Σε ολονύχτιο διπλωματικό θρίλερ εξελίσσεται η Σύνοδος Κορυφής στις Βρυξέλλες, μετά την άρνηση της Ελλάδας και της Κύπρου να αποδεχθούν το προσχέδιο συμπερασμάτων, λόγω της απουσίας αναφοράς περί κυρώσεων κατά της Τουρκίας.

Αμέσως μετά τη 45λεπτη διακοπή που προηγήθηκε, οργανώθηκε τετραμερής συνάντησης με τη συμμετοχή των Άνγκελα Μέρκελ, Εμανουέλ Μακρόν, Κυριάκο Μητσοτάκη και Νίκο Αναστασιάδη, καθώς και των Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν και Σαρλ Μισέλ.

Λίγο πριν τις 10 το βράδυ ολοκληρώθηκε η σύσκεψη των τεσσάρων, οι οποίοι κατέληξαν σε συμφωνία να συνεχιστούν οι διαβουλεύσεις μετά το τέλος του δείπνου.

«Περιμένουμε νέο ντραφτ, το οποίο ελπίζουμε και πιστεύουμε ότι θα είναι καλύτερο», ανέφεραν κυβερνητικές πηγές.

Σύμφωνα με το Κυπριακό Πρακτορείο, ο Σαρλ Μισέλ θα καταθέσει νέο προσχέδιο συμπερασμάτων, το οποίο θα συζητηθεί αμέσως μετά το δείπνο, κατά τη διάρκεια του οποίου θα έχουν εξαντληθεί τα υπόλοιπα θέματα. Πιο συγκεκριμένα, η συζήτηση άνοιξε με την πολεμική σύρραξη στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και με τη δηλητηρίαση του Ρώσου πολιτικού αντιπάλου του Βλαντιμίρ Πούτιν, Αλεξέι Ναβάλνι.

Σύμφωνα με το Politico, το οποίο επικαλείται ως πηγή του του Έλληνα αξιωματούχο, το νέο κείμενο-προσχέδιο θα έχει «σαφή αναφορά στην Τουρκία», αλλά δεν θα περιλαμβάνει τη λέξη «κυρώσεις».

Όπως ανέφερε επίσης το Politico, Κύπριος διπλωμάτης είπε ότι ενδεχομένως οι διαβουλεύσεις για την Ανατολική Μεσόγειο να συνεχιστούν την Παρασκευή.

Η ελληνική αντιπρόταση για το προσχέδιο

Σύμφωνα με πληροφορίες, η ελληνική συμβιβαστική πρόταση περιέχει τα εξής διαφορετικά στοιχεία:

– ότι «η ΕΕ παραμένει δεσμευμένη στην δημιουργία περιβάλλοντος εμπιστοσύνης και ενός περιβάλλοντος συνεργασίας και κοινά επωφελούς συνεργασίας με την Τουρκία».

– ότι «οι μονομερείς έρευνες για υδρογονάνθρακες πρέπει να τερματιστούν αμέσως».

– ζητά «όπως η Τουρκία δεσμευθεί στον διάλογο με καλή πίστη και απέχει από μονομερείς ενέργειες που θα έρθουν σε αντίθεση με τα συμφέροντα της ΕΕ και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο και τα κυριαρχικά δικαιώματα των Κρατών Μελών – κάτι το οποίο αποτελεί απόλυτη προϋπόθεση».

– προσθέτει τη φράση: «η ΕΕ καλωσορίζει τα βήματα οικοδόμηση εμπιστοσύνης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκία και την ανακοίνωση της επανέναρξης άμεσων διερευνητικών επαφών για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ των δύο κρατών, μέσω διαπραγματεύσεων και προσφυγής στο διεθνές δικαστήριο».

– αναφέρει ακόμη ότι: «η ΕΕ επαναλαμβάνει πως μονομερείς ανακοινώσεις θαλάσσιων δικαιοδοσιών όπως στο χάρτη ‘mavi vatan’ δεν συνάδουν με το δίκαιο της θάλασσας και δεν παράγουν έννομα αποτελέσματα για τρίτες χώρες».

Είχε προηγηθεί η απόρριψη από την ελληνοκυπριακή πλευρά του προσχεδίου των συμπερασμάτων, με χαρακτηριστική τη  δήλωση Έλληνα αξιωματούχου: «Πάρα πολλά τα καρότα, όχι αρκετά τα μαστίγια» (παραπέμποντας στην γνωστή φράση περί καρότου και μαστιγίου).

Πριν τη συνάντηση των έξι ηγετών είχε πραγματοποιηθεί 45λεπτη διακοπή με τον εκπρόσωπο Τύπου του προέδρου του Συμβουλίου να ενημερώνει ότι  οι ηγέτες θα επανέλθουν στο θέμα της Ανατολικής Μεσογείου και της Λευκορωσίας κατά τη διάρκεια του δείπνου.

Σύμφωνα με το Politico στο προσχέδιο αναφέρονταν ότι η ΕΕ είναι έτοιμη να «χρησιμοποιήσει όλα τα μέσα που έχει στη διάθεσή της» για να διασφαλίσει τον σεβασμό της κυριαρχίας της Ελλάδας και της Κύπρου» – μια φράση που θα μπορούσε να ερμηνευτεί ως απειλή κυρώσεων.

Στη συνέχεια του κειμένου όμως αναφέρονται τα… καρότα προς την Άγκυρα, εάν υποτεθεί ότι η παραπάνω φράση ήταν το μαστίγιο.

Υπό την προϋπόθεση ότι διατηρούνται εποικοδομητικές προσπάθειες για την αντιμετώπιση θεμάτων στην Ανατολική Μεσόγειο», οι ηγέτες της ΕΕ συμφωνούν να «δρομολογήσουν μια θετική πολιτική ατζέντα ΕΕ-Τουρκίας με ιδιαίτερη έμφαση στον εκσυγχρονισμό της Τελωνειακής Ένωσης και τη διευκόλυνση του εμπορίου» καθώς και «υψηλού επιπέδου διάλογο» και« συνεχή συνεργασία σε θέματα μετανάστευσης σύμφωνα με τη δήλωση ΕΕ-Τουρκίας για το 2016».

Πολλά από τα παραπάνω σημεία συγκαταλέγονταν στα βασικά αιτήματα της Άγκυρας.

Το προσχέδιο ζητά επίσης «πολυμερή διάσκεψη για την Ανατολική Μεσόγειο» και αναθέτει στον ανώτατο διπλωμάτη της Ζοζέπ Μπορέλ να επεξεργαστεί τις λεπτομέρειες. Το κείμενο «χαιρετίζει επίσης τα πρόσφατα βήματα οικοδόμησης εμπιστοσύνης από την Ελλάδα και την Τουρκία» (αναφορά που παραπέμπει στις σημερινές δηλώσεις του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Στόλτενμπεργκ που ανακοίνωσε την ίδρυση στρατιωτικού μηχανισμού αποκλιμάκωσης Ελλάδας -Τουρκίας ).

Όσον αφορά την Κύπρο, το κείμενο τονίζει ότι οι τουρκικές δραστηριότητες στα ύδατά της «πρέπει να σταματήσουν» και καλεί την Άγκυρα να ξεκινήσει διάλογο με τη Λευκωσία για την επίλυση της θαλάσσιας διαφοράς. Το προσχέδιο υποστηρίζει επίσης την «ταχεία επανέναρξη των διαπραγματεύσεων» υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών για τη δημιουργία μιας «διακοινοτικής ομοσπονδίας» στο διχασμένο νησί.

Πέτσας: Το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα

«Είναι μία σημαντική σύνοδος για τις ευρωτουρκικές σχέσεις και όχι μόνο, για όλες τις εξωτερικές σχέσεις της ΕΕ», τόνισε ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέλιος Πέτσας μιλώντας στο κεντρικό δελτίο ειδήσεων της ΕΡΤ1 για τις ενστάσεις της Ελλάδας όσον αφορά στο προσχέδιο θέσεων της Συνόδου Κορυφής, στις Βρυξέλλες.

«Ειδικά για το θέμα αυτό της ημερήσιας διάταξης που είναι ξανά η συζήτηση για το ποιον δρόμο ακολουθεί η Τουρκία που φαίνεται να ολισθαίνει μακριά από τη Δύση, το βασικό κείμενο που προτάθηκε ως πρώτη βάση συζήτησης δεν είναι αποδεκτό από την Ελλάδα. Και δεν είναι αποδεκτό γιατί δεν ήταν ισορροπημένο. Χρειάζεται να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων το οποίο θα έχει τουλάχιστον τέσσερις πυλώνες: ο πρώτος είναι φυσικά η έμπρακτη αλληλεγγύη απέναντι στην Ελλάδα και στην Κύπρο έναντι της τουρκικής προκλητικότητας. Ο δεύτερος πυλώνας έχει να κάνει με την ΕΕ να καλεί την Τουρκία να σταματήσει αμέσως κάθε παράνομη εξορυκτική δραστηριότητα στην κυπριακή ΑΟΖ και φυσικά να τερματίσει τις υπόλοιπες προκλητικές τις ενέργειες στην Ανατολική Μεσόγειο. Οι άλλοι δύο πυλώνες είναι αλληλένδετοι κι έχουν να κάνουν με το καρότο, όταν η Τουρκία επιδείξει με συνέπεια και συνέχεια ότι εννοεί την αποκλιμάκωση δηλαδή οποιαδήποτε βοήθεια μπορεί να παρασχεθεί στην Τουρκία στο πλαίσιο αυτό. Και το τελευταίο, είναι το μαστίγιο αν δεν δείξει η Τουρκία τη διάθεση έμπρακτης αποκλιμάκωσης επαναλαμβάνω, με συνέπεια και συνέχεια», τόνισε ο κ. Πέτσας.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος τόνισε πως πάνω σε αυτούς τους τέσσερις πυλώνες μπορεί να οικοδομηθεί ένα σχέδιο συμπερασμάτων αποδεκτό απ’ όλους.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με τις αναφορές που υπήρχαν εντός του πρώτου προσχεδίου ή που έλειπαν από αυτό το προσχέδιο, και οι οποίες οδήγησαν στην απόρριψή του, ο κ. Πέτσας επεσήμανε πως δεν θα ήθελε να αναφερθεί στο drafting που κάνουν οι ηγέτες στη διάρκεια του δείπνου. Επανέλαβε όμως ότι «αυτοί οι τέσσερις πυλώνες μπορούν να ικανοποιήσουν όλα τα κράτη μέλη και είναι αλληλένδετοι, ιδίως οι δύο τελευταίοι. Δεν πρέπει να έχουμε μόνο τη μία πλευρά του «καρότου» ή του «μαστιγίου» αλλά και οι δύο να είναι πάνω στο τραπέζι όπως έχει ήδη πει και ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου ο κ. Μισέλ και στην πρόσκληση την οποία έχει απευθύνει στα κράτη μέλη για τη σημερινή σύνοδο».

Επίσης, απαντώντας σχετικά με το τι πρέπει να περιμένουμε όσον αφορά στο θέμα των κυρώσεων έναντι της Τουρκίας, τόνισε πως «μας περιμένει πολλή δουλειά, θα πρέπει να περιμένουμε στο τέλος της βραδιάς ένα αποτέλεσμα το οποίο θα εκφράζει την ενότητα της ΕΕ απέναντι σ’ έναν εταίρο όπως είναι η Τουρκία, ο οποίος είναι σημαντικός φυσικά, έχει πολλά στοιχεία θετικά να συνεισφέρει αλλά πρέπει να σταματήσει να προκαλεί είτε με τις ενέργειες είτε με τη ρητορική της. Κι αυτή η αποφασιστικότητα πρέπει να βγει σήμερα από τις Βρυξέλλες και θα βγει».

Στη συνέχεια, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος κληθείς να απαντήσει για το θέμα της Κύπρου, ανέφερε πως «αυτή την ώρα είναι σε εξέλιξη η συνάντηση του πρωθυπουργού με τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας, τον κ. Αναστασιάδη, τον κ. Μακρόν, την κ. Μέρκελ και φυσικά τους ηγέτες του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προκειμένου να δούμε πώς μπορεί να προχωρήσει ένα σχέδιο συμπερασμάτων, όπως είπα και πριν, αποδεκτό από όλους. Επομένως είναι σε έναν δρόμο προς τη διατύπωση τέτοιων παραγράφων μέσα στο σχέδιο συμπερασμάτων που θα ικανοποιεί όλες τις πλευρές και την Κυπριακή Δημοκρατία. Δεν θα πρέπει να προκαταβάλουμε το αποτέλεσμα αλλά πρέπει να δουλέψουμε σκληρά τις επόμενες ώρες για να ‘ρθει το επιθυμητό αποτέλεσμα».

Ολοκληρώνοντας ο κ. Πέτσας επεσήμανε «νομίζω πως θα σταλεί το μήνυμα αυτό που όλοι περιμένουμε απ’ την Ευρώπη. Αυτό που είπα και πριν, ένα μήνυμα αποφασιστικότητας για την προάσπιση των συμφερόντων της. Δεν είναι μόνο τα συμφέροντα της Ελλάδας ή της Κύπρου, είναι τα συμφέροντα της Ευρώπης: γεωπολιτικά, ενεργειακά, οικονομικά, στο πεδίο της μετανάστευσης τα οποία διακυβεύονται απέναντι σ’ έναν εταίρο ο οποίος δείχνει ότι απομακρύνεται από την Ευρώπη και τη Δύση συνολικά. Γι αυτό είμαι αισιόδοξος ότι τελικά παρά τις δυσκολίες και τα προβλήματα, παρά τις διαφορετικές θέσεις με τις οποίες μπορεί να προσέρχονται τα κράτη μέλη στη συζήτηση, τελικά θα βρεθεί ο κοινός τόπος που θα εκφράζει αυτό το οποίο θέλουμε».