Από την ίδρυσή της το 2009 μέχρι και σήμερα, η Uber έφερε επανάσταση στις μεταφορές, διέδωσε το ανατρεπτικό επιχειρηματικό της μοντέλο σε διάφορους τομείς και έγινε μία από τις πολυτιμότερες ιδιωτικές εταιρείες τεχνολογίας στον κόσμο. Αλλά το μόνο πράγμα που δεν μπόρεσε να κάνει ήταν να αποφέρει σταθερά κέρδη.
Πριν από επτά μήνες, η εταιρεία -η οποία είναι πλέον εισηγμένη στο χρηματιστήριο- ανακοίνωσε ετήσια λειτουργικά κέρδη ύψους 1,1 δισ. δολαρίων, τα πρώτα της στην ιστορία. Ο διευθύνων σύμβουλος Ντάρα Κοσροβσάχι το χαρακτήρισε «σημείο καμπής» στην ιστορία της Uber: μια εταιρεία που κάποτε ταλαιπωρούνταν από διαμάχες με τις ρυθμιστικές αρχές και ισχυρισμούς για τοξική κουλτούρα, ακόμη και κλοπή εμπορικών μυστικών, είχε αλλάξει σελίδα. Ήταν η απόδειξη, ανακοίνωσε ο Ντάρα Κοσροβσάχι, ότι η Uber μπορούσε να «δημιουργήσει ισχυρή κερδοφόρα ανάπτυξη σε κλίμακα».
Το μεγάλο ερώτημα για την Uber, 15 χρόνια μετά, όμως είναι πώς θα συνεχίσει να το κάνει. Ο Κοσροβσάχι, ο οποίος ανέλαβε το 2017, έφερε την εταιρεία σε λειτουργική κερδοφορία, εστιάζοντας στη βασική της δραστηριότητα, μειώνοντας το κόστος και ξεφορτώνοντας πειράματα, συμπεριλαμβανομένης της μονάδας οχημάτων χωρίς οδηγό. Αλλά για να αναπτυχθεί κι άλλο η Uber, θα πρέπει να συνεχίσει να προσθέτει πελάτες για τον διευρυνόμενο κατάλογο υπηρεσιών της.
Πτήσεις, τρένα, σκούτερ, τρίτροχα, ακόμη και σκάφη αναψυχής είναι μεταξύ των τρόπων μεταφοράς που μπορούν να κλείσουν οι χρήστες. Μέσω της δεύτερης εφαρμογής για πελάτες, Uber Eats, που ξεκίνησε το 2015, οι πελάτες μπορούν να παραγγείλουν τα πάντα, από γεύματα μέχρι ψώνια και ποτά μέχρι αργά τη νύχτα. Και ο επιχειρηματικός βραχίονας της Uber, το Uber Direct, είναι μικρός αλλά αναπτυσσόμενος. Οι κούριερ του μεταφέρουν πλέον αγαθά για λογαριασμό μεγάλων εταιρειών, όπως η Sephora, η Walmart, η Apple και η McDonald’s στις ΗΠΑ, και σούπερ μάρκετ, όπως η Tesco στο Ηνωμένο Βασίλειο.
Uber: Είναι τελικά «σούπερ εφαρμογή»;
Σύμφωνα με τους Financial Times, ορισμένοι ελπίζουν ότι αυτή η αυξανόμενη σειρά υπηρεσιών θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι παρόμοιο με μια «εφαρμογή για όλα» όπως το WeChat της Κίνας, το οποίο επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν τα πάντα, από πληρωμές μέχρι μηνύματα και παιχνίδια και πολλά άλλα. Οι επενδυτές «αναζητούσαν εδώ και πολύ καιρό αυτό το είδος της σούπερ εφαρμογής στη Δύση, η οποία ως επί το πλείστον παρουσιάζεται ως κινεζικό επίτευγμα», λέει ο Μπιλ Γκάρλεϊ, πρώτος επενδυτής της Uber.
Ο Κοσροβσάχι, ο οποίος το 2019 διακήρυξε ότι ήθελε η Uber να είναι το «λειτουργικό σύστημα για την καθημερινή σας ζωή», λέει στους FT ότι αυτός εξακολουθεί να είναι ο στόχος της εταιρείας. Η Uber, πρόσθεσε, θα πρέπει να είναι η «προεπιλεγμένη επιλογή για τη μετακίνηση ανθρώπων και πραγμάτων». Ωστόσο, αντί για μια «σούπερ εφαρμογή», η εταιρεία «δημιουργεί τρεις», όπως ανέφερε χαρακτηριστικά – την Uber, την Uber Eats και την πλατφόρμα Uber Driver για κούριερ και οδηγούς.
Σε πορεία σύγκρουσης
Ωστόσο ο ανταγωνισμός παραμένει εξαιρετικά σκληρός. Ανταγωνιστές όπως η Lyft, η Bolt και η DoorDash προωθούν συστήματα συνδρομής στη μάχη για πελάτες. Και η έμφαση στην παράδοση βάζει επίσης την Uber σε όλο και πιο άμεσο ανταγωνισμό με τον γίγαντα του ηλεκτρονικού εμπορίου Amazon, ο οποίος κυριαρχεί στο λιανικό εμπόριο και τα logistics.
Ο Κοσροβσάχι όμως εμφανίζεται αισιόδοξος για τη σύγκριση. «Η τεχνολογία της Uber μπορεί να επιτρέψει στους λιανοπωλητές όλων των μεγεθών να ανταγωνιστούν την Amazon», λέει. «Ενώ είναι ο παγκόσμιος ηγέτης στο ηλεκτρονικό εμπόριο, πιστεύουμε ότι η Uber μπορεί να γίνει ο παγκόσμιος ηγέτης στο τοπικό εμπόριο».
Το πρώτο έτος ετήσιας λειτουργικής κερδοφορίας της Uber ακολούθησε μια ανελέητη προσπάθεια μείωσης του κόστους, η οποία περιελάμβανε την κατάργηση του ενός τετάρτου του προσωπικού της κατά τη διάρκεια της πανδημίας και την εκποίηση μη βασικών επιχειρήσεων.
Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των ανθρώπων που χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες της Uber αυξάνεται: από 45 εκατ. στα τέλη του 2016, ο αριθμός των ενεργών μηνιαίων χρηστών παγκοσμίως έχει υπερτριπλασιαστεί και θα ξεπεράσει τα 150 εκατ. μέχρι τα μέσα του 2024.
«Αποχώρησαν από πολλές αγορές στις οποίες δεν έβλεπαν σαφή προοπτική να γίνουν ο νούμερο ένα παίκτης», εξηγεί ο αναλυτής της ClearBridge Investments, Naveen Jayasundaram. Οι ανταγωνιστές, συμπεριλαμβανομένων των Deliveroo, Just Eat Takeaway και Delivery Hero, εν τω μεταξύ, δεν έχουν ακόμη αναφέρει ένα πλήρες έτος λειτουργικής κερδοφορίας ως εισηγμένες εταιρείες.
Τώρα, η Uber φαίνεται να βρίσκεται και πάλι σε πιο εξωστρεφή διάθεση. Η εταιρεία έχει λανσάρει νέα προϊόντα, συμπεριλαμβανομένης της εκπτωτικής συνδρομής Uber για φοιτητές και της δημιουργίας ειδικών λογαριασμών για εφήβους, όπου οι διαδρομές τους μπορούν να παρακολουθούνται ζωντανά από έναν ενήλικα. Προωθεί επίσης φθηνότερα προϊόντα μετακίνησης, όπως η κοινή υπηρεσία Uber Shuttle, η οποία μπορεί να κλειστεί εκ των προτέρων. Ενώ προ πενταμήνου δήλωσε ότι σκοπεύει να επεκταθεί ακόμη περισσότερο σε νέες αγορές, όπως η Αργεντινή και η Ιαπωνία.
Τα ΑV της Uber και οι συνεργασίες
Η Uber υπέγραψε πρόσφατα συμφωνίες με την αμερικανική εταιρεία διαδικτυακής παράδοσης ειδών παντοπωλείου Instacart, με την κατασκευάστρια εταιρεία ηλεκτρικών οχημάτων BYD και με εταιρείες αυτόνομων οχημάτων. Αν και δεν θέλει πλέον να αναπτύσσει η ίδια οχήματα χωρίς οδηγό, η εταιρεία φιλοδοξεί να γίνει η βασική πλατφόρμα για τους επιβάτες που επιθυμούν να ταξιδέψουν με αυτά, αποκαλύπτοντας φέτος συμφωνίες με την προβληματική εταιρεία οχημάτων χωρίς οδηγό Cruise και τον όμιλο λογισμικού αυτοοδήγησης Wayve. Τον Σεπτέμβριο, τόνισε ότι η αυτόνομη μεταφορά με αυτοκίνητο θα ξεκινήσει στις αρχές του 2025 στις αμερικανικές πόλεις Όστιν και Ατλάντα με έναν άλλο συνεργάτη, τη Waymo.
Δεδομένου ότι τα AV δεν έχουν οδηγούς που πρέπει να πληρώνονται, η Uber ελπίζει έντονα ότι θα αποδειχθούν κερδοφόρα – αλλά πρόκειται για ένα μακροπρόθεσμο στοίχημα. Τα οχήματα θα μπορούσαν να αποτελέσουν μια «επιχείρηση με τεράστιο περιθώριο κέρδους σε κλίμακα» για την Uber, αλλά αυτό μπορεί να είναι «15 χρόνια μακριά», λέει ο αναλυτής της TD Cowen, John Blackledge. Και η τεχνολογία είναι πιθανό να βοηθήσει και τους αντιπάλους.
Uber Direct & One
Η εταιρεία είναι επίσης πρόθυμη να επεκτείνει την επιχείρησή της στο χώρο των παραδόσεων. Μια ταχέως αναπτυσσόμενη αν και λιγότερο γνωστή υπηρεσία είναι η λειτουργία Uber Direct: παράδοση αγαθών όταν οι αγοραστές παραγγέλνουν απευθείας από τους λιανοπωλητές και όχι μέσω της εφαρμογής Uber.
Πέρυσι, ο Κοσροβσάχι δήλωσε ότι ήθελε να επεκτείνει το Uber Direct από τη συνεργασία με 3.500 μάρκες σε συνεργασία με «κάθε τοπικό λιανοπωλητή». Εκτός από την πρόκληση των άμεσων αντιπάλων – η DoorDash λειτουργεί μια αντίστοιχη υπηρεσία, την Drive – αυτό φέρνει την Uber σε στενότερο ανταγωνισμό με την Amazon, τον μεγαλύτερο φορέα στον δυτικό χώρο του ηλεκτρονικού εμπορίου.
Αν και το Uber Direct είναι πιθανότατα ένα μικρό κλάσμα του μεγέθους της Amazon (η εταιρεία δεν αποκαλύπτει τις πωλήσεις του Direct, αλλά οι καθαρές πωλήσεις της Amazon επισκιάζουν τα συνολικά έσοδα της Uber ούτως ή άλλως), ο CEO επιμένει ότι η εταιρεία έχει μια πορεία προς τα εμπρός: Η τεχνολογία της Uber μπορεί να επιτρέψει σε εμπόρους λιανικής πώλησης, όπως οι «επιχειρήσεις της γειτονιάς», οι οποίοι δεν διαθέτουν το τεράστιο δίκτυο logistics ή τις υπηρεσίες παράδοσης της Amazon, να ανταγωνιστούν τον κολοσσό.
Σημαντικό στοιχείο της στρατηγικής είναι το πρόγραμμα μελών της Uber, το Uber One, το οποίο καλύπτει τόσο την παράδοση όσο και την κινητικότητα. Τα 19 εκατ. μέλη του – τα οποία πληρώνουν περίπου 10 δολάρια για να έχουν προνόμια, όπως δωρεάν παράδοση και εκπτώσεις σε διαδρομές και παραδόσεις – ξοδεύουν 3,4 φορές περισσότερο από τα μη μέλη κάθε μήνα.
Με τη δύναμη της πλατφόρμας
Η Uber έχει μιλήσει συχνά για τη δύναμη της πλατφόρμας της. Αυτό το λεγόμενο «πλεονέκτημα της πλατφόρμας» ήταν «ένα από τα βασικά στοιχεία διαφοροποίησης μεταξύ της Uber και των εταιρειών με ένα μόνο προϊόν», ανέφεραν οι αναλυτές της Deutsche Bank τον Φεβρουάριο. Η μεγαλύτερη χρήση από τους καταναλωτές, σύμφωνα με τη θεωρία, θα πρέπει να σημαίνει μεγαλύτερες δυνατότητες κέρδους για τους οδηγούς και τους ταχυμεταφορείς, οδηγώντας σε μεγαλύτερη προσφορά και χαμηλότερες τιμές, τροφοδοτώντας μεγαλύτερη ζήτηση, και όλα αυτά υποβοηθούμενα από τη διεύρυνση της γκάμας των υπηρεσιών.
Η πλατφόρμα σημαίνει ότι «μπορούμε να αποκτήσουμε χρήστες με χαμηλότερο κόστος και να δημιουργήσουμε υψηλότερη αξία ζωής από τους ανταγωνιστές μας» και «να φέρουμε νέα προϊόντα στην αγορά πιο γρήγορα», επισημαίνει ο Κοσροβσάχι.
Η Uber απέναντι από την Amazon
Υπάρχει ακόμα αναμφισβήτητα περιθώριο ανάπτυξης. Παρόλο που το όνομα της Uber είναι πλέον αρκετά διαδεδομένο ώστε να έχει γίνει ρήμα σε πολλές χώρες, κατά μέσο όρο λιγότερο από το 10% των ατόμων άνω των 18 ετών στις ΗΠΑ χρησιμοποιούν τις υπηρεσίες μεταφοράς κάθε μήνα. Παρόλο που η εταιρεία λέει ότι υποστηρίζει πλέον περισσότερες από 1 εκατ. διαδρομές ανά ώρα σε παγκόσμιο επίπεδο στις υπηρεσίες παράδοσης και κινητικότητας, η χρήση σε άλλες μεγάλες αγορές είναι παρόμοια χαμηλή.
Η συνολική αξία των κρατήσεων στην πλατφόρμα της Uber αυξήθηκε κατά 19% σε ετήσια βάση το τελευταίο τρίμηνο, μια μικρή επιβράδυνση σε σχέση με τα τρία προηγούμενα τρίμηνα και σημαντικά χαμηλότερη από την αύξηση που παρατηρήθηκε το 2021 και το 2022 λόγω της πανδημίας, η οποία σε ένα στάδιο έφτασε το 114%. Τον Φεβρουάριο, η Uber δήλωσε ότι αναμένει ότι η αύξηση της αξίας των κρατήσεων που πραγματοποιούνται στην πλατφόρμα της θα είναι στα «μέσα έως υψηλά δεκαπεντάρια» κατά τα επόμενα τρία χρόνια.
Η Uber μπορεί να μην διαθέτει το παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο αποθηκών και κέντρων εκπλήρωσης της Amazon και οι κούριερ της είναι πιθανό να πηγαίνουν από το κατάστημα στο σπίτι σε σχετικά αστικές περιοχές και όχι σε πιο δυσπρόσιτες τοποθεσίες, αλλά αυτό της δίνει τη δυνατότητα να παραμείνει ελαφριά σε περιουσιακά στοιχεία. Οι αναλυτές λένε ότι είναι σε καλή θέση για να εξυπηρετήσει τη ζήτηση των καταναλωτών να λαμβάνουν τα πάντα, από είδη παντοπωλείου και είδη πρώτης ανάγκης για το σπίτι μέχρι ρούχα και ηλεκτρονικά είδη, λίγες ώρες μετά την παραγγελία τους.
Μέχρι στιγμής, το μοντέλο της Uber είναι διαφορετικό – συνεχίζει να λειτουργεί ως τρεις ξεχωριστές εφαρμογές (διαδρομή-μεταφορά, παράδοση και εκείνη που χρησιμοποιείται από τους οδηγούς), καθεμία από τις οποίες επεκτείνεται. «Η δυτική στρατηγική είναι περισσότερο μια οικογένεια εφαρμογών», δήλωσε ο Khosrowshahi το 2021, αναφέροντας το παράδειγμα των ξεχωριστών εφαρμογών Gmail και Maps της Google.
Μια Uber που θα μπορούσε να παραδίδει προϊόντα από χιλιάδες μεγάλες επώνυμες μάρκες θα μπορούσε εύλογα να κατευθύνει ορισμένους αγοραστές μακριά από την Amazon. Αλλά οι αναλυτές αμφισβητούν κατά πόσο οι καταναλωτές θα είναι πρόθυμοι να πληρώνουν τακτικά για να παραλάβουν αγαθά σε λίγες ώρες – ιδίως σε ένα πιο ψυχρό οικονομικό κλίμα, και ειδικά όταν το Amazon Prime, το οποίο διαθέτει περισσότερα από 200 εκατ. μέλη παγκοσμίως, προσφέρει γρήγορη παράδοση δωρεάν και σε ορισμένες περιπτώσεις αυθημερόν.
Διαβάστε ακόμη
Βασίλης Ψάλτης: Η ελληνική οικονομία έχει εισέλθει σε τροχιά βιώσιμης ανάπτυξης
DBRS: Αναβαθμίζει σε BB την Τράπεζα Πειραιώς – Θετικό το outlook (πίνακας)
Πάουελ: Σήμα για νέες μειώσεις επιτοκίων, αλλά με… μικρό καλάθι
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα