεται στη συνεργασία με τα στελέχη της χώρας. Οι σύμβουλοι του 69χρονου Μερτς λένε ότι το μείγμα πολιτικής που εφαρμόστηκε μετά το 1945, το οποίο συνδύαζε την ελεύθερη αγορά με την κοινωνική προστασία, έχει διαμορφώσει το όραμά του για το πώς θα ξεφύγει από το δυσμενές οικονομικό κλίμα που πλήττει σήμερα τη Γερμανία. «Η νοοτροπία μας πρέπει να αλλάξει από πολλές απόψεις», δήλωνε στο περιοδικό Stern. «Φυσικά, πολλοί άνθρωποι πετυχαίνουν πολλά στη δουλειά τους. Ταυτόχρονα, όμως, βλέπω πολύ λίγη καινοτομία και πολύ λίγη προθυμία για αλλαγές που θα μπορούσαν να βελτιώσουν τη ζωή μας». Αλλαγές που χρειάζονται επειγόντως στην Γερμανία και κυρίως στην Ανατολική εκεί όπου θριάμβευσε το AfD.
Πολλοί από τους ισχυρούς επιχειρηματίες της χώρας θα χειροκροτούσαν το σχέδιό του να σταματήσει την κατρακύλα μετά από μια σειρά χαμένων ετών για τη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης, ακόμη και αν ο Μερτς θα πρέπει όπως όλα δείχνουν να συμβιβαστεί με τους εταίρους του συνασπισμού, το SPD. Tο ερώτημα είναι κατά πόσον μια πλατφόρμα που έχει τις ρίζες της σε μεγάλο βαθμό στις επιτυχίες του παρελθόντος μπορεί να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του 21ου αιώνα της Γερμανίας, όπως η φθίνουσα ανταγωνιστικότητα και η παραπαίουσα, αντιδημοφιλής ενεργειακή μετάβαση.
Για τον Μερτς η μεγάλη πρόκληση βρίσκεται στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Με τον Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο η νέα κυβέρνηση πρέπει να διαχειριστεί έναν εμπορικό πόλεμο, τις περίπλοκες σχέσεις με το Πεκίνο και τις ακόμα πιο δύσκολες επιλογές για την Ουκρανία – την ώρα που η γερμανική ακροδεξιά ΑfD είναι πλέον η μείζονα αντιπολίτευση. Η γερμανική οικονομία διανύει ένα δεύτερο έτος συρρίκνωσης. Αυτή η παρατεταμένη αδυναμία έχει άμεσες επιπτώσεις στις μεγάλες επιχειρήσεις της Γερμανίας. Η Volkswagen AG, έχοντας ήδη χάσει το στέμμα της ως η μεγαλύτερη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο, εξετάζει τώρα το ενδεχόμενο να κλείσει εργοστάσια της. Στην αλυσίδα εφοδιασμού, οι κατασκευαστές εξαρτημάτων Schaeffler και ZF Friedrichshafen περικόπτουν χιλιάδες θέσεις εργασίας. Η Γερμανία έχει πρόβλημα παραγωγικότητας. Ο Μερτς θεωρεί ότι η απασχόληση είναι κοντά σε ρεκόρ, ενώ οι ώρες εργασίας δεν ξεπερνούν σημαντικά τα επίπεδα που καταγράφηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 1990. «Θα προτρέπαμε τους Γερμανούς υπεύθυνους χάραξης πολιτικής να παραμείνουν επικεντρωμένοι σε πολιτικές ευρείας βάσης για την αύξηση της παραγωγικότητας σε ολόκληρη την οικονομία», δήλωσε ο Αλφερντ Κάμερ διευθυντής του Ευρωπαϊκού Τμήματος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Επισημαίνει την ανάγκη για περισσότερες επενδύσεις σε δημόσιες υποδομές, μείωση των διοικητικών βαρών και ενίσχυση της καινοτομίας.
Οι πολιτικές του Μερτς υπέρ της αγοράς συμβαδίζουν με ένα μέρος αυτής της ατζέντας, περιλαμβάνοντας μειώσεις φόρων, απορρύθμιση και λιγότερη γραφειοκρατία, όλα με στόχο να καταστήσουν τη Γερμανία την κατάλληλη χώρα για να δραστηριοποιηθεί κάποιος επιχειρηματικά. Τα σχόλια του Μερτς και των κομματικών του συμμάχων υποδηλώνουν ότι θα επιδιώξει να ακυρώσει ορισμένες πολιτικές που θεσπίστηκαν υπό τον Σολτς. Αυτές κυμαίνονται από μια πιθανή επανέναρξη της πυρηνικής ενέργειας, μέχρι τη δυνατότητα στους κατασκευαστές αυτοκινήτων να χρησιμοποιούν όλες τις διαθέσιμες τεχνολογίες για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, όχι μόνο τις μπαταρίες, μέχρι μια αναστολή για τις μηχανές εσωτερικής καύσης. «Ο Μερτς έχει την ευκαιρία να κάνει πραγματικά τη διαφορά τα επόμενα τέσσερα χρόνια», δήλωσε ο Ρόλαντ Κοχ, του CDU, ο οποίος διετέλεσε πρωθυπουργός του κρατιδίου της Έσσης τη δεκαετία έως το 2010. Όσον αφορά τους πιο αμφιλεγόμενους πυλώνες του οικονομικού πλαισίου της Γερμανίας, ο Μερτς – δημοσιονομικά συντηρητικός – έχει δηλώσει ανοιχτός στη δημιουργία ενός επενδυτικού ταμείου, αρκεί να εστιάζει στις υποδομές και να μην αυξάνει τον δανεισμό.
Θα μπορούσε επίσης να εξετάσει μια μεταρρύθμιση του φρένου της χώρας για το χρέος. Οποιαδήποτε αλλαγή θα μπορούσε να είναι μετασχηματιστική: Για τον Κρίστιαν Σουλτς, οικονομολόγο της Citi, οι πολιτικές φιλοδοξίες του Μερτς θυμίζουν περισσότερο τον Γκέρχαρντ Σρέντερ, καγκελάριο των Σοσιαλδημοκρατών μέχρι το 2005, παρά την πιο συγκρατημένη διάδοχό του στο CDU, Άνγκελα Μέρκελ. Η Ατζέντα 2010 του Σρέντερ θέσπισε μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που τόνωσαν την ανταγωνιστικότητα και προανήγγειλαν μια βιομηχανική έκρηξη.
Η πλατφόρμα της Μερτς φέρει την ονομασία Ατζέντα 2030. Οι πεποιθήσεις του βασίζονται σε μια πολιτική σταδιοδρομία στο CDU, παραδοσιακά το κόμμα των επιχειρήσεων της Γερμανίας. Αφού έπεσε σε δυσμένεια από τη Μέρκελ, ο Μερτς υπηρέτησε σε συμβουλευτικές ή διοικητικές θέσεις σε εταιρείες όπως η γερμανική θυγατρική της επενδυτικής εταιρείας Blackrock, η κατασκευάστρια εταιρεία ανταλλακτικών αυτοκινήτων Robert Bosch GmbH και ο διαχειριστής του χρηματιστηρίου Deutsche Boerse AG. Όταν επέστρεψε στην πολιτική το 2018, ο Μερτς περιέγραψε τον εαυτό του ως «έναν οικονομικό φιλελεύθερο, έναν κοινωνικά συντηρητικό και έναν κοινωνικοπολιτικά δεσμευμένο άνθρωπο». Πολλά από αυτά τον τοποθετούν στο καλούπι του Λούντβιχ Έρχαρντ, του υπουργού Οικονομίας του οποίου η μεταπολεμική διαχείριση έδωσε το έναυσμα για την εκπληκτική ανάκαμψη της Γερμανίας που διήρκεσε μέχρι την πετρελαϊκή κρίση στις αρχές της δεκαετίας του 1970.
Αν η συνταγή εκείνης της ανάπτυξης μπορεί να λειτουργήσει ξανά αρκετές δεκαετίες αργότερα, σε μια εντελώς διαφορετική εποχή είναι άγνωστο και πιθανό να αποτελέσει μια σημαντική δοκιμασία για την ηγεσία του Μερτς.
Διαβάστε ακόμη
Μύκονος τέλος για τον ξενοδοχειακό κολοσσό της Accor που προτιμά Φωκίδα και Θεσπρωτία
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα