Η πρώτη συνεδρίαση της ΕΚΤ μετά το βρετανικό δημοψήφισμα – Οι επιπτώσεις στην οικονομία αλλά και στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της Ευρωζώνης – Μικρά περιθώρια στήριξης των ιταλικών τραπεζών – Φόβοι ότι η θετική επίδραση του QE μπορεί να «διαγραφεί» μετά την απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ένωση
της Σοφίας Ζαφείρη
Τις… παλιές καλές εποχές θα ήταν μία συνεδρίαση σχεδόν χωρίς ενδιαφέρον. Δεν ισχύει, όμως, κάτι τέτοιο στη διήμερη συνεδρίαση της ΕΚΤ, η οποία ξεκινά σήμερα και ολοκληρώνεται αύριο, με την ανακοίνωση των αποφάσεων για τη νομισματική πολιτική και φυσικά τη συνέντευξη Τύπου του προέδρου της τράπεζας, Μάριο Ντράγκι.
Είναι η πρώτη επίσημη συνεδρίαση του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ μετά την απόφαση της Βρετανίας να εγκαταλείψει την Ε.Ε., ενώ θεωρείται απόλυτα βέβαιο ότι και το θέμα των ιταλικών τραπεζών θα προκαλέσει αρκετούς πονοκεφάλους – και σίγουρα συγκρούσεις – στο διοικητικό συμβούλιο της τράπεζας.
Οι αναλυτές δεν αναμένουν, τουλάχιστον αυτή τη στιγμή, κάποια εντυπωσιακή κίνηση από την ΕΚΤ, με δεδομένο ότι η διοίκησή της θα πρέπει να έχει πρώτα στην κατοχή της, τις τελικές εκτιμήσεις των οικονομολόγων της τράπεζας για τις επιπτώσεις του Brexit στην οικονομία της Ευρωζώνης, μία έκθεση η οποία εκτιμάται ότι θα είναι έτοιμη το αργότερο έως τις αρχές Σεπτεμβρίου.
«Το να μετρηθεί με ασφάλεια η επίπτωση του Brexit σαφώς θέλει χρόνο, το πιθανότερο είναι ότι θα υπάρχουν όλα τα απαραίτητα σημεία έως τον Σεπτέμβριο», εκτιμά ο Elwin de Groot, κορυφαίος αναλυτής υπεύθυνος για θέματα ευρωπαϊκής οικονομίας στη Rabobank.
Την ίδια ώρα, όμως, ο κ. Ντράγκι είχε, ήδη, προειδοποιήσει από την προηγούμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ -η οποία έγινε πριν από το δημοψήφισμα στη Βρετανία – για τις «παράπλευρες» απώλειες ενός Brexit σε οικονομία, εμπόριο και χρηματαγορές. Αποδεικνύεται απόλυτα ορθός, εάν εξετάσει κάποιος τα μακροοικονομικά δεδομένα αρκετών χωρών που έχουν δημοσιοποιηθεί στο διάστημα που ακολούθησε το Brexit.
Το οικονομικό κλίμα σε Ευρωζώνη και Γερμανία «βούτηξε», με τον γερμανικό δείκτη ZEW να διαμορφώνεται για τον Ιούλιο στο χαμηλότερο επίπεδο από το 2012. Ο Achim Wambach, πρόεδρος του γερμανικού ινστιτούτου ZEW κατηγόρησε το Brexit για την πτώση, τονίζοντας ότι οι ανησυχίες για τις επιπτώσεις που θα έχει στην εξαγωγική δραστηριότητα της Γερμανίας αλλά και στο τραπεζικό σύστημα της Ευρωζώνης η έξοδος της Βρετανίας από την Ε.Ε. ήταν η βασικές αιτίες.
Αν και οι αγορές φαίνεται να έχουν αφήσει πίσω τους το Brexit, η ΕΚΤ και κυρίως ο Μάριο Ντράγκι, εμπνευστής και «εκτελεστής» του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης δεν μπορεί να το πράξει. Η ΕΚΤ φαίνεται να φοβάται ότι όλες οι θετικές συνέπειες από την εφαρμογή του QΕ μπορούν να εξανεμιστούν, εάν τελικά το Brexit αποδειχθεί περισσότερο οδυνηρό απ’ ότι εκτιμούν οι μάλλον αισιόδοξοι αναλυτές αλλά και κάποιοι πολιτικοί.
Άλλωστε η βαρύτητα του Brexit αποδείχθηκε και από τις χθεσινές κινήσεις ΔΝΤ και Κομισιόν, καθώς και οι δύο προχώρησαν σε υποβάθμιση των εκτιμήσεών τους. Στην περίπτωση του ΔΝΤ αυτό αφορούσε την παγκόσμια οικονομία, με το Ταμείο να δηλώνει ξεκάθαρα ότι «εάν δεν υπήρχε το Brexit, τότε θα προχωρούσαμε σε αναβάθμιση των εκτιμήσεών μας». Όσο για την Κομισιόν αφορούσε αποκλειστικά την οικονομία της Ευρωζώνης.
Οι ιταλικές τράπεζες
Σε αυτήν την περίπτωση ο κ. Ντράγκι βρίσκεται αντιμέτωπος με δύο βασικά προβλήματα. Το ένα φυσικά έγκειται στο ότι οφείλει να σεβαστεί πλήρως τους κανονισμούς της ΕΚΤ, αναφορικά με τον τρόπο αντιμετώπισης των προβληματικών τραπεζών. Το δεύτερο ότι λόγω της καταγωγής του – ως Ιταλού – οφείλει να είναι περισσότερο προσεκτικός, μιας και μπορεί να κατηγορηθεί ακόμη και γι’ αυτό από το μάλλον επιθετικό Βερολίνο.
Τα περιθώρια που έχει η ΕΚΤ να στηρίξει το ιταλικό τραπεζικό σύστημα είναι μηδενικά, εάν, μάλιστα, ληφθεί υπόψην το γεγονός ότι η μόνη ιταλική τράπεζα που έχει χαρακτηρισθεί ως συστημική για το σύνολο του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι η UniCredit.
Ο ουσιαστικός ρόλος της ΕΚΤ αφορά μόνο στη διεξαγωγή των stress tests, στα οποία θα συμμετάσχουν όλα τα τραπεζικά ιδρύματα της Ιταλίας και μάλλον πολύ λίγα εξ αυτών θα κατορθώσουν να τα «περάσουν». Όσο για την απόλυτα προβληματική Banca dei Paschi di Sienna έχει, ήδη, λάβει προειδοποίηση από την ΕΚΤ να μειώσει σε μεγάλο ποσοστό τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια στον ισολογισμό της, εάν φυσικά επιθυμεί να διατηρηθεί… εν ζωή.