Της Στεφανίας Σούκη
Ηταν το 1981 όταν ο Γιώργος Παπασωτηρίου ξεκίνησε ιδρύοντας ένα νέο βιβλιοπωλείο μόλις 25 τ.μ. στο κέντρο της Αθήνας.
Mετά από 35 χρόνια, μία ακόμη μεγάλη αλυσίδα βιβλιοπωλείων -και μάλιστα από τις πιο επιτυχημένες με μεγάλη γκάμα και εξειδίκευση για όλες τις ηλικίες- κλείνει τον κύκλο της, με την παύση της λειτουργίας, προ ημερών, του τελευταίου μεγάλου καταστήματος στο κέντρο της Αθήνας στην οδό Πανεπιστημίου. Τα βιβλιοπωλεία Παπασωτηρίου, κατά πολλούς ”η πιο πλήρης αλυσίδα βιβλίων για το τεχνικό κόσμο και όχι μόνο” – συνεχίζουν επί του παρόντος τη λειτουργία τους διαδικτυακά, μέσω του e-shop και των συμφωνιών franchise που διατηρούν όπως π.χ. στην περίπτωση των σημείων πώλησης στο αεροδρόμιο Ελ. Βενιζέλος.
Η κατάληξη, με το ”λουκέτο” του καταστήματος στην οδό Πανεπιστημίου 37, ήταν λίγο- πολύ αναμενόμενη δεδομένων των προβλημάτων που αντιμετώπιζε η αλυσίδα τα τελευταία χρόνια: Τα νούμερα είναι αμείλικτα με τις πωλήσεις μέσα στην κρίση να έχουν συρρικνωθεί δραματικά στο ήμισυ και ακόμη πιο κάτω σε σύγκριση με τις πωλήσεις που είχε η εταιρεία στις αρχές της κρίσης: Ενδεικτικά το 2009, ο τζίρος της εταιρείας έφθανε τα 22,5 εκατ. ευρώ, για να πέσει στο ήμισυ το 2012, ήτοι τα 11 εκατ. ευρώ και ακόμη πιο κάτω την επόμενη διετία, στα 9,66 εκατ. ευρώ το 2013 και στα 9,77 εκατ. ευρώ το 2014. Οι κινήσεις αναδιάρθρωσης με το κλείσιμο καταστημάτων σε περιφερειακές αγορές φαίνεται ότι δεν ήταν αρκετές ώστε να αποτρέψουν την καθοδική πορεία της εταιρείας, η οποία, με βάση τα τελευταία δημοσιευμένα στοιχεία του 2014 είχε συσσωρευμένες ζημιές της τάξεως των 3,66 εκατ. ευρώ, έστω κι αν η συγκεκριμένη οικονομική χρήση έκλεισε με κέρδη μετά φόρων ύψους 156 χιλ. ευρώ. Είχαν προηγηθεί δύο ζημιογόνες χρήσεις, το 2012 με ζημιές ύψους 1,3 εκατ. ευρώ και το 2013 με ζημιές ύψους 696 χιλ. ευρώ.
Για όσους παρακολουθούν από κοντά την αγορά του βιβλίου, τη χαριστική βολή στην αλυσίδα, η οποία έφθασε κάποια στιγμή, κατά τις καλές εποχές, να αριθμεί τα 26 καταστήματα ανά την Ελλάδα, δόθηκε το περασμένο καλοκαίρι με την επιβολή των κεφαλαιακών ελέγχων στο ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Βέβαια, τα προβλήματα για την εταιρεία, όπως και για άλλες ιστορικές αλυσίδες που επίσης δεν είχαν καλύτερη τύχη- βλ. τα βιβλιοπωλεία Φλωρά, Ελευθερουδάκη, Κάουφμαν κ..τ.λ.- είχαν ξεκινήσει πολύ νωρίτερα, ως αποτέλεσμα των μεγάλων απωλειών που υπέστη (και) η αγορά του βιβλίου μέσα στην κρίση, από το 2009 και μετά.
Καθυστερήσεις στις πληρωμές εργαζομένων και προμηθευτών, εκ περιτροπής εργασία, προσπάθεια για ένταξη σε πτωχευτικές διαδικασίες, κλείσιμο καταστημάτων ακόμη και εντός των μεγάλων εμπορικών κέντρων, ήταν μερικές μόνο από τις πρακτικές που ακολούθησε η διοίκηση της άλλοτε κραταιάς αλυσίδας, χωρίς ωστόσο το επιθυμητό αποτέλεσμα. Εν μέσω capital controls, o τζίρος σε μία παραδοσιακά καλή περίοδο, όπως είναι ο Ιούλιος, για τις πωλήσεις βιβλίων χάθηκε, ενώ για όσες εταιρείες είχαν ήδη προβλήματα με τους προμηθευτές, μεταξύ αυτών και η αλυσίδα Παπασωτηρίου, τα περιθώρια στένεψαν ακόμη περισσότερο.
Ως επίλογος, το βιβλιοπωλείο της αλυσίδας στην οδό Πανεπιστημίου το 2012 είχε λάβει και μία πολύ σημαντική διάκριση, έχοντας περιληφθεί στα 49 πιο καλαίσθητα σε όλο τον κόσμο, στην ετήσια έκδοση του ελβετικού εκδοτικού οίκου Βraun με θέμα του το σχεδιασμό εσωτερικών χώρων βιβλιοπωλείων…