Ο Ομηρος στην «Ιλιάδα» το αποκαλεί «θείοιο», δηλαδή θεϊκό (Ι, 214). «Υμείς εστε το άλας της γης… υμείς εστε το φως του κόσμου», λέει ο Ιησούς Χριστός στους μαθητές του στην επί τοις Οροις ομιλία, όπως μαρτυρά το κατά Ματθαίον ευαγγέλιο (ε’ 13,14). «Τούτοι οι καταφρονεμένοι, αυτοί οι υπόλυτοι, οι κλέφτες, οι μούτσοι και οι χωριάτες, αυτοί ήσαν το άλας τούτ’ της γης, το καύχημα και το καμάρι τούτ’ του έθνους!…», γράφει για τους αγωνιστές του 1821 ο Γιάννης Σκαρίμπας.

Το αλάτι πάντα είχε εξαιρετικής σημασίας αξία στην ιστορία του ανθρώπου. Ηταν πηγή αλλά και ένα από τα σύμβολα της ίδιας της ζωής, μια και είναι απαραίτητο για τον οργανισμό, φτάνοντας, ιδιαίτερα στην αρχαιότητα, να αποτελεί, λόγω της σημαντικότητάς του και νομισματικό σύστημα. Αυτό, εξάλλου, ενισχύει και την επιχειρηματολογία αρχαιολόγων ότι οι τεχνικές που αναζητούσε ο άνθρωπος για να πάρει το αλάτι ήταν και αυτές που τον ώθησαν στο άλμα προς τον πολιτισμό!

Σημειωτέον ότι τα έως τώρα αρχαιολογικά ευρήματα, μάλιστα, δείχνουν συστηματική προσπάθεια του ανθρώπου να παραλάβει αλάτι από πηγές αλμυρού νερού με βράσιμό του σε πήλινους δίσκους από το 6000 π.Χ.!

Η διαδρομή και η εξέλιξή του έκτοτε, αν μη τι άλλο, ήταν εντυπωσιακή, φτάνοντας ως το σήμερα, όπου μπορεί να μην αποτελεί νόμισμα, εν τούτοις εξακολουθεί και είναι αναγκαίο στη διατροφή του ανθρώπου και παρόν ως συστατικό σε κάθε τροφή, σε κάθε παραγόμενο προϊόν διατροφής!

Γι’ αυτό εξάλλου πάντα αποτελούσε έναν σημαντικό πόλο επιχειρηματικής δραστηριοποίησης φτάνοντας τον προηγούμενο αιώνα στη χώρα μας να μετρά εκατοντάδες επιχειρήσεις, κυρίως μικρές βιοτεχνίες, διάσπαρτες ανά τη χώρα.

Μόνο που αυτό άλλαξε τα τελευταία 30 χρόνια, με αποτέλεσμα να μείνουν στην αγορά δύο κυρίαρχοι παίκτες, μαζί με κάποιους πολύ μικρότερους. Ενας εξ αυτών των κυρίαρχων παικτών είναι η βιομηχανία Χιών της οικογένειας Κανελλοπούλου. Μια εταιρεία που ξεκίνησε το 1935 στην Πάτρα ο Σπύρος Κανελλόπουλος ως μια μικρή βιοτεχνία που παρήγε αλάτι… σαν χιόνι (εξ ου και το όνομα!) και εδώ και κάποια χρόνια έχει περάσει στα χέρια της τρίτης γενιάς.

Σπύρος ο πρόεδρος (του Δημητρίου), Σπύρος (του Νικολάου) και ο διευθύνων σύμβουλος, δύο ξαδέλφια που λαμβάνοντας τη σκυτάλη από την προηγούμενη γενιά (τα αδέρφια Νίκο και Δημήτρη) προσπαθούν να κάνουν τη διαφορά σε ένα παραδοσιακό προϊόν στην εποχή της ψηφιακής διασύνδεσης και της βιομηχανίας 4.0.

Μαζί με τις νέες προκλήσεις, όμως, έχουν να αντιμετωπίσουν και τις προκλήσεις που συνοδεύουν αυτό το παραδοσιακό προϊόν καθιστώντας τη διαδικασία της επεξεργασίας γενικά μια δύσκολη υπόθεση.

«Η υγρασία είναι το Νο1», λέει ο Σπύρος Κανελλόπουλος του Δημητρίου, ο οποίος εκτελεί χρέη προέδρου. Την ώρα του διαδικτυακού μας ραντεβού, που είχε δοθεί την προπερασμένη Παρασκευή, η βροχόπτωση είχε γίνει έντονη στην Πάτρα, όπως και στην Αθήνα, κάτι που φαινόταν ξεκάθαρα στο φόντο του γραφείου του, στο εργοστάσιο επεξεργασίας άλατος της Χιών στη Βιομηχανικό Πάρκο «Γλαύκος» της αχαϊκής πρωτεύουσας, κοντά στο νέο λιμάνι.

«Το αλάτι συγκεντρώνει πολύ εύκολα την υγρασία και αυτό σημαίνει ότι πρέπει να στεγνώσει και να επαναληφθούν διαδικασίες που είχαν προηγηθεί ώστε να φθάσουμε στο τελικό ραφινάρισμα και τη συσκευασία», λέει.

Βέβαια για μία βιομηχανία όπως η Χιών, όλα αυτά δεν είναι τίποτα παρά μια τυπική διαδικασία, την οποία θα ακολουθήσουν αρκετές φορές. Η καρδιά της επιχείρησης είναι το εργοστάσιο. Αυτό που ουσιαστικά δημιούργησαν τα αδέλφια Νίκος και Δημήτρης Κανελλόπουλοι τη δεκαετία του ’80, όταν έκαναν το βιομηχανικό άλμα συνοδεύοντάς το με μια επιθετική πολιτική προβολής και διείσδυσης στη λιανική που τελικά κατέστησαν τη Χιών μία απ’ τις εναπομείνασες κυρίαρχες δυνάμεις στον κλάδο. Ο άλλος πόλος, φυσικά, είναι η Κάλας, ενώ το υπόλοιπο κομμάτι της αγοράς αφορά τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.

Επενδύσεις

«Οι επενδύσεις στο εργοστάσιο είναι διαρκείς. Μόλις κλείσαμε έναν κύκλο επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό του μηχανολογικού εξοπλισμού ύψους 700.000 ευρώ και δρομολογούμε να ανοίξουμε τον επόμενο με έναν προϋπολογισμό στο 1 εκατ. ευρώ», λέει ο κ. Κανελλόπουλος. «Προσπαθούμε με τη βοήθεια των νέων τεχνολογιών να διατηρήσουμε χαμηλά το λειτουργικό κόστος καθώς τα περιθώρια στον χώρο αυτό είναι μικρά και παράλληλα να επεκτείνουμε τις υποδομές μας», συμπληρώνει.

Οι εγκαταστάσεις του εργοστασίου είναι περίπου 10.000 τ.μ., ενώ το 2020 η παραγωγή έφτασε τους 33.000 τόνους! Εξ αυτών περίπου το 15% κατευθύνθηκε στα ράφια της λιανικής τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, μια και η οικογενειακή επιχείρηση πλέον κινείται συστηματικά και με επιτυχία στις διεθνείς αγορές εξυπηρετώντας σήμερα συνολικά 15 χώρες απ’ όπου αντλεί το 25% του συνολικού κύκλου εργασιών της. Το 85% του όγκου των πωλήσεων της Χιών, όπως εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος, κατευθύνεται σε άλλες επιχειρήσεις. «Είτε αυτό αφορά την επεξεργασία τροφίμων, που περιλαμβάνει απ’ το μικρότερο εργαστήριο ως τις μεγάλες βιομηχανίες αλλαντικών, ζυμαρικών, μπισκότων, τυριών, ψωμιών, κρέατος κ.ο.κ., είτε το λεγόμενο HORECA και γενικά όπου γίνεται, ετοιμάζεται και σερβίρεται φαγητό. Γενικά λιανική και βιομηχανική – επαγγελματική χρήση είναι δύο διαφορετικά αντικείμενα στην προσέγγιση και την κουλτούρα. είναι όμως απαραίτητα και τα δύο. Το γεγονός, δε, ότι έχουμε ευρεία γκάμα προϊόντων, όπως αυτά που είναι χωρίς πρόσθετα μας βοηθά», σημειώνει. Το στρατηγικό σχέδιο της εταιρείας, όπως εξηγεί ο κ. Κανελλόπουλος, επιδιώκει τη μεγέθυνση της θέσης της εταιρείας, κυρίως στη λιανική, «μέσα απ’ την παραγωγή καλύτερων προϊόντων σε μεγαλύτερο όγκο αλλά και τις επενδύσεις που θα διατηρήσουν χαμηλά τα κόστη». Μάλιστα προ ετών η εταιρεία είχε πάρει την απόφαση να αφήσει την παραγωγή προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, την οποία και ήλεγχε σχεδόν αποκλειστικά.

«Ηταν μια στρατηγική απόφαση. Η ιδιωτική ετικέτα θέλει πολύ μεγάλους όγκους και τζίρους. Μόνο η κερδοφορία της είναι εξαιρετικά χαμηλή. Βοηθάει τις επιχειρήσεις μόνο στην οικονομία κλίμακος. Και επειδή δουλειά μας δεν είναι να πουλάμε πλαστικό, αλλά αλάτι – και το λέω αυτό γιατί πέραν απ’ τους τζίρους που κάναμε στους προμηθευτές μας η ιστορία της ιδιωτικής ετικέτας στην Ελλάδα δεν μας απέφερε ουσιαστικά πράγματα. και στη βάση τιμών που κινείται σήμερα η αγορά πραγματικά δεν αξίζει», λέει. «Αντιθέτως συνεχίζουμε να παράγουμε προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας για το εξωτερικό και μάλιστα έχουμε κάποια σημαντικά συμβόλαια εκεί», προσθέτει.

Οι εξαγωγές

Παρ’ όλα αυτά, όπως λέει ο κ. Κανελλόπουλος, το κύριο όχημα εξωστρέφειας της επιχείρησης παραμένει η μπράντα Χιών…. «Εντάξει μπουρδουκλώνονται λίγο μέχρι να το πουν, άλλοι το λένε Εξάιον, άλλοι Εξίον… Εύηχο στα αυτιά τους μπορεί να μην είναι, το προτιμούν όμως!», σημειώνει.
Η εξωστρέφεια είναι κάτι στο οποίο η Χιών έχει επενδύσει πολύ την τελευταία πενταετία. «Ανέκαθεν προσπαθούσαμε να έχουμε παρουσία στο εξωτερικό και από την εποχή των πατεράδων μας, ωστόσο τα τελευταία πέντε χρόνια το κάνουμε πολύ πιο οργανωμένα και μεθοδικά επιτυγχάνοντας νέες συνεργασίες», σημειώνει ο κ. Κανελλόπουλος. Σήμερα η εταιρεία εξάγει συνολικά σε 15 χώρες, με τις πωλήσεις στο εξωτερικό να αναλογούν στο 25% του τζίρου. «Οι κύριες αγορές εξαγωγής σήμερα είναι ο Καναδάς, η Κύπρος, η Ρουμανία και η Αυστρία. Υπάρχει όμως και μια λίστα μεγάλη από χώρες με ιδιαίτερη σημασία για εμάς, όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία, η Βουλγαρία, η Γεωργία, η Αυστραλία και η Ολλανδία».

Ανοδο πωλήσεων έφερε η πανδημία

Η εταιρεία από πέρυσι σημειώνει σημαντικούς ρυθμούς ανάπτυξης, κυρίως λόγω της μεγάλης ώθησης που έλαβε η βιομηχανία τροφίμων.
«Οσο τα προϊόντα τροφίμων θα πουλάνε περισσότερο, τόσο και το αλάτι θα χρησιμοποιείται περισσότερο», λέει ο κ. Κανελλόπουλος. «Με την πανδημία ο τρόπος που γίνεται η δουλειά άλλαξε. Ειδικά στην πρώτη φάση είδαμε να εξαφανίζεται η ζήτηση απ’ το επαγγελματικό προϊόν, από το HORECA, και πήγε στα σούπερ μάρκετ. Ο άνθρωπος ξεκίνησε να μαγειρεύει περισσότερο στο σπίτι του. Οπότε αυτό σηματοδότησε αυξημένη ζήτηση στο ράφι, αλλά και στις βιομηχανίες τροφίμων που προμήθευαν το οργανωμένο λιανεμπόριο».
Κάπως έτσι η Χιών κατάφερε να δει τον κύκλο εργασιών της να αυξάνεται 10% το 2020, στα 5,5 εκατ. ευρώ, ενώ φέτος ο κ. Κανελλόπουλος εκτιμά πως θα γράψει ένα +8,5%. Οι εργαζόμενοι στη μονάδα έχουν φτάσει τους τριάντα έξι.

Διατροφικές συνήθειες και καινοτομία

«Τι γίνεται όμως με τις αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες που συντελούνται τα τελευταία χρόνια, πώς επηρεάζουν και τελικά πώς αλλάζει το αλάτι που αποτελεί βασικό συστατικό;» τον ρωτάμε.

«Για να είμαι ειλικρινής δεν βλέπω μεγάλη ουσία στις αλλαγές. Και εξηγούμαι: υπάρχει μια τάση την τελευταία 5ετία σε διαφορετικά προϊόντα άλατος… αλάτι σε μύλους, με ρίγανη, φλέικς αλατιού κ.ο.κ. Oλα αυτά πήραν χώρο αξιοσημείωτο στο σούπερ μάρκετ και έχουν αποκτήσει ένα κοινό. Επί της ουσίας, όμως, πρόκειται για προσπάθειες μάρκετινγκ να μπουν σε νέα προϊόντα και να αποκτήσουν χώρους στα ράφια. Εμείς πιστεύουμε ότι τα παραδοσιακά προϊόντα -το ψιλό, χοντρό αλάτι κ.ο.κ.- είναι και θα συνεχίσουν να είναι απαραίτητα διατηρώντας το μεγαλύτερο μερίδιο σε όλες τις κατηγορίες. Να επισημάνω βέβαια ότι κι εμείς έχουμε επενδύσει στα διαφορετικά “γκουρμέ” προϊόντα, όπως τα ονομάζουμε. Εχουμε τον αφρό θάλασσας, που συλλέγεται με το χέρι από την επιφάνεια της θάλασσας. Εκεί πια όντως μιλάμε για άλλη γεύση, γιατί το αλάτι αυτό έχει κρυσταλλώσει στον αφρό της θάλασσας και δεν έχει πάει στον βυθό να ανακατευτεί, φανταστείτε το σαν πάγο σε μια λίμνη… με απόχη το συλλέγουν και έχει τη μορφή νιφάδας. Από εκεί κι έπειτα βέβαια τα πάντα μπορούν να προωθηθούν ως μόδα, όπως έχει γίνει με το ροζ αλάτι Ιμαλαΐων, ή το μαύρο αλάτι απ’ τη Χαβάη κ.ο.κ. Μόνο που τις θρεπτικές αξίες του θαλασσινού αλατιού δεν τις έχει κανένα. Εχει μέταλλα και ιχνοστοιχεία απαραίτητα στον οργανισμό. Ας είναι το πιο οικονομικό, η πραγματική θρεπτική αξία του είναι σαφώς μεγαλύτερη. Γι’ αυτό και στρατηγικά αποφασίσαμε ποτέ να μην ασχοληθούμε με ορυκτά αλάτια, όπως των Ιμαλαΐων. Εχουμε το Μεσολόγγι, τις Αλυκές, ολόκληρη η Μεσόγειος θεωρείται πηγή του αλατιού και να φέρουμε αμφιβόλου ποιότητος αλάτι ορυκτό απ’ το Πακιστάν, γιατί;», καταλήγει.

«Η ψηφιακή μετάβαση πως αφορά μία βιομηχανία επεξεργασίας άλατος;», τον ρωτάμε. «Η τεχνολογία αφορά τους πάντες, ακόμα κι εμάς που είμαστε σε ένα τόσο παραδοσιακό προϊόν. Εκεί που παλαιότερα έπρεπε να σκεφτείς, να σχεδιάσεις και να φτιάξεις μηχανήματα με βάση τις εμπειρίες σου, πλέον έχεις έτοιμες λύσεις. Κι όλος ο εξοπλισμός είναι διασυνδεδεμένος. Εδώ και χρόνια έχουμε ξεκινήσει να βάζουμε μηχανολογικό εξοπλισμό σύγχρονο και θα συνεχίσουμε να τον ανανεώνουμε. Μηχανήματα που μπορούν και ελέγχονται εξ αποστάσεως».

«Εκτός δουλειάς οι εγωισμοί»

Ο κ. Κανελλόπουλος ασχολείται ενεργά με τα διοικητικά πράγματα της εταιρείας ήδη εδώ και μία δεκαπενταετία μετά το πέρας των σπουδών του. Νωρίτερα είχε αναλάβει ευθύνες ο συνονόματος εξάδελφός του κατά τη διαδικασία διαδοχής της δεύτερης γενιάς, του Νίκου, που φέτος έφυγε απ’ τη ζωή και του Δημήτρη, που συνεχίζει κάθε μέρα να δίνει το «παρών» στο εργοστάσιο.

«Οι ρόλοι μας είναι μοιρασμένοι, όμως οι αποφάσεις λαμβάνονται από κοινού», απαντά ο συνομιλητής μας. «Εχουμε εξαιρετικές σχέσεις και έχουμε υιοθετήσει πλήρως τις αρχές που ακολούθησαν οι πατεράδες μας. Αφήνουμε εγωισμούς έξω απ’ την πόρτα, όπως επίσης και τις οικογένειές μας. Οπότε τα προσωπικά μένουν εκτός. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι το καλό της εταιρείας», σπεύδει να πει. Στην οικογενειακή επιχείρηση απασχολούνται και οι αδελφές των δύο συνδιοικούντων.

Εδώ και χρόνια η Χιών αποτελεί και ένα απ’ τα μέλη της Πρωτοβουλίας ΕΛΛΑ-ΔΙΚΑ ΜΑΣ, στην οποία οι εταιρείες είναι πιστοποιημένες ότι διαθέτουν ιδιοκτησία, παραγωγή και έδρα στην Ελλάδα. «Είναι εξαιρετική πρωτοβουλία. Είμαστε ελληνικές εταιρείες με κοινά προβλήματα, κοινές προκλήσεις, με ανθρώπους που σκέφτονται την επόμενη μέρα. Το ότι προσπαθούμε να βρούμε λύσεις στα προβλήματα συλλογικά είναι σημαντικό, και μιλάμε για κάθε κρίκο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Για παράδειγμα, εγώ είμαι σε μια επιτροπή για εξαγωγές όπου ανταλλάσουμε πληροφορίες και δρομολογούμε κοινές δράσεις», σημειώνει.

«Θα πουλούσατε εάν ερχόταν κάποιο fund, όπως είναι τώρα η τάση, και σας το ζητούσε;», τον ρωτάμε. «Κοιτάξτε, ούτε εμείς θέλουμε, αλλά ούτε κι αυτοί», απαντά ο κ. Κανελλόπουλος. «Το αλάτι δεν μπορεί να αποτελέσει στόχο βραχυπρόθεσμης επένδυσης, όπως κάνουν τα funds, γιατί δεν έχει τα περιθώρια και την ευελιξία», λέει.

Διαβάστε ακόμη:

Άδεια κυκλοφορίας: «Τέλος» οι ουρές στον γκισέ – Πώς θα εκδίδεται (vid)

Ακίνητα: «Έκρηξη» μεταβιβάσεων από Ελλάδα και εξωτερικό στο Gov.gr

Πώς ο Μπιλ Γκέιτς δεν έπαθε ποτέ burnout – Τι να κάνετε για να το αποφύγετε