Οι επιφυλακτικοί κάνουν λόγο για μία «απόπειρα γοητείας» στο Πεκίνο, μετά την παταγώδη αποτυχία των πολύωρων συνομιλιών με τον Βλαντιμίρ Πούτιν να αποτρέψουν τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία.
Ο πρόεδρος της Γαλλίας, Εμανουέλ Μακρόν, βρίσκεται στην πρωτεύουσα της Κίνας, συνοδευόμενος από την πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, αλλά και από δεκάδες επιχειρηματίες.
Ο ίδιος ο Γάλλος πρόεδρος διαβεβαιώνει ότι στόχος του είναι να παρουσιάσει ένα αρραγές ευρωπαϊκό μέτωπο, που πιέζει την Κίνα να παρέμβει για να δοθεί τέλος στον πόλεμο της Ουκρανίας. Μαζί του η Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ο «κακός μπάτσος των Βρυξελλών» όπως την αποκαλούν πολλοί, σε μία αποστολή που μοιάζει αρκετά αντιφατική: να κάνουμε μπίζνες ενώ διαφωνούμε σε όλα τα άλλα.
«Η κρατική επίσκεψη του Γάλλου Προέδρου της Δημοκρατίας στο Πεκίνο σηματοδοτεί την επανάληψη των ανταλλαγών επισκέψεων μετά το άνοιγμα της Κίνας και την επανεκκίνηση της στρατηγικής εταιρικής σχέσης σε μια εποχή που οι διεθνείς κρίσεις πολλαπλασιάζονται» εξηγεί στο newmoney ο ερευνητής και διευθυντής προγράμματος στο Ίδρυμα Στρατηγικής Έρευνας (Foundation for Strategic Research), Αντουάν Μποντάζ.
«Πρόκειται για μια ευκαιρία για τη Γαλλία να προσπαθήσει να επιτύχει κινεζικές δεσμεύσεις επιδεικνύοντας παράλληλα ευρωπαϊκή ενότητα. Είναι επίσης μια ριψοκίνδυνη ευκαιρία, ιδίως αν δεν γίνει σωστός χειρισμός του επικοινωνιακού κομματιού. Ο Εμανουέλ Μακρόν θέλει να θέσει τον πόλεμο στην Ουκρανία στο επίκεντρο των συζητήσεων. Στην τελική συνέντευξη Τύπου της G20 τον Νοέμβριο του 2022, ζήτησε “μεγαλύτερο διαμεσολαβητικό ρόλο” από την Κίνα. Ωστόσο, οι προσδοκίες της Γαλλίας θα πρέπει να είναι ρεαλιστικές και, ως εκ τούτου, περιορισμένες, ιδίως μετά τη σκηνοθεσία της σινορωσικής στρατηγικής εταιρικής σχέσης κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Σι Τζινπίνγκ στη Μόσχα.»
Το «δεκανίκι» του Πούτιν
Όπως επισημαίνει ο Αντουάν Μποντάζ που θα μετάσχει στο 8ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών «η Κίνα δεν παρουσίασε ειρηνευτικό σχέδιο τον Φεβρουάριο, δεν είναι διαμεσολαβητής στον πόλεμο και δεν επιδεικνύει ουδετερότητα. Παρέχει πολιτική, διπλωματική και οικονομική στήριξη στη Ρωσία. Είναι σημαντικό να αποφευχθεί η χρήση οποιασδήποτε γλώσσας που θα μπορούσε στη συνέχεια να χρησιμοποιηθεί από το Πεκίνο για να παρουσιάσει την Κίνα ως υπεύθυνη, ακόμη και προνοητική, δύναμη στον πληθυσμό της και στους μη δυτικούς εταίρους της. Αν και πρέπει να ελπίζουμε ότι η Κίνα θα διαδραματίσει τελικά ρόλο στην επίλυση της σύγκρουσης, οι θέσεις της παραμένουν προς το παρόν γενικές, χωρίς καμία συγκεκριμένη εφαρμογή. Το Πεκίνο έχει ήδη ταχθεί κατά των ένοπλων επιθέσεων σε πυρηνικούς σταθμούς παραγωγής ενέργειας, κατά της απειλής ή της χρήσης πυρηνικών όπλων. Το να καταφέρει η Κίνα να ανανεώσει τη θέση της δεν είναι κάτι κακό, αλλά δεν θα αποτελούσε γαλλική διπλωματική επιτυχία. Και βασικά, δεν πρέπει να κάνουμε παραχωρήσεις για να πειστεί η Κίνα να ασκήσει πίεση στη Ρωσία, αλλά να προχωρήσουμε σε σαφείς προειδοποιήσεις ότι η Κίνα δεν πρέπει να παράσχει στρατιωτική υποστήριξη στη Ρωσία για την εισβολή της, καθώς αυτό θα ήταν αντίθετο με την ευρωπαϊκή ασφάλεια. Αν είναι ένα ευρωπαϊκό επιχείρημα που μπορεί να “ακούσει” το Πεκίνο, είναι αυτό περί δυτικών κυρώσεων σε βάρος κινεζικών εταιρειών και η επιτάχυνση του διατλαντικού συντονισμού.»
Ο Μεταξένιος Δρόμος της Διχόνοιας
Έχουν περάσει λίγα μόλις χρόνια απ’ όταν ευρωπαϊκές χώρες -μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα- υποδέχονταν θερμά τις κινεζικές επενδύσεις και υποσχέσεις ότι θα καταστούν μέρος του μεγαλεπήβολου σχεδίου «Μία Ζώνη -Ένας Δρόμος», το σχέδιο που φιλοδοξεί να αναβιώσει τον κινεζικό «Δρόμο του Μεταξιού». Τότε, οι χώρες αυτές είχαν δεχθεί επικρίσεις ότι καθίστανται «δούρειοι ίπποι» κινεζικής επιρροής στην Ευρώπη.
Ο Αντουάν Μποντάζ εκτιμά ότι τελικά η προσπάθεια περί διάσπασης των Ευρωπαίων εταίρων απέτυχε.
«Η κινεζική στρατηγική είναι να διχάσει τους Ευρωπαίους και να παίξει με τις θεμιτές διαφορές συμφερόντων μεταξύ των κρατών μελών» σημειώνει. «Ωστόσο, η στρατηγική αυτή έχει αποτύχει εν μέρει. Ποτέ άλλοτε η Ευρώπη δεν ήταν τόσο συντονισμένη και ενωμένη όσον αφορά στην Κίνα, όπως φαίνεται από την πρώτη ευρωπαϊκή στρατηγική για την Κίνα που δημοσιεύθηκε το 2019. Οι Ευρωπαίοι αποκτούν σταδιακά εργαλεία για την καλύτερη υπεράσπιση των συμφερόντων τους έναντι της Κίνας: χθες έναν μηχανισμό ελέγχου των επενδύσεων, σήμερα ένα μέσο κατά του εξαναγκασμού και αύριο μια στρατηγική οικονομικής ασφάλειας. Πάνω απ’ όλα, θα έλεγα ότι η νοοτροπία έχει αλλάξει. Οι Ευρωπαίοι δεν περιμένουν πλέον από την Κίνα να αλλάξει με την ελπίδα της αμοιβαιότητας προς τα πάνω, αλλά κατανοούν ότι είναι οι ίδιοι που πρέπει να αλλάξουν και να επιβάλουν την αμοιβαιότητα προς τα κάτω.
»Η επίδειξη της ευρωπαϊκής ενότητας αποτελεί προτεραιότητα για τον Εμανουέλ Μακρόν. Η πρόσκληση που προσφέρθηκε στην πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν να συνοδεύσει τον Γάλλο Πρόεδρο είναι ένα ακόμη σημάδι ότι το Παρίσι αποδίδει θεμελιώδη σημασία στον ευρωπαϊκό συντονισμό. Ήδη τον Μάρτιο του 2019, κατά τη διάρκεια της κρατικής επίσκεψης του Σι Τζινπίνγκ στη Γαλλία, προσκάλεσε τη Γερμανίδα καγκελάριο και την πρόεδρο της Επιτροπής στο Παρίσι, προς έκπληξη του Κινέζου εταίρου.
»Ωστόσο, είναι σημαντικό να διασφαλιστεί ότι πρόκειται για μια ενότητα που θα διατηρηθεί. Το παιχνίδι «καλός μπάτσος – κακός μπάτσος» μεταξύ Μακρόν και Φον ντερ Λάιεν στο Πεκίνο, θα μπορούσε να αποδυναμώσει το ευρωπαϊκό αφήγημα. Το Βερολίνο πρέπει επίσης να παίξει το ρόλο του. Τον Νοέμβριο του 2019, ενώ ο Γάλλος πρόεδρος πήγε στη Σαγκάη με έναν Ευρωπαίο επίτροπο και έναν Γερμανό υπουργό, η Άνγκελα Μέρκελ πήγε εκεί μόνο με τη γερμανική αντιπροσωπεία.»
Ο ξεχωριστός δρόμος της Ευρώπης
Την ώρα που ο Ε. Μακρόν πραγματοποιεί την επίσκεψή του στο Πεκίνο, η ένταση στις σχέσεις Κίνας- ΗΠΑ έχουν χτυπήσει και πάλι «κόκκινο», με αφορμή την επίσκεψη της προέδρου της Ταϊβάν, Τσάι Ινγκ-γουέν, στην Ουάσιγκτον.
«Η αντιπαλότητα, αλλά και η ολοένα και μεγαλύτερη σύγκρουση Κίνας-ΗΠΑ καθορίζουν μεγάλο μέρος της διεθνούς πολιτικής σήμερα. Είμαι πεπεισμένος ότι η Ευρώπη πρέπει να ακολουθήσει το δικό της δρόμο, διαφορετικό από αυτόν των ΗΠΑ» τονίζει ο Αντουάν Μποντάζ. «Ωστόσο, είναι καλό να μην δοθεί στο Πεκίνο η δυνατότητα να εκμεταλλευτεί τις διαφορές, οι οποίες υπάρχουν μόνο όσον αφορά στη στρατηγική που πρέπει να υιοθετηθεί και όχι στις ίδιες τις ανησυχίες για την Κίνα, μεταξύ των ομοϊδεατών εταίρων.
Πέραν αυτού, η ευρωπαϊκή προσέγγιση πρέπει να προωθηθεί και με τρίτες χώρες, κυρίως στον Ινδο-Ειρηνικό. Υπάρχει μια πραγματική προσδοκία και ανάγκη για τη Γαλλία και την Ευρώπη να ακολουθήσουν το δικό τους δρόμο σε αυτή την περιοχή. Παρίσι και Βρυξέλλες θα είχαν οφέλη αν πρότειναν μια θετική ατζέντα που δεν θα στρέφεται κατά της Κίνας και δε θα περιλαμβάνει τις ΗΠΑ, αλλά θα παρουσιάζει την Ευρώπη ως μια δύναμη πρωτοβουλίας, μια υπεύθυνη και αξιόπιστη δύναμη, που αποτελεί μια από τις κινητήριες δυνάμεις της διεθνούς συνεργασίας για την επίλυση των παγκόσμιων προβλημάτων.»
Διαβάστε ακόμη
Γιάννος Κοντόπουλος (EXAE): Πότε θα επιστρέψει το ελληνικό Χρηματιστήριο στις ανεπτυγμένες αγορές