Αύξηση εισαγωγών μη ρωσικού φυσικού αερίου, ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και εξοικονόμηση ενέργειας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση, αυτοί είναι οι βασικοί άξονες του σχεδίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης που χαράζει την οδό διαφυγής από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, με σκοπό τα 27 κράτη – μέλη της ΕΕ να απεξαρτηθούν από τη Ρωσία μέχρι το 2027, επιταχύνοντας την πράσινη μετάβαση.
Το φιλόδοξο σχέδιο των 300 δισεκατομμυρίων ευρώ που παρουσίασε η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν βασίζεται σε τρεις άξονες: Στην εισαγωγή περισσότερου μη ρωσικού φυσικού αερίου, στην ταχύτερη ανάπτυξη ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και στην μεγαλύτερη προσπάθεια για εξοικονόμηση ενέργειας σε δημόσια κτήρια, επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Από τα 300 αυτά δισ. ευρώ, περίπου τα 10 θα χρηματοδοτήσουν υποδομές φυσικού αερίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) για να σταματήσουν οι εισαγωγές από τη Ρωσία. Τα υπόλοιπα θα χρησιμοποιηθούν για να χρηματοδοτήσουν στην επιτάχυνση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια.
Υγροποιημένο φυσικό αέριο από χώρες εκτός της Ρωσίας
Σύμφωνα με τις προτάσεις της Επιτροπής, θα απαιτηθούν 300 δισ. ευρώ σε πρόσθετες επενδύσεις, τις οποίες η ΕΕ σκοπεύει να τις υποστηρίξει αποδεσμευοντας περισσότερα κεφάλαια για την ενεργειακή μετάβαση από το ταμείο ανάκαμψης του COVID-19. Στον τομέα του φυσικού αερίου, η Ρωσία παρείχε περίπου το 45 % των συνολικών εισαγωγών φυσικού αερίου της ΕΕ το 2021. Τα τελευταία χρόνια, το ποσοστό αυτό ανέρχεται κατά μέσο όρο σε περίπου 40 %. Οι άλλοι κύριοι προμηθευτές φυσικού αερίου στην ΕΕ ήταν η Νορβηγία (23 %), η Αλγερία (12 %), οι Ηνωμένες Πολιτείες (6 %) και το Κατάρ (5 %).
Το 2022 η εισαγωγές φυσικού αερίου στην ΕΕ έπεσαν στο μόλις 22%. Η Κομισιόν προτείνει στα κράτη – μέλη να εξετάσουν τις δυνατότητες αύξησης των εισαγωγών υγροποιημένου φυσικού αερίου από χώρες όπως η Αίγυπτος, το Ισραήλ και η Νιγηρία, καθώς και οι υποδομές που χρειάζονται για να απεξαρτηθούν ταχύτατα από τα ρωσικά καύσιμα.
Our proposals are addressing Europe’s energy security, our defence and support to Ukraine.
We must now reduce as rapidly as possible our reliance on Russia in energy.
We can.
https://t.co/SF640dlGl6— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 18, 2022
Η ζήτηση φυσικού αερίου στην ΕΕ αναμένεται να μειωθεί κατά περίπου ένα τρίτο έως το 2030 σύμφωνα με τους στόχους για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και οι προτάσεις της Κομισιόν αναφέρουν τους στόχους για παραγωγή 10 εκατομμυρίων τόνων ανανεώσιμου υδρογόνου έως το 2030 και εισαγωγή άλλων 10 εκατομμυρίων τόνων για τις ανάγκες της ευρωπαϊκής βιομηχανίας. Όπως δήλωσε χαρακτηριστικά η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν “οι αρχηγοί κρατών και κυβερνήσεων της ΕΕ συμφώνησαν να δημιουργήσουν μια πλατφόρμα για την κοινή αγορά φυσικού αερίου, υγροποιημενου φυσικού αερίου και υδρογόνου”.
We know that when Europe acts together, it has more clout.
The EU government leaders agreed to set up a platform for the joint purchase of gas, LNG and hydrogen.
→ Under #REPowerEU we propose a joint procurement mechanism and joint outreach to supplying countries.
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) May 18, 2022
Ανανεώσιμες πηγές ενέργειας
Παράλληλα, το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ, προτείνει υψηλότερους στόχους για την επέκταση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και της ενεργειακής απόδοσης με μερίδιο 45% των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έως το 2030, αντικαθιστώντας την προηγούμενη πρότασή της για 40%. Την ίδια στιγμή η ΕΕ αυξάνει τον στόχο ενεργειακής απόδοσης της ΕΕ για το 2023, από 9% σε 13%.
Επίσης, η Κομισιόν προτείνει κανόνες με σκοπό οι άδειες για κατασκευή ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σε θαλάσσιες ή χερσαίες περιοχές να εκδίδονται μέσα σε ένα χρονικό διάστημα 12 μηνών, ενώ ζητεί από τα κράτη – μέλη να ορίσουν «χερσαίες ή θαλάσσιες περιοχές» κατάλληλες για ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, όπου τέτοια έργα θα έχουν χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο. Τα έργα κατασκευής ανανεώσιμων πηγών ενέργειας αντιμετωπίζουν πολύ μεγάλες καθυστερήσεις, λόγω γραφειοκρατίας ή της αντίθεσης των τοπικών κοινωνιών που, συνήθως, όπως στη Γερμανία αλλά και στην Ελλάδα, κινούνται νομικά κατά της κατασκευής τους. Στην Ελλάδα απαιτούνται ακόμα και 8 χρόνια για την αδειοδότηση επενδύσεων παραγωγής αιολικής ενέργειας. Για να καθησυχάσει τους πολίτες και τους τοπικούς φορείς, η Κομισιόν προτείνει να αποφεύγονται προστατευόμενες περιοχές και οι διαδρομές μετανάστευσης πτηνών και να προτιμούνται οικιστικές περιοχές (σε ταράτσες, δρόμους) και σε βιομηχανικές περιοχές και τις παρακείμενες εκτάσεις.
Εξοικονόμηση ενέργειας
Η «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Ηλιακών Στεγών» αποτελεί τον τρίτο άξονα της Επιτροπής για το σχέδιο απεξάρτησης από τα ρωσικά καύσιμα. Βάσει των υπολογισμών με την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών σε στέγες και ταράτσες σπιτιών, γραφείων, καταστημάτων και επιχειρήσεων έως 15 τεραβατώρες ενέργειας η ΕΕ θα μπορούσε να εξοικονομήσει επιπλέον 2,5 δισ. κυβικών μέτρων φυσικού αερίου.
Παρόλο που το κόστος των φωτοβολταϊκών μειώθηκε κατά περισσότερο από 80% την τελευταία δεκαετία, μόνο το το 5% της ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ το 2020 προήλθε από την ηλιακή ενέργεια. Με τις προτάσεις της, η Επιτροπή ζητεί από τις κυβερνήσεις των κρατών – μελών της ΕΕ να αναλάβουν δράση φέτος για να περιορίσουν τους χρόνους αδειοδότησης σε τρεις μήνες για εγκαταστάσεις σε στέγες και ταράτσες, ενώ τα κράτη -μέλη θα μπορούν να χρησιμοποιήσουν ευρωπαϊκά κονδύλια για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων στις στέγες και τις ταράτσες όλων των κατάλληλων δημοσίων κτιρίων, μέχρι το 2025, ενώ για τις νεόδμητες κατοικίες αυτό θα πρέπει να γίνει μέχρι το 2029.
Τα βραχυπρόθεσμα μέτρα
Την ίδια στιγμή η Ευρωπαική Επιτροπή καθορίζει μια σειρά πρόσθετων βραχυπρόθεσμων μέτρων για την αντιμετώπιση των υψηλών τιμών της ενέργειας και την αντιμετώπιση πιθανών διαταραχών του εφοδιασμού από τη Ρωσία. Παρουσιάζει επίσης μια σειρά από τομείς στους οποίους μπορεί να βελτιστοποιηθεί ο σχεδιασμός της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, καθιστώντας την κατάλληλη για τη μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα και πιο ανθεκτική στις κρίσεις τιμών, προστατεύοντας παράλληλα τους καταναλωτές και παρέχοντας προσιτή ηλεκτρική ενέργεια.
Η Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν την εργαλειοθήκη της για τις τιμές ενέργειας, η οποία περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση των λογαριασμών ενέργειας που πληρώνουν οι Ευρωπαίοι πολίτες.
Στις αγορές φυσικού αερίου
- Δυνατότητα για τα κράτη μέλη να επεκτείνουν προσωρινά τη ρύθμιση των τελικών τιμών καταναλωτή σε ένα ευρύ φάσμα πελατών, συμπεριλαμβανομένων των νοικοκυριών και της βιομηχανίας.
- Προσωρινοί «διακόπτες» και έκτακτα μέτρα ρευστότητας για την υποστήριξη της αποτελεσματικής λειτουργίας των αγορών εμπορευμάτων, με πλήρη τήρηση των διατάξεων για τις κρατικές ενισχύσεις.
- Χρήση της Ενεργειακής Πλατφόρμας της ΕΕ για τη συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου, τη διασφάλιση ανταγωνιστικών τιμών φυσικού αερίου μέσω εθελοντικών κοινών αγορών και τη μείωση της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα.
Επιλογές παρέμβασης στις αγορές ηλεκτρικής ενέργειας για τα κράτη μέλη
- Η δυνατότητα ανακατανομής εξαιρετικά υψηλών κερδών από τις εταιρείες για τη στήριξη των καταναλωτών επεκτείνεται για να καλύψει τη χειμερινή περίοδο.
- Επιπλέον αυτά τα έσοδα μπορούν να χρησιμοποιηθούν για την υποστήριξη των καταναλωτών.
- Προσωρινή επέκταση των ρυθμιζόμενων τιμών λιανικής για την κάλυψη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων.
Για τις περιοχές με πολύ περιορισμένη διασύνδεση, η δυνατότητα επιδοτήσεων για το κόστος των καυσίμων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας για τη μείωση της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, υπό τον όρο ότι έχουν σχεδιαστεί κατά τρόπο συμβατό με τις Συνθήκες της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την απουσία περιορισμών στις διασυνοριακές εξαγωγές, την τομεακή νομοθεσία και τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις.
Διαβάστε ακόμα:
Στη Βουλή ο κλιματικός νόμος – Τι προβλέπει για κτίρια, οχήματα και ηλεκτροπαραγωγή
«Κόκκινα» δάνεια: Έρχονται νέα μεγάλα deals – Ποια funds κρατούν τα ηνία της αγοράς