Την ολοκληρωμένη έκθεση σχετικά με την πιθανή έκδοση ψηφιακού ευρώ δημοσίευσε σήμερα η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, την οποία εκπόνησε η ομάδα δράσης υψηλού επιπέδου του Ευρωσυστήματος για το ψηφιακό νόμισμα της τράπεζας και ενέκρινε το Διοικητικό Συμβούλιο.
Το ψηφιακό ευρώ θα σχεδιαστεί ως ηλεκτρονική μορφή χρήματος της κεντρικής τράπεζας προσβάσιμη σε όλους τους πολίτες και τις επιχειρήσεις –ακριβώς όπως τα τραπεζογραμμάτια, αλλά σε ψηφιακή μορφή– η οποία θα τους επιτρέπει να κάνουν τις καθημερινές πληρωμές τους γρήγορα, εύκολα και με ασφάλεια. Θα συμπληρώνει τα μετρητά, δεν θα τα αντικαταστήσει. Το Ευρωσύστημα θα συνεχίσει σε κάθε περίπτωση να εκδίδει μετρητά.
Από τα όσα, πάντως, έχει δηλώσει προσφάτως η πρόεδρος της τράπεζας, Κριστίν Λαγκάρντ, προκύπτει πως η ΕΚΤ δεν έχει ακόμη κατασταλάξει σε σχετική απόφαση ενώ βρίσκεται ακόμη στο στάδιο του προβληματισμού και της διαβούλευσης και όχι σε αυτό του σχεδιασμού του ψηφιακού νομίσματος.
Οπως αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, η πρόεδρος Λαγκάρντ έχει επανειλημμένως θίξει το θέμα, ενώ την περασμένη εβδομάδα στο πλαίσιο της ακρόασής της ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου αναφέρθηκε και στη δημόσια διαβούλευση, που θα αρχίσει εντός των ημερών.
Σε άρθρο του με αφορμή τη δημοσίευση της μελέτης για το ψηφιακό ευρώ, το μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΚΤ και πρόεδρος της ομάδας δράσης, Φάμπιο Πανέτα αναφέρει: .
Η ψηφιοποίηση εξαπλώνεται σε όλους τους τομείς της ζωής μας, ικανοποιώντας μια αυξανόμενη ζήτηση για άμεσο τρόπο στον οποίο καταναλώνουμε, εργαζόμαστε και αλληλεπιδρούμε μεταξύ μας. Από πολλές απόψεις, αλλάζει τον πολιτιστικό, κοινωνικό και οικονομικό μας ιστό.
Ο τρόπος που πληρώνουμε δεν αποτελεί εξαίρεση. Οι πρακτικές μας αλλάζουν – σε ορισμένες χώρες ταχέως. Πριν από λίγο καιρό, τα μετρητά ήταν ο μόνος τρόπος άμεσης πληρωμής. Εξακολουθεί να είναι ο κυρίαρχος τρόπος πληρωμής για μικρά ποσά. Αλλά η τάση είναι προς τις πληρωμές χωρίς μετρητά, χωρίς επαφή. Κάνουμε ολοένα και περισσότερες αγορές χρησιμοποιώντας ανέπαφες κάρτες, μια εφαρμογή στο τηλέφωνό μας ή ακόμα και ένα smartwatch.
Ως θεματοφύλακες και εκδότες των νομισμάτων τους, οι κεντρικές τράπεζες σε όλο τον κόσμο αναρωτιούνται αναπόφευκτα εάν πρέπει να εκδώσουν ένα ψηφιακό νόμισμα. Πρέπει να επινοήσουν μια ηλεκτρονική μορφή χρήματος που είναι επίσης νόμιμο χρήμα, το οποίο έχει τον ίδιο βαθμό εμπιστοσύνης και που προσφέρει όλα τα οφέλη του χρήματος στην παραδοσιακή του μορφή; Στη ζώνη του ευρώ, πρέπει να εκδίδουμε ψηφιακό ευρώ μαζί με τραπεζογραμμάτια ευρώ; Έχουμε ήδη ψηφιακά μέσα πληρωμής, όπως τις ηλεκτρονικές μεταφορές. Και, φυσικά, έχουμε τα χρήματα της κεντρικής τράπεζας με τη μορφή μετρητών. Αυτό που δεν έχουμε είναι ένα ψηφιακό νόμισμα που να εκδίδεται από την κεντρική τράπεζα και το οποίο μπορούμε όλοι να χρησιμοποιούμε στην καθημερινή ζωή.
Με άλλα λόγια, δεν έχουμε ψηφιακό ισοδύναμο τραπεζογραμματίων ευρώ.
Το αν χρειαζόμαστε ή όχι ένα ψηφιακό ευρώ είναι μια θεμελιώδης και πιεστική ερώτηση και η ΕΚΤ μαζί με τις οι εθνικές κεντρικές τράπεζες της ζώνης του ευρώ το εξετάζουν από κοινού. Δημοσιεύουμε σήμερα μια έκθεση σχετικά με την εκτίμησή μας για τις οικονομικές, στρατηγικές, τεχνολογικές και κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε. Θα αποτελέσει τη βάση μιας δημόσιας διαβούλευσης που θα ξεκινήσουμε στις 12 Οκτωβρίου για να ακούσουμε τις απόψεις του κοινού και των ενδιαφερομένων μερών.
Η έκθεση καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρέπει να είμαστε έτοιμοι να εκδώσουμε ένα ψηφιακό ευρώ εάν και όταν οι εξελίξεις γύρω μας το καθιστούν απαραίτητο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει ήδη να προετοιμαζόμαστε για αυτό. Τους επόμενους μήνες, θα ακούσουμε και θα πειραματιστούμε ώστε να είμαστε σε θέση να λάβουμε μια πλήρως ενημερωμένη απόφαση σχετικά με την πιθανή ανάπτυξη και έναρξη ενός ψηφιακού ευρώ.
Πού θα στοχεύει το ψηφιακό ευρώ
Ένα ψηφιακό ευρώ θα στοχεύει στη διατήρηση του δημόσιου αγαθού που παρέχει το ευρώ στους πολίτες: χωρίς κόστος θα έχουν πρόσβαση σε ένα απλό, καθολικά αποδεκτό, χωρίς κίνδυνο, αξιόπιστο μέσο πληρωμής. Η έκδοση του ψηφιακού ευρώ μπορεί να καταστεί απαραίτητη σε πολλές περιπτώσεις: σκεφτείτε καταστάσεις όπου οι άνθρωποι δεν προτιμούν πλέον να πληρώνουν με μετρητά ή κάποια ακραία γεγονότα – όπως φυσικές καταστροφές ή πανδημίες – όπου οι άλλες υπηρεσίες πληρωμών δεν θα λειτουργούν πλέον. Ένα ψηφιακό ευρώ θα μας προστατεύει επίσης από τη δυνατότητα δημόσιων ή ιδιωτικών ψηφιακών μέσων πληρωμής, που εκδίδονται και ελέγχονται εκτός της ζώνης του ευρώ, να εκτοπίζουν σε μεγάλο βαθμό τα υπάρχοντα μέσα πληρωμής, τα οποία θα μπορούσαν να εγείρουν ανησυχίες κανονιστικού χαρακτήρα και να απειλήσουν τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα ή ακόμη και την οικονομική κυριαρχία.
Ένα ψηφιακό ευρώ θα συμπληρώνει τα μετρητά, όχι θα τα αντικαθιστά. Μαζί, αυτά τα δύο θα προσφέρουν στον κόσμο μεγαλύτερη επιλογή και ευκολότερη πρόσβαση σε μέσα πληρωμής. Αυτό θα βοηθούσε την οικονομική ένταξη.
Ένα ψηφιακό ευρώ θα αποτελούσε επίσης σύμβολο της προθυμίας της Ευρώπης να αποδεχθεί την αλλαγή, υποστηρίζοντας την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής οικονομίας. Θα προωθούσε την καινοτομία στις λιανικές πληρωμές, σε συνδυασμό με τις νέες λύσεις πληρωμών που οι πολίτες και οι επιχειρήσεις πρέπει να ευημερούν σε καινοτόμες ψηφιακές αγορές.
Θα έκανε το ευρώ πιο ελκυστικό για τους ανθρώπους που ζουν εκτός της ζώνης του ευρώ, αυξάνοντας έτσι την παγκόσμια ελκυστικότητά του και τη δύναμη του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρώπης. Τέλος, θα επιτρέψει την αποτελεσματικότερη καταπολέμηση των παράνομων δραστηριοτήτων, όπως το ξέπλυμα χρήματος και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.
Οι προκλήσεις
Η εισαγωγή ενός ψηφιακού ευρώ δημιουργεί επίσης προκλήσεις, συνεχίζει ο Φάμπιο Πανέτα. Ορισμένες από αυτές τις προκλήσεις σχετίζονται με τα ατομικά δικαιώματα των ανθρώπων, όπως το δικαίωμα στην ιδιωτική ζωή.
Άλλες προκλήσεις είναι οικονομικής φύσης. Για παράδειγμα, ορισμένοι φοβούνται ότι ένα ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να παρεμποδίσει τη δραστηριότητα των τραπεζών ή να δημιουργήσει αστάθεια σε περιόδους οικονομικής πίεσης. Ωστόσο, ένα σωστά σχεδιασμένο ψηφιακό ευρώ θα μπορούσε να αντιμετωπίσει αυτούς τους κινδύνους.
Για να αντιμετωπίσουμε αυτές τις προκλήσεις πρέπει να έχουμε κατά νου ότι η αξία του χρήματος – τόσο σε παραδοσιακές όσο και σε ψηφιακές μορφές – βασίζεται στην εμπιστοσύνη των πολιτών, εξηγεί ο Πανέτα, σημειώνοντας ότι ακριβώς για τον λόγο αυτό το θέμα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση.