«Το κυρίαρχο μήνυμα είναι ότι όλη η αγορά συζητάει μεταξύ της. Ταυτόχρονα, υπάρχει ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον και από εγχώριους και από ξένους επενδυτές και τάσεις συγκέντρωσης σε κλάδους. Οι ρυθμοί ανάπτυξης και το 2024 και το 2025 θα είναι ίδιοι, ίσως και καλύτεροι.»

Περισσότερα και μεγαλύτερα deals περιμένει η ελληνική οικονομία μετά το ρεκόρ που επιτεύχθηκε το 2023 σε αριθμό συναλλαγών, για τους λόγους που εξήγησαν τα στελέχη της PwC Ελλάδας, κατά την παρουσίαση της ετήσιας έκθεσης για τις Εξαγορές και Συγχωνεύσεις επιχειρήσεων στην Ελλάδα.

Τα λόγια του Θανάση Πανόπουλου, Partner και επικεφαλής του τμήματος Deals της PwC Ελλάδας, έδωσαν το «στίγμα» των εξελίξεων. «Πηγαίνουμε σε μια χρονιά, η οποία σε μέγεθος συναλλαγών μάλλον θα είναι το καινούργιο ρεκόρ που θα… συζητάμε του χρόνου.», σχολίασε από την πλευρά του ο Γιώργος Μακρυπίδης, Partner και επικεφαλής Corporate Finance της PwC Ελλάδας, χρησιμοποιώντας ως παράδειγμα την κινητικότητα που παρατηρείται στο μέτωπο των ιδιωτικοποιήσεων.

Η Ελλάδα ξεκίνησε τη χρονιά με υπογεγραμμένες συναλλαγές 7-7,5 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα διαθέσιμα στοιχεία, ενώ αυτές που ολοκληρώθηκαν το 2023 αποτελούν ρεκόρ σε αριθμό (116) σε βάθος 15ετίας για την ελληνική αγορά.
«Αρκετές συναλλαγές είναι ανοικτές, αρκετές έχουν ήδη υπογραφεί και περιμένουμε να τις κλείσουμε. Αρκετές επίσης αρχίσουν να δουλεύονται τις μέρες που μιλάμε. Υπάρχουν σε όλους τους κλάδους και στο δικό μας χαρτοφυλάκιο και σε αυτά συναδέλφων και ανταγωνιστών, πολύ μεγάλες συναλλαγές που εμένα θα μου κάνει εντύπωση αν δεν είναι… διψήφια (σ.σ. σε δισ. συναλλαγών) η χρονιά, οπότε ναι, θα μιλάμε για νέο ρεκόρ. Σε όγκο σίγουρα. Εμείς πουλάμε 3 ξενοδοχεία που δεν τα έχουμε συμπεριλάβει εδώ.», πρόσθεσε ο κ.Πανόπουλος.

Στη μελέτη παρατίθενται μάλιστα μια σειρά δρομολογημένων συναλλαγών Ε&Σ σε διάφορους κλάδους (π.χ. εξαγορά Volterra από Μυτιληναίος, συγχώνευση Star Bulk Carriers-Eagle Bulk Shipping, ολοκλήρωση εξαγοράς της Κωτσόβολος από τη ΔΕΗ κ.ά.) και ιδιωτικοποιήσεων, είτε και ολοκληρωμένων κάποιων (π.χ. για το 25% της ΕΛΤΕΧ Άνεμος από την More του ομίλου Motor Oil) το πρώτο δίμηνο του 2024.

Έγινε λόγος πάντως στο περιθώριο της εκδήλωσης και για το «ξαφνικό» deal εξαγοράς της ελληνικής BETA CAE Systems, ηγέτιδας στη δημιουργία λογισμικού προσομοίωσης και ανάλυσης, με πελάτες τη NASA και αυτοκινητοβιομηχανίες, από τον εισηγμένο στο Nasdaq αμερικανικό όμιλο Cadence Design Systems, με τίμημα 1,24 δισ. δολ.: «Αυτή την εταιρεία την γνωρίζαμε. Την είχαμε συζητήσει, της είχαμε πάει και ιδέες από πολύ μακρινές γεωγραφίες. Με πολύ χαρά βλέπουμε ότι οι άνθρωποι αυτοί κατάφεραν να πετύχουν μια συναλλαγή άνω του 1 δισεκατομμυρίου…».

Όπως επισημάνθηκε, το 2024 παρατηρείται αμείωτη δραστηριότητα συναλλαγών Ε&Σ σε σχέση με το προηγούμενο έτος, εν αναμονή ιδιωτικοποιήσεων που μπορεί να φτάσουν 6 δισ. ευρώ σε αξία. Σύμφωνα με τη σχετική μελέτη της PwC Ελλάδας, οι ελληνικές επιχειρήσεις προσέλκυσαν συνολικά κεφάλαια ύψους 8,4 δισ. ευρώ το 2023 εκ των οποίων τα 5,9 δισ. ευρώ προέκυψαν από Εξαγορές και Συγχωνεύσεις (Ε&Σ), 601 εκατ. ευρώ αφορούν εκδόσεις εταιρικών ομολόγων, 345 εκατ. ευρώ Αυξήσεις Μετοχικού Κεφαλαίου οι οποίες καλύφθηκαν από στρατηγικούς επενδυτές και 1,6 δισ. ευρώ έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις (συμπεριλαμβανομένων αποεπενδύσεων του ΤΧΣ).

Ως ένδειξη σταθερότητας και μετασχηματισμού της ελληνικής οικονομίας χαρακτηρίστηκε η αύξηση, κατά 22, του αριθμού των συναλλαγών το 2023.

«Θα δούμε νέους επενδυτές»

«Ήταν μια χρονιά –ορόσημο για την ελληνική οικονομία το 2023, παρά το γενικότερο δυσμενές περιβάλλον, αναφορικά και με τις γεωπολιτικές εξελίξεις, με αποτέλεσμα μια δύσκολη κατάσταση. Ο πληθωρισμός παραμένει υψηλός σε επίπεδο ευρωζώνης, αλλά και παγκόσμια. Αντίθετα, υπάρχουν σημάδια ότι το 2024 θα είναι το πρώτο έτος μετά από καιρό που θα έχουμε πτώση των επιτοκίων. Η χώρα έδειξε ανθεκτικότητα, ο ρυθμός ανάπτυξης ήταν αρκετά ισχυρός, πάνω από 2% και οι προοπτικές για το 2024 εξακολουθούν να βρίσκονται στα ίδια καλά επίπεδα.

Σημαντικότερο γεγονός όλων για το 2023, υπήρξε η απόκτηση της επενδυτικής βαθμίδας. Ελπίζουμε ότι με την εμπιστοσύνη η οποία έχει δημιουργηθεί προς την ελληνική οικονομία, θα δούμε νέους επενδυτές και άλλου τύπου επενδυτές και μια εξωστρέφεια των επιχειρήσεων. Συνέχεια έρχονται νέα funds, βλέπουν και συζητάμε μαζί τους. Ήταν ένα πολύ ουσιαστικό βήμα αυτό που συνέβη για το μέλλον της χώρας…», τόνισε ανάμεσα σε άλλα ο Θανάσης Πανόπουλος.

Έκανε λόγο για ένα τρίπτυχο ανάπτυξης, συμπεριλαμβάνοντας την οικονομική σταθερότητα, την πορεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών (με 38,2% ετήσια άνοδο του ΓΔΤ) και τα νέα επενδυτικά προγράμματα. Στάθηκε ακόμα στους ικανοποιητικούς ρυθμούς απορρόφησης των χρηματοδοτήσεων του Ταμείου Ανάκαμψης, με την ολοκλήρωση 43 ορόσημων άνω των 11 δισ. ευρώ και τις ισχυρές προοπτικές της προσεχούς 4ετίας. Χαρακτήρισε μοχλό ανάπτυξης για την ελληνική οικονομία τα 50-60 δισ. ευρώ από το RRF, το νέο ΕΣΠΑ και το αυξημένο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων.

«Ο τουρισμός, δικαίως ονομάζεται ως η «βαριά βιομηχανία» της χώρας. Ξεπεράσαμε σε αφίξεις και έσοδα τα ρεκόρ το 2019. Το Χρηματιστήριο κινείται σε μια από τις κορυφαίες θέσεις απόδοσης, ανακτά την εμπιστοσύνη του επενδυτικού κοινού και λειτουργεί ως πόλος έλξης κεφαλαίων. Απέκτησε κανονικότητα ένα σύστημα που θεωρητικά επί μια δεκαετία το αγνοούσαμε.

Ο αυξημένος αριθμός των συναλλαγών δείχνει, παράλληλα, τη δυναμική της αγοράς, παρά το μικρότερο μέσο ύψος τους. Επενδυτές εγχώριοι και ξένοι ενδιαφέρονται για ελληνικά assets. Κυρίαρχη η συμφωνία ΔΕΗ για την Enel στη Ρουμανία, διότι οδηγεί την εξωστρέφεια που πρέπει να διαθέτουν οι ελληνικές επιχειρήσεις…», ήταν μια άλλη αποστροφή των λόγων του.

 «Πρωταθλητές» ΤΜΤ και ενέργεια

Για «κλάδους πρωταθλητές» μίλησε ο Γιώργος Μακρυπίδης, «οι οποίοι πραγματοποιούν τις περισσότερες συναλλαγές». Την πρώτη θέση για το 2023 κατέχει ο τομέας ΤΜΤ (Τηλεπικοινωνίες, ΜΜΕ και Τεχνολογία) με 28 από τις 116 και έπεται η ενέργεια με 11 στις ΑΠΕ και 10 σε άλλες κατηγορίες, τα τρόφιμα & ποτά με 11, οι χρημ/κές υπηρεσίες με 10, οι μεταφορές με 9, οι υπηρεσίες με 8, η βιομηχανία με 8, η λιανική με 6 και άλλες 15 καταγράφηκαν σε κατασκευές, φαρμακευτικά, αναψυχή, υγεία, ακίνητη περιουσία και ψυχαγωγία.

Σε αξία συναλλαγών, η ενέργεια/ΑΠΕ έφτασε το 2023 στα 2,6 δισ. ευρώ, οι Τηλεπικοινωνίες-ΜΜΕ-Τεχνολογία σε 0,6 δισ. ευρώ, τρόφιμα και ποτά σε 0,5 δισ. ευρώ και οι χρηματοοικονομικές υπηρεσίες σε 2 δισ. ευρώ.

Από το 2019 και μετά πάντως ο κλάδος των τροφίμων και ποτών βρίσκεται στις πρώτες θέσεις σε αξία και αριθμό Ε&Σ, με το deal πώλησης της Chipita στην Mondelez να ξεχωρίζει. Πέρσι, παρατηρήθηκαν πολλές μικρές συναλλαγές στον κλάδο των ΤΜΤ, ο οποίος έχει σημαντικά περιθώρια ανάπτυξης και ενισχύεται από την ανάγκη επιτάχυνσης του ψηφιακού μετασχηματισμού των ελληνικών επιχειρήσεων.

Έμμεση αναφορά έγινε στη συμφωνία εξαγοράς του 53,73% της εισηγμένης εταιρείας πληροφορικής Entersoft από Olympia Group και Imker Capital:«Υπάρχει προσπάθεια για consolidation ακόμα και μεταξύ των leaders του κλάδου. Θα δώσει στο μέλλον τοπικούς πρωταθλητές, όχι μόνο ελληνικούς, οποίοι θα πρωτοστατήσουν στην ευρύτερη περιοχή …».

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η κατανομή της αξίας των συναλλαγών, το 2023: 27 έως 10 εκατ. ευρώ, 72 σε ένα εύρος 10-50 εκατ. ευρώ, 6 στα 50-100 εκατ. ευρώ, 5 στα 100-150 εκατ. ευρώ και 6 άνω των 150 εκατ. ευρώ.
«Στην «πράσινη» ενέργεια υπάρχουν εικόνες που δεν έχω ξαναδεί 20 χρόνια. Το ενδιαφέρον των ξένων επενδυτών σε αυτό τον κλάδο είναι από τα πιο δυναμικά σε όλη την Ευρώπη. ΤΜΤ και ενέργεια είναι οι κυρίαρχοι κλάδοι, καθώς καταγράφουν συναλλαγές κοντά στο 45-50% του συνόλου.», υπογράμμισε.

Η εμφανής τάση εξωστρέφειας με αυξημένη αξία και αριθμό εξερχόμενων Ε&Σ αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα έτη, σύμφωνα με την μελέτη, με μέση αξία συναλλαγής 30 εκατ. ευρώ για τις εγχώριες (60 εκατ. ευρώ το 2022), 55 εκατ. ευρώ για τις εισερχόμενες (203 εκατ. ευρώ το 2022) και 117 εκατ. ευρώ για τις εξερχόμενες (63 εκατ. ευρώ το 2022).

Ιδιωτικοποιήσεις, private equity, ΜΕΔ, ΤΧΣ και ΧΑ

Οι συμφωνίες ιδιωτικοποιήσεων που έκλεισαν εντός του 2023 ανήλθαν σε 1,6 δισ. ευρώ και το 2024 αναμένεται να ξεπεράσουν τα 6 δισ. ευρώ (Εγνατία Οδός, Αττική Οδός, Διεθνής Αερολιμένας Αθηνών, Λάρκο, Τράπεζα Πειραιώς, Οργανισμός Λιμένος Ηρακλείου). Μόνο για την παραχώρηση της Αττικής Οδού στην ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ το τίμημα ανέρχεται σε 3,27 δισ. ευρώ και 1,35 δισ. ευρώ για την Εγνατία Οδό με την κοινοπραξία ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ-Egis προτιμητέο επενδυτή.

Σε άλλο σημείο της μελέτης, επισημαίνεται ότι το 25% της συνολικής αξίας των συναλλαγών του έτους πραγματοποιήθηκε από private equity, 27 στον αριθμό, εκ των οποίων οι 3 αποεπενδύσεις 169 εκατ. ευρώ.
Μεγαλύτερη συναλλαγή από ιδιωτικά κεφάλαια ήταν η εξαγορά του 50% της Enel Green Power Hellas από την Maquarie Asset Management, με τίμημα 345 εκατ. ευρώ.

Παγκοσμίως, τα private equities καταγράφουν το 44% των συναλλαγών, «τις μισές συναλλαγές στον πλανήτη», και εκτιμάται ότι θα πλησιάσει και η ελληνική αγορά σταδιακά αυτό το ποσοστό… Το 2023 διπλασιάσθηκαν οι συναλλαγές των ΜΕΔ (μη εξυπηρετούμενα δάνεια) και το 2024 υπολογίζεται ότι θα ξεπεράσουν σε λογιστική αξία τα 4 δισ. ευρώ (σύνολο 5,676 δισ. ευρώ το 2023, 2,455 δισ. ευρώ το 2022).

Η αποεπένδυση του ΤΧΣ από τις 3 συστημικές τράπεζες συγκέντρωσε κεφάλαια ύψους περίπου 1,5 δισ. ευρώ.
Ψήφος εμπιστοσύνης των ελληνικών επιχειρήσεων στο Χρηματιστήριο θεωρούνται τα 5 IPOs του 2023 (Optima Bank, Trade Estates ΑΕΕΑΠ, Orilina Properties ΑΕΕΑΠ, Dotsoft, MED) και η έκδοση 2 εταιρικών ομολόγων (Μυτιληναίος Α.Ε. 500 εκατ. ευρώ, Ideal Holdings 100 εκατ. ευρώ.).

Για το 2024 αναφέρονται οι 3 Αρχικές Δημόσιες Προσφορές του ΔΑΑ (που ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο με υπερκάλυψη >8Χ του στόχου έκδοσης), Noval Property ΑΕΕΑΠ, Lamda Malls και οι εκδόσεις 330 εκατ. ευρώ (Autohellas και Intralot 200 εκατ. ευρώ, αντίστοιχα, και 130 εκατ. ευρώ.).

Διαβάστε ακόμη

3+1 στοιχήματα τον Μάρτιο για την ελληνική οικονομία

Φουρλής: Έρχονται τα νέα ΙΚΕΑ – Το project στο Ελ. Βενιζέλος και το deal με τους Σουηδούς

ΤΧΣ: Στα €4 η τελική τιμή προσφοράς των μετοχών της Πειραιώς

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ