Οι παλιοί έμποροι συνήθιζαν να λένε πως χωρίς καφέ μία πετυχημένη συμφωνία δεν μπορεί να κλείσει. Στην περίπτωση των Θωμά Βαρβιτσιώτη και Γιάννη Ολύμπιου ένας espresso σε γνωστό κατάστημα του Κολωνακίου πριν από ακριβώς είκοσι χρόνια και η κοινή αντίληψη για τις τεκτονικές αλλαγές που διαφαίνονταν στον χώρο της εταιρικής επικοινωνίας ήταν αρκετά για να σηματοδοτήσουν μια κοινή πορεία που έχει οδηγήσει στον μεγαλύτερο όμιλο επικοινωνίας των Βαλκανίων.
Σήμερα ο όμιλος V&O, από τα αρχικά των δύο ιδρυτών, αποτελεί ένα δυναμικό οικοσύστημα 13 θυγατρικών εταιρειών σε 7 χώρες της ΝΑ Ευρώπης, που αναπτύσσεται γοργά, προσπαθεί να διατηρήσει μία κουλτούρα που παντρεύει την οικογενειακή επιχείρηση με τη νοοτροπία μιας πολυεθνικής και ετοιμάζεται για τα επόμενα βήματα σε νέους χώρους και αγορές, τα οποία και παρουσιάζουν οι δύο άνδρες στο «business stories» σε μία κουβέντα για την έως σήμερα πορεία της εταιρείας και τις αλλαγές στον χώρο της επικοινωνίας.
Εν αρχή όμως είναι ο καφές… «Στην Αλέα στο Κολωνάκι ήταν», λέει ο κ. Θωμάς Βαρβιτσιώτης. Και εξιστορεί: «Στο τέλος του 2000 είχα γυρίσει από την Αμερική μετά τις μεταπτυχιακές μου σπουδές αλλά και την πρακτική που έκανα σε διάφορες εταιρείες law & public affairs. Ηταν μία εποχή που η χώρα ήταν στο μεταίχμιο. Από τη μία επικρατούσε όλη αυτή η τρέλα του Χρηματιστηρίου και από την άλλη έρχονταν οι Ολυμπιακοί Αγώνες, που ήταν μεγάλο ορόσημο. Οπότε ήταν προφανής η ανάγκη οι εταιρείες που προσέφεραν υπηρεσίες επικοινωνίας, marketing και public affairs, να γίνουν πιο επαγγελματικές».
«Και όταν λέμε Χρηματιστήριο, εννοούμε μία νέα κουλτούρα που άρχισε να επικρατεί γύρω από τους εταιρικούς κανόνες, τη διακυβέρνηση, τη συμμόρφωση κ.ο.κ.», παρεμβαίνει ο κ. Ολύμπιος. «Οπότε κατά ένα διαβολικό τρόπο εντοπίσαμε κι εγώ, με τα μάτια του ανθρώπου που επιστρέφει από την Αμερική, και ο Γιάννης, που τότε ήταν υπεύθυνος επικοινωνίας στη Filmnet, μία μεγάλη ευκαιρία», συμπληρώνει ο κ. Βαρβιτσιώτης.
Κάπως έτσι άρχισε να στήνεται το πρώτο γραφείο στην οδό Μέρλιν, σε έναν χώρο που χρησιμοποιούσε πριν ο γνωστός κομμωτής Τρύφωνας Σαμαράς. «Τον πρώτο καιρό όλο και κάποιος που δεν ήξερε, χτυπούσε το κουδούνι, ζητώντας να κλείσει ραντεβού για κούρεμα», λέει γελώντας ο κ. Ολύμπιος.
Εκεί θα αρχίσει να χτίζεται και η ομάδα που σήμερα αποτελεί τον πυρήνα του ομίλου. Ανθρωποι που εδώ και είκοσι χρόνια ζουν και εξελίσσονται μαζί με την εταιρεία. «Αυτό είναι κάτι που βοήθησε πολύ στο να γίνουμε αυτοί που είμαστε σήμερα. Με τους ανθρώπους αυτούς είμαστε μία οικογένεια», λέει ο Θωμάς Βαρβιτσιώτης. «Η Τέτη (σ.σ. Κανελλοπούλου), που σήμερα είναι η διευθύνουσα σύμβουλος, ήταν η πρώτη πρόσληψή μας. Αντίστοιχα οι δύο γενικές διευθύντριές μας (σ.σ. Χριστίνα Φατούρου και Τόνια Γκόγκου) ήταν η δεύτερη και η τρίτη πρόσληψή μας. Οπότε αυτό μας έδωσε μία ομάδα που έφτιαξε μια ισχυρή εταιρική κουλτούρα. Και αυτό είναι ένα από τα πιο ουσιαστικά χαρακτηριστικά, ότι έχουμε ουσιαστική εταιρική κουλτούρα για το πώς αντιμετωπίζουμε τη δουλειά μας, τους πελάτες μας και αυτό το μεταλαμπαδεύουμε και θέλουμε να το κρατήσουμε ζωντανό γιατί είναι και η κύρια δύναμη της εταιρείας». «Αντίστοιχα το ίδιο έχουμε κάνει και με τις άλλες εταιρείες. Με τα κορίτσια που “τρέχουν” την Unlimited είμαστε μαζί 14 χρόνια, στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία το ίδιο», προσθέτει ο κ. Ολύμπιος. «Είναι μια ομάδα με την οποία παραμένουμε μαζί.
Δεν προερχόμαστε από ένα managerial background, οι γνώσεις μας είναι πάνω στη δουλειά μας, οπότε έχουμε καταφέρει να δημιουργήσουμε ως εταιρική κουλτούρα κάτι που έχει τα χαρακτηριστικά οικογενειακής επιχείρησης», προσθέτει.
«Αλλά κι ακόμα ένα χαρακτηριστικό», σπεύδει να προσθέσει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Τη νοοτροπία startup επιχείρησης. Εχουμε τρομακτικό ζήλο και διάθεση να κερδίσουμε πελάτες, να είναι ευχαριστημένοι, να κάνουμε νέα πράγματα… και αυτό μας συνοδεύει από την αρχή. Βλέποντάς το αναδρομικά, η επέκταση εκτός Ελλάδας λ.χ. ήταν ένα παράτολμο εγχείρημα», σημειώνει, παρά το γεγονός ότι είχε μία λογική που βασιζόταν στην εξωστρέφεια που επεδείκνυαν οι ελληνικές επιχειρήσεις τότε. «Το πρόβλημα ήταν το 2008, όταν αυτοί έφυγαν και εμείς μείναμε χωρίς τους Ελληνες πελάτες», σχολιάζει ο κ. Βαρβιτσιώτης. Ηταν μία περίοδος που αναγκαστικά οι ομάδες του εξωτερικού απέκτησαν πιο διεθνοποιημένο ρόλο, με τοπικές ομάδες και τοπικούς ή πολυεθνικούς πελάτες.
Πώς ήταν τα πρώτα χρόνια στο γραφείο της Μέρλιν; «Αυτό που λέμε “τσαντάκι, τρέχα”», αποκρίνεται ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Επαιρνες το τσαντάκι σου και έτρεχες να βρεις πελάτες, να κάνεις παρουσιάσεις. Μας εμπιστεύτηκαν κάποιοι άνθρωποι που είχαμε φιλικές σχέσεις μαζί τους και τους ζητήσαμε μία ευκαιρία. Αλλά αυτό σου έκανε περισσότερες και τις υποχρεώσεις, καθώς προφανώς έβαζες μεγαλύτερο παπούτσι απ’ ό,τι μπορούσες να φορέσεις, άρα έπρεπε να πείσεις τον πελάτη ότι πρέπει να μείνει.
Και ο πελάτης θα σου κάνει μία χάρη, όχι όμως δεύτερη…».
Πρώτος πελάτης που τους εμπιστεύτηκε ήταν η Telesis, ενώ από αυτούς που παραμένουν δίπλα τους σχεδόν 20 χρόνια είναι η Coca Cola 3E και ο όμιλος Μυτιληναίου.
Πρώτο ορόσημο βέβαια για την εταιρεία, που της έδωσε σημαντική ώθηση, αποτέλεσαν οι Ολυμπιακοί Αγώνες. «Είχαμε ήδη πελάτη την Coca Cola και κάναμε τη λαμπαδηδρομία. Επίσης κάναμε όλα τα venues. Και όταν είσαι σε μια μικρή αγορά, όσο καλές προθέσεις και να έχεις, χρειάζεσαι είτε ένα μεγάλο γεγονός, όπως π.χ. μία Ολυμπιάδα, είτε έναν νέο μεγάλο πελάτη που θα σε παρασύρει και θα σε αναβαθμίσει στον τρόπο λειτουργίας σου, στη διαφάνεια, στην αποτελεσματικότητά σου κ.ο.κ. Οπότε εκείνη η περίοδος μας βοήθησε πολύ στο να επεκτείνουμε τις δυνατότητές μας. Μας έφερε σε επαφή με τις μεγαλύτερες πολυεθνικές του κόσμου, με τις μεγαλύτερες απαιτήσεις σε θέματα συμμόρφωσης και οργάνωσης. Γενικά μάθαμε πολλά», λέει ο Γιάννης Ολύμπιος. «Και ήταν και μία περίοδος κατά την οποία έγιναν οι μεγάλες ιδιωτικοποιήσεις της Εμπορικής με την Credit Agricole και της Γενικής με την Societe Generale, που άλλαξαν πολύ τις δυνατότητές μας. Ηταν μία περίοδος που άρχισαν οι μεγάλοι εταιρικοί μετασχηματισμοί και άλλαζαν οι ανάγκες των πελατών μας», προσθέτει. «Αρχισαν να μας ζητούν brand και marketing επικοινωνία. Οπότε εκεί πλέον άρχισαν να αλλάζουν τα χαρακτηριστικά της εταιρείας και να μεγεθύνεται η ομάδα με κόσμο για τις νέες δραστηριότητες».
«Επειτα είδαμε την ευκαιρία του “ελληνικού οράματος” στα Βαλκάνια που είχε ξεκινήσει επί διακυβέρνησης Σημίτη», προσθέτει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Και επειδή είμαστε enterpeuners στη φύση μας και risk takers είπαμε “πάμε να το κάνουμε”. Και έτσι το ένα έφερε το άλλο. Πήγαμε Βουλγαρία, πήγαμε Ρουμανία κ.ο.κ». Οπως εξηγεί, η στρατηγική εξαρχής ήταν να συγκροτηθούν οι θυγατρικές ως τοπικές εταιρείες με το δικό τους ντόπιο προσωπικό. «Δεν προσπαθήσαμε να ελληνοποιήσουμε αυτές τις εταιρείες, κάτι που τελικά μας βοήθησε, αφού κατάφεραν να απαγκιστρωθούν πολύ γρήγορα από τις ελληνικές εταιρείες που άρχισαν να τα μαζεύουν το 2008 από τα Βαλκάνια».
«Μας βοήθησε πολύ ο οικονομικός κύκλος τότε. Ειδικά σε κλάδους όπως οι τηλεπικοινωνίες, το ΙΤ, οι τράπεζες, των οποίων η ανάπτυξη στην Ελλάδα είχε προηγηθεί. Οπότε είχαμε έναν γνωστικό κύκλο και εμπειρία που μπορούσε να εξαχθεί σε αυτές τις χώρες», προσθέτει ο κ. Ολύμπιος.
Εκείνα τα πρώτα πετυχημένα βήματα οδήγησαν το 2007 στην πώληση του πλειοψηφικού πακέτου της εταιρείας στην International Marketing & Sales Group, που ήταν εισηγμένη στο ΑΙΜ του Λονδίνου και στο Χρηματιστήριο της Στοκχόλμης. «Ηταν ένας όμιλος που είχε εξαγοράσει διάφορες εταιρείες επικοινωνίας από τη Ρωσία και κάτω και θεωρούσαν ότι θα ήμασταν ένα καλό “όχημα” για άλλες “εξωτικές” χώρες», λέει ο Θωμάς Βαρβιτσιώτης.
Η εταιρεία ωστόσο λύγισε υπό το βάρος της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης που ακολούθησε, εκτεθειμένη αρκετά στις αγορές της Ρωσίας, της Τουρκίας αλλά και στη βελγική τράπεζα Fortis, ένα από τα πρώτα ευρωπαϊκά τραπεζικά θύματα της παγκόσμιας κρίσης.
«Τότε λοιπόν είχαμε το δίλημμα να αφήσουμε ή να πάρουμε πίσω την εταιρεία. Επειδή όμως είχαμε πολύ στενές σχέσεις με τους πελάτες μας, αποφασίσαμε να την πάρουμε πίσω», λέει ο κ. Ολύμπιος.
Και κάπως έτσι εισέρχεται πλέον η V&O στην περιπέτεια της ελληνικής κρίσης, όχι μόνο επιβιώνοντας από τον Αρμαγεδδώνα που θα πλήξει τον χώρο των μίντια και της επικοινωνίας, αλλά αποτελώντας ίσως τη μεγαλύτερη κερδισμένη του κλάδου. «Σωθήκαμε γιατί δεν είχαμε καθόλου δουλειές με το Δημόσιο. Κάτι που αποδείχθηκε καταστροφικό για τα μεγάλα “ονόματα” της εποχής τότε», λέει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Πάντα πιστεύαμε ότι το Δημόσιο θα λειτουργούσε ως στρεβλωτικό σε αυτό που ήμασταν επικεντρωμένοι. Το να κυνηγάς δηλαδή κάθε δύο χρόνια έναν διαγωνισμό, δεν μας ενδιέφερε. Η εταιρεία ήταν από την αρχή προσανατολισμένη στις επιχειρήσεις και τις πολυεθνικές και έπειτα δεν θέλαμε να μπούμε ποτέ στη λογική ότι “ο Βαρβιτσιώτης πήρε τη Χ ή την Ψ δουλειά στο Δημόσιο με την κυβέρνηση Καραμανλή κ.ο.κ.», προσθέτει. «Δεν είχαμε ανάγκη για κάτι τέτοιο. Και επειδή λοιπόν ήμασταν και παραμένουμε μία οικονομικά υγιής επιχείρηση, μαζεμένη, μέσα στην κρίση άρχισε να επεκτείνεται η δραστηριότητά μας. Επειτα από λίγο άρχισαν να δουλεύουν κανονικά και οι χώρες στα Βαλκάνια, οπότε όλο αυτό άρχισε να φτιάχνει ένα πολλαπλασιαστικό effect. Και πάντα φροντίζαμε να επανεπενδύουμε τα κέρδη μας. Ακόμα και το 2015, στη δεύτερη φάση της κρίσης, που περάσαμε ίσως την πιο δύσκολη περίοδο λόγω της αβεβαιότητας για την πορεία της χώρας και τους πελάτες μας, αποφασίσαμε να επενδύσουμε στους ανθρώπους μας. Οχι μόνο δεν μειώσαμε μισθούς, αλλά παίρναμε και όποιο ταλέντο υπήρχε».
Και κάπως έτσι φθάνουμε στο σήμερα, 20 χρόνια μετά. «Η εταιρεία βρίσκεται στην καλύτερη ίσως φάση. Είναι ώριμη και πολύ ισχυρή στη δομή της», λέει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Το όραμά μας πάντα ήταν η εταιρεία να μην είναι προσωποκεντρική. Να μην είναι ο Θωμάς και ο Γιάννης. Γι’՚ αυτό και λέμε ότι “είναι κάτι παραπάνω από δύο αρχικά”». «Οταν ξεκινήσαμε», προσθέτει ο κ. Ολύμπιος, «θέλαμε να υπάρχει μία διαφάνεια, γι’՚ αυτό και επιλέξαμε αυτό το όνομα. Δεν συνηθιζόταν τότε. Πλέον όμως η εταιρεία είναι κάτι πολύ μεγαλύτερο απ’ αυτό». «Η εταιρεία είναι πλέον μεγάλη, έχει ανθρώπους, κόσμο, τεχνογνωσία. Ακόμη και εάν λείπαμε, θα συνέχιζε να λειτουργεί. Κι αυτό είναι μεγάλη επιτυχία», συμπληρώνει ο κ. Βαρβιτσιώτης.
Στην Ελλάδα η εταιρεία χωρίζεται σε τρεις τομείς. Στο δημιουργικό κομμάτι, που περίπου λειτουργεί σαν μία μικρομεσαία διαφημιστική. Το δεύτερο ασχολείται με το digital, ενώ υπάρχει και η εταιρεία Mindhaus που επικεντρώνεται κυρίως στον τουρισμό.
Ιδιαίτερα αναπτυσσόμενο είναι το κομμάτι των Βαλκανίων, όπου, όπως λέει ο κ. Ολύμπιος, πολλοί πελάτες του ομίλου, κυρίως πολυεθνικές, έχουν center of exellences. Κοινώς έχουν την ευθύνη πολλαπλών αγορών. «Κάπως έτσι εξάλλου ξεκινήσαμε και το γραφείο μας στα Σκόπια πρόσφατα. Υπήρχε μία υποχρέωση της βουλγαρικής θυγατρικής στο πλαίσιο συμβολαίου με πολυεθνική, το οποίο μετουσιώθηκε σε εταιρεία που πλέον έχει και άλλους πελάτες», λέει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Κι αυτό είναι γενικά ένας τομέας που μας ενδιαφέρει, δηλαδή διεθνή συμβόλαια. Γι’՚ αυτό και παράλληλα προσπαθούμε αυτή τη μικρή πολυεθνική που έχουμε στήσει να προωθεί την ανταλλαγή know how μεταξύ των εταιρικών οντοτήτων της. Και σε αυτό κάθε χώρα έχει να προσθέσει αξία στη συνολική προσπάθεια, δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Για παράδειγμα, υπάρχουν πολλές “βέλτιστες πρακτικές” που έρχονται από τη Ρουμανία ή από τη Σερβία. Η τελευταία λ.χ. έχει τρομερό know how στα πρότζεκτ των Ηνωμένων Εθνών, με ιδρύματα κ.ο.κ.», προσθέτει.
Στο πλαίσιο αυτό, τόσο ο ίδιος όσο και ο κ. Ολύμπιος δεν κρύβουν τις προθέσεις τους για περαιτέρω ανάπτυξη της V&O τα επόμενα χρόνια σε νέες αγορές αλλά και νέους χώρους. «Είμαστε σε μια περίοδο όπου η οικονομία της Ελλάδας ανακάμπτει, τα Βαλκάνια είναι σε καλύτερη κατάσταση, η εταιρεία μεγαλώνει. Ηδη μεθοδεύουμε την επέκτασή μας στο Κόσοβο και καλοβλέπουμε τη βόρεια Αφρική λόγω της ευκαιρίας που δίνει ο νέος γεωπολιτικός άξονας μεταξύ Ελλάδος και Αιγύπτου. Θέλουμε λοιπόν τα επόμενα χρόνια να προσθέσουμε 5-6 νέες αγορές και παράλληλα να δουλέψουμε εις βάθος σε αυτές που είμαστε ήδη», λέει ο κ. Βαρβιτσιώτης αναπτύσσοντας το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας.
«Και όλα αυτά σε μια περίοδο που η ίδια η δουλειά έχει ένα μεγάλο ενδιαφέρον και πλέον αλλάζει», συμπληρώνει ο κ. Ολύμπιος. «Επειτα από πολλά χρόνια έχεις πλέον έναν ακτιβιστικό καταναλωτή, που είναι καλά ενημερωμένος από πολλαπλά σημεία. Η δουλειά είναι πιο δημιουργική, να βρεις, να κατανοήσεις τι γίνεται… δεν υπάρχει αυτή η δημιουργία εικόνας που υπήρχε παλιά. Και όλα αυτά τα κλισέ “οι μάγοι της επικοινωνίας που δημιουργούν μία εικόνα”… δεν υπάρχουν. Πρέπει να ταυτίσεις το επιχειρηματικό συμφέρον με το κοινωνικό. Αυτό δημιουργεί μία φρέσκια προσέγγιση που είναι πολύ ωραία να εντρυφήσεις, να μελετήσεις και να βυθιστείς σε αυτά», σημειώνει. Και προσθέτει: «Επίσης σε αυτή την εποχή υπάρχει απόλυτη διαφάνεια. Τα κανάλια επικοινωνίας είναι πολλά. Αρα πρέπει από νωρίς να προσαρμόζεσαι στα νέα δεδομένα».
«Εμείς αισθανόμαστε ότι κάνουμε επαγγελματικά τη δουλειά μας», σπεύδει να συμπληρώσει ο κ. Βαρβιτσιώτης. «Δεν είμαστε αγκαλιά ούτε με την κυβέρνηση ούτε με την αντιπολίτευση. Προφανώς κάπου βρισκόμαστε με τις όποιες εξουσίες του κόσμου και κάπου δεν βρισκόμαστε. Δεν αισθανόμαστε όμως ότι η δουλειά μας εξαρτάται απ’ αυτό. Πολλοί μας λένε “δεξιούς”. Αυτή η εταιρεία όμως κάθε χρόνο αναπτύσσεται και το κατάφερε όταν τα 13 από τα 20 χρόνια ζωής της είχε κυβερνήσεις είτε ΠΑΣΟΚ είτε ΣΥΡΙΖΑ. Οπότε δεν είναι αυτό! Και για καλή μας τύχη, ούτε οι πελάτες μας αισθάνονται αυτό το πράγμα. Δηλαδή, εάν κάποιος θέλει να μας πάρει γιατί έχουμε καλή “πόρτα” στην εξουσία, ας βρει άλλη εταιρεία! Δεν πουλάμε τέτοιου είδους υπηρεσίες. Εξάλλου η Ελλάδα έχει χιλιάδες μεσάζοντες, δεν χρειάζεται να είμαστε εμείς. Οταν συμβαλλόμαστε με κάποια πολυεθνική, υπογράφουμε ένα συμβόλαιο… Σιγά μη το χάσω αυτό γιατί θέλει κάποιος να κλείσει ραντεβού με έναν υπουργό!».
Σήμερα ο όμιλος έχει έναν κύκλο εργασιών 16 εκατ. ευρώ, εκ των οποίων τα 10 εκατ. προκύπτουν από τη δραστηριότητα στην Ελλάδα. Τα EBITDA, σύμφωνα με τον κ. Βαρβιτσιώτη, είναι περίπου στα 2 εκατ. ευρώ. «Ο ετήσιος μ.ό. ανάπτυξής μας είναι 15% και όπως φαίνεται θα τον πετύχουμε και φέτος», σημειώνει.
Το στοίχημα του μέλλοντος: «Η εταιρεία να παραμείνει ανταγωνιστική και διεκδικητική. Και σίγουρα θέλουμε να μεγαλώσουμε το αποτύπωμά μας σε άλλες χώρες», σημειώνουν και οι δύο, εκφράζοντας και την αισιοδοξία τους ότι η χώρα εισέρχεται σε μία περίοδο σημαντικής ανάπτυξης και μετασχηματισμού.
Διαβάστε ακόμη
Taizoon Khorakiwala: Ο Ινδός εκατομμυριούχος που «σαρώνει» στα ελληνικά τρόφιμα
Μετρό: Το άβατο των Εξαρχείων, οι αντιδράσεις στο πάρκο Ριζάρη και ο αγώνας για να παραδοθεί στην AVAX η Βεΐκου
Το εφοπλιστικό κάλεσμα του ζεύγους Κούστα (pics)