Στη δραστική επέκταση του λεγόμενου φαινομένου του «friend shoring» και στις ευρωπαϊκές πολυεθνικές αναφέρεται έκθεση της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, η οποία επισημαίνει πως το γεωπολιτικό ρίσκο ωθεί ολοένα περισσότερες εταιρείες της περιοχής να δρομολογήσουν σχέδια για τη μετακίνηση των μονάδων παραγωγής τους σε φιλικά προσκείμενες χώρες. Αυτό, ωστόσο, θα οδηγήσει σε αυξημένο κόστος και υψηλότερες τιμές, εντείνοντας τις πληθωριστικές πιέσεις.
Το friend-shoring είναι ένα φαινόμενο που παρήγαγε η κρίση της πανδημίας και των τεράστιων προβλημάτων στις παγκόσμιες εφοδιαστικές αλυσίδες και ουσιαστικά σηματοδοτεί την αποδόμηση της παγκοσμιοποίησης όπως την γνωρίζαμε και τη δημιουργία νέων διεθνών εμπορικών μπλοκ που θα καθορίζονται με βάση τις συμβατές πολιτικές και οικονομικές ιδεολογίες και τους φιλικούς διμερείς δεσμούς. Μάλιστα, ο πόλεμος στην Ουκρανία και η γενικότερη επέκταση των γεωπολιτικών κινδύνων, όπως με την επιδείνωση των σχέσεων ΗΠΑ-Κίνας, ενέτεινε το φαινόμενο παγκοσμίως.
Geopolitical risk is driving companies to move operations to Europe to build resilience. Yet demand and cost are pushing moves in the other direction.
Firms expect to shift and diversify supply chains, with more use of EU suppliers #EconomicBulletin https://t.co/8R64DNGlas pic.twitter.com/o276UfFN8M
— European Central Bank (@ecb) November 6, 2023
Ενδεικτικά στο friend-shoring αποδόθηκε η απόφαση της αμερικανικής Apple να ξεκινήσει να μετακινεί μέρος της παραγωγής των iPhone από την Κίνα στην Ινδία. Για την ώρα η μετακίνηση της παραγωγής κυμαίνεται στο 5% όμως μέχρι το 2025 θα φτάσει το 25%.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, το φαινόμενο έχει επεκταθεί δυναμικά και στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις με την έρευνα της να δείχνει πως ο αριθμός των πολυεθνικών της ΕΕ που επιθυμεί να μετακινήσει την παραγωγή σε φιλικές χώρες έχει σχεδόν τετραπλασιαστεί μέσα σε μια πενταετία.
Στην έρευνα συμμετείχαν 65 μεγάλες πολυεθνικές της ΕΕ.
Έτσι, λοιπόν, το 42% των ευρωπαϊκών πολυεθνικών δήλωσε πλέον πως μελετά την υιοθέτηση των πρακτικών του friend-shoring, σε σχέση με μόλις 11% πριν από πέντε χρόνια!
Επιπλέον, ένα ακόμη μεγαλύτερο ποσοστό, ύψους 60%, υποστήριξε ότι οι αλλαγές στις τοποθεσίες παραγωγής και η αναπροσαρμογή στις εφοδιαστικές αλυσίδες έχουν ωθήσει τις τιμές τους υψηλότερα, μέσα στα τελευταία πέντε χρόνια.
Ως κυριότερη αιτία για την απόφαση τους θεωρείται το αυξημένο γεωπολιτικό ρίσκο που πλέον εξελίσσεται σε ισχυρότερο παράγοντα σε σχέση με τους λόγους που είχαν ωθήσει τις εταιρείες να επιλέγουν τοποθεσίες παραγωγής εκτός ΕΕ, όπως η ζήτηση και το κόστος.
Δεύτερος κυριότερος λόγος για την επιστροφή τους πιο κοντά στα… πάτρια εδάφη ή σε φιλικές χώρες είναι η κλιματική αλλαγή!
Σε επίπεδο κρατών, η χώρα που κατονομάζεται πιο συχνά στα πεδία ρίσκου είναι η Κίνα. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις δήλωσαν πως ανησυχούν για την ροή κρίσιμων πρώτων υλών και ανταλλακτικών από τις χώρες υψηλού ρίσκου, όπως η Κίνα. Αν και παραδέχονται πως το να αντικαταστήσουν και να τροποποιήσουν τις εφοδιαστικές αλυσίδες είναι εξαιρετικά δύσκολο.
Πολύ χαμηλότερα ποσοστά ρίσκου, με σημαντική διαφορά από την Κίνα, εμφανίζουν οι Ηνωμένες Πολιτείες, η Ταϊβάν, η Τουρκία και η Ρωσία.
Σύμφωνα με την ΕΚΤ, οι αλλαγές στις έδρες παραγωγής και τις εφοδιαστικές αλυσίδες δεν εκτιμάται πως θα φέρουν τροποποιήσεις στο μερίδιο των θέσεων εργασίας στην ΕΕ, καθώς οι επιχειρήσεις που επιθυμούν να μεταφέρουν την παραγωγή τους εκτός Ευρώπης παραμένει μεγαλύτερος από τον αριθμό των επιχειρήσεων που τη μεταφέρουν εντός του μπλοκ. Απλά η μετεγκατάσταση γίνεται συνήθως σε τρίτες χώρες που κρίνονται ως πιο φιλικές.
Ωστόσο, η έκθεση επισημαίνει πως σε επίπεδο προμηθευτών, υπάρχει μια αυξανόμενη προτίμηση στην χρήση προμηθευτών από χώρες μέλη της Ένωσης.
Σε κάθε περίπτωση η μετεγκατάσταση των μονάδων παραγωγής συνεπάγεται αυξημένο κόστος που θα μετακυλιστεί στους καταναλωτές φέρνοντας υψηλότερες τιμές σε προϊόντα και υπηρεσίες. Κάτι που προφανώς θα τροφοδοτήσει και τον πληθωρισμό!
Το πόρισμα της ΕΚΤ έρχεται να προστεθεί, πάντως, στα ανησυχητικά στοιχεία που έχουν καταγράψει και έτεροι διεθνείς φορείς και οργανισμοί για το φαινόμενο που επιστρέφει το διεθνές εμπόριο στα μονοπάτια του προστατευτισμού.
Ενδεικτικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προειδοποίησε σε έκθεση του, την άνοιξη, πως το friend-shoring θα μπορούσε να περικόψει έως και 2% από το παγκόσμιο ΑΕΠ μακροπρόθεσμα. Μάλιστα για κάποιες οικονομίες η απώλεια στο πραγματικό ΑΕΠ θα μπορούσε να φτάσει έως και στο 4,7%
Διαβάστε ακόμα
Δύο ενεργειακές κρίσεις και δύο πόλεμοι θρέφουν το τέρας του πληθωρισμού (γραφήματα)
Σπύρος Θεοδωρόπουλος: «Αστυνομικά και αγορανομικά μέτρα δεν αποτελούν λύση στο πρόβλημα των τιμών»
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ