Είναι «παιδί της κρίσης», καθώς γεννήθηκε το 2012 πάνω στην κορύφωσή της.
Μόνο που η πορεία της μόνο με κρίση δεν μπορεί να συνδεθεί… Ακόμα και φέτος, που διάγουμε τη χειρότερη οικονομικά χρονιά στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας όχι μόνο αψηφά το δυσχερές περιβάλλον, αλλά και συνεχίζει να αναπτύσσεται με διψήφιο ποσοστό φτάνοντας από μια startup, που ξεκίνησε, να εντάσσεται πλέον στην κατηγορία των μεγάλων εταιρικών οντοτήτων της χώρας!
Το efood, το δημιούργημα των αδελφών Κυρκίνη, Παμίνου και Κωνσταντίνου, και άλλων τριών επιχειρηματιών, μεταξύ των οποίων και ο Απόστολος Αποστολάκης (e-shop,VentureFriends), είναι το χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς να αναπτυχθείς και να παραγάγεις πλούτο δημιουργώντας μια νέα αγορά.
Κοινώς, πώς να σκεφτείς out of the box ακόμα και στις δυσκολότερες οικονομικές συνθήκες και να μην ακολουθήσεις τη μάζα που βλέπει μπροστά της μόνο μαύρες μέρες.
Σε μια τέτοια περίπτωση, και ο κ. Παμίνος Κυρκίνης, ο οποίος μιλά σήμερα στο «business stories», θα μπορούσε απλώς να παραμείνει στην ασφάλεια του Λονδίνου, όπου ζούσε όταν ξεκινούσε η ελληνική κρίση.
Παρ’ όλα αυτά, είδε μια χρυσή ευκαιρία και επέστρεψε στην Αθήνα για να την… πιάσει απ’ τα μαλλιά. Και άσχετα εάν σήμερα γκρινιάζουν πολλοί επαγγελματίες για τη δύναμη που έχει αποκτήσει το efood και τις υψηλές προμήθειες που επιβάλλει, δεν παύει να αποτελεί φωτεινό παράδειγμα στον δρόμο που επιχειρεί να χαράξει η χώρα προς τον περιβόητο ψηφιακό μετασχηματισμό και τη νέα επιχειρηματικότητα.
Ειδικά καθώς δημιουργείται ένα ευνοϊκό περιβάλλον και μια ισχυρή τάση προς αυτή την κατεύθυνση, με σειρά επενδύσεων μεγάλων πολυεθνικών στον χώρο της καινοτομίας και της τεχνολογίας στη χώρα (με εμβληματικότερη φυσικά αυτή της Microsoft), αλλά και τη φιλικότερη πολιτική γύρω από τη νεοφυή επιχειρηματικότητα, όπως εκφράζεται από την πλατφόρμα Elevate Greece, η οποία ενεργοποιήθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Πίσω όμως στο efood. Η γνωστή ψηφιακή πλατφόρμα παραγγελιών φαγητού εξελίσσεται στο απόλυτο success story, καθώς διαρκώς βρίσκει νέους χώρους να επεκταθεί φτάνοντας σήμερα να εξυπηρετεί 90 πόλεις σε όλη τη χώρα, με πάνω από 10.000 συνεργαζόμενα καταστήματα, τα οποία καλύπτουν πλέον ευρεία γκάμα, από σούπερ μάρκετ έως ζαχαροπλαστεία.
Οπως λέει στο «b.s.» ο συνιδρυτής και διευθύνων σύμβουλος της Online Delivery, της εταιρείας πίσω από τη διάσημη πλατφόρμα, «θα πρέπει να βρούμε και νέο κτίριο, αφού πλέον δεν χωράμε καθώς συνεχώς προσλαμβάνουμε νέα άτομα. Εχουμε ξεπεράσει ήδη τους 400 υπαλλήλους». Σε αυτούς θα πρέπει να προστεθούν και 400 διανομείς, οι οποίοι έχουν προσληφθεί για τη σχετική υπηρεσία που λειτουργεί εδώ και δύο χρόνια και έως το τέλος της χρονιάς, όπως λέει ο κ. Κυρκίνης, θα φτάσουν στους 800!
Κοπτήριο χρήματος
Και αν ζαλίζουν ήδη τα νούμερα από τη γεωμετρική ανάπτυξη μιας εταιρείας που έχει καταφέρει να επικρατήσει σε μια αγορά από την οποία πέρυσι έγιναν παραγγελίες συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ, όπως τα υπολόγισε το Εργαστήριο Ηλεκτρονικού Εμπορίου (ELTRUN) του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών, πού να δει κανείς τις οικονομικές καταστάσεις της…
Σύμφωνα με αυτές, ο κύκλος εργασιών το 2019 αυξήθηκε στα 43,17 εκατ. ευρώ, από 28,78 εκατ. ευρώ που ήταν το 2018. Παράλληλα η καθαρή κερδοφορία έφτασε στα 16,8 εκατ. ευρώ, από 10,3 εκατ., και η καθαρή θέση της εταιρείας είναι 19,3 εκατ. ευρώ. Και όλα αυτά με μηδενικό τραπεζικό δανεισμό. Ενα κανονικό κοπτήριο χρήματος δηλαδή!
Ο κ. Κυρκίνης και οι υπόλοιποι μέτοχοι βέβαια είχαν φροντίσει να κεφαλαιοποιήσουν νωρίς τα κέρδη από την πλατφόρμα που δημιούργησαν πουλώντας την το 2015 στη γερμανική εταιρεία Delivery Hero. Οι πληροφορίες έκαναν λόγο για ένα αντίτιμο γύρω στα 10 εκατ. ευρώ, το οποίο σήμερα φαντάζει πολύ μικρό σε σχέση με τα μεγέθη της Online Delivery Α.Ε., αλλά τότε ήταν περίπου πέντε φορές ο ετήσιος τζίρος της.
Οι κύριοι Παμίνος και Κωνσταντίνος Κυρκίνης διατηρούν, πάντως, έκτοτε τη διοίκηση.
Ο ίδιος πάντως λέει ότι δεν το μετάνιωσε: «Η ένταξη του efood στο δυναμικό της Delivery Hero ήταν μια εξαιρετική ευκαιρία για εμάς να συνεχίσουμε να αναπτύσσουμε την επιχείρησή μας και να αξιοποιήσουμε την τεχνογνωσία του ομίλου. Πρόκειται για έναν από τους μεγαλύτερους ομίλους online delivery στον κόσμο με δραστηριότητα σε περισσότερες από 40 χώρες και είμαστε περήφανοι που γίναμε μέλη αυτής της οικογένειας. Οντας μέρος ενός διεθνούς σχήματος αυτού του βεληνεκούς έχουμε τη δυνατότητα να επενδύουμε ώστε να εξελίσσουμε συνεχώς τα προϊόντα και τις τεχνολογίες μας και ταυτόχρονα να επεκταθούμε σε υπηρεσίες delivery νέων κατηγοριών και μοντέλων».
Αυτή η επέκταση είναι που φέτος ειδικά, τη χρονιά της πανδημίας, έχει κάνει τη διαφορά καταφέρνοντας να εκμεταλλευτεί τις νέες ανάγκες των καταναλωτών.
«Κατά τη διάρκεια της κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία καταφέραμε να ανταποκριθούμε στις ανάγκες και τις προκλήσεις της αγοράς εμπλουτίζοντας τις υπηρεσίες μας (παραλαβή χωρίς επαφή, online tips διανομέων, νέες κατηγορίες) ώστε να προσφέρουμε ολοκληρωμένες λύσεις delivery, γεγονός που είχε θετικό αντίκτυπο για την εταιρεία και αποδεικνύεται από το σημερινό επίπεδο παραγγελιών, οι οποίες καταγράφονται με θετικό πρόσημο σε σχέση με την προ COVID-19 εποχή. Μέσα σε αυτές τις συνθήκες οι χρήστες του efood διαμόρφωσαν νέες καταναλωτικές συνήθειες. Αλλοι εξοικειώθηκαν ακόμα περισσότερο με τις ηλεκτρονικές πληρωμές, ενώ δεν είναι λίγοι αυτοί που υιοθέτησαν την αγορά ειδών σούπερ μάρκετ μέσω efood», τονίζει ο κ. Κυρκίνης.
Πωλήσεις και ανταγωνισμός
Ο ίδιος εκτιμά ότι και φέτος η αύξηση των πωλήσεων της εταιρείας θα κινηθεί σε διψήφιο ποσοστό: «Το τρέχον έτος θα φέρει πολύ καλά αποτελέσματα. Εξυπηρετώντας 90 πόλεις με περισσότερα από 10.000 συνεργαζόμενα καταστήματα στον χώρο του φαγητού, αλλά ενισχύοντας και την κάλυψη όσο το δυνατόν περισσότερων περιοχών της Ελλάδας για μία από τις μεγαλύτερες αλυσίδες σούπερ μάρκετ, αναμένουμε θετική επίδραση στην κερδοφορία, τόσο φέτος όσο και τα επόμενα χρόνια».
Η αλυσίδα αυτή είναι η Σκλαβενίτης, η οποία μέσα στην καραντίνα είδε τη συνεργασία με την ψηφιακή πλατφόρμα ως μέσο να εξυπηρετήσει τους πελάτες της. Ηδη μέσα στο πρώτο δίμηνο της συνεργασίας επιτεύχθηκε η πλήρης κάλυψη της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης, ενώ πλέον η υπηρεσία είναι διαθέσιμη σε Λάρισα, Βόλο, Πάτρα, Ιωάννινα και Ηράκλειο Κρήτης.
«Η συνεργασία του efood με την αλυσίδα Σκλαβενίτης παρείχε στον Ελληνα καταναλωτή αυθημερόν παράδοση προϊόντων σούπερ μάρκετ σε μια δύσκολη περίοδο όπου άλλες αντίστοιχες υπηρεσίες χρειάζονταν αρκετές ημέρες ή εβδομάδες. Είμαστε πολύ ικανοποιημένοι τόσο από την ανταπόκριση των καταναλωτών όσο και από την παράδοση των παραγγελιών», λέει ο κ. Κυρκίνης.
Διευκρινίζει, δε, ότι η συνεργασιά αφορά μόνο τις ψηφιακές υπηρεσίες του marketplace για τα οποία η Οnline Delivery Α.Ε. λαμβάνει προμήθεια επί των πωλήσεων.
Ερωτηθείς για το αν δρομολογούνται αντίστοιχες συμφωνίες και με άλλες μεγάλες αλυσίδες λιανικής, καθώς κάτι αντίστοιχο επιχειρεί πλέον και ο ανερχόμενος ανταγωνιστής του efood, η υπηρεσία Βox της COSMOTE, ο κ. Κυρκίνης είναι αρνητικός. «Αυτό που μας ενδιαφέρει προς το παρόν είναι το σχέδιο επέκτασης της υπάρχουσας συνεργασίας», σημειώνει. Δεν αποκλείει ωστόσο συνεργασία με τοπικές αλυσίδες.
Τον ρωτάμε αν φοβάται τον ανταγωνισμό που αρχίζει να συνενώνει δυνάμεις. Ηδη η πλατφόρμα Skroutz εγκαταλείπει τις προσπάθειες στο κομμάτι του φαγητού με το Skroutz Food, το οποίο μεταφέρει πλέον στο Βox, που επίσης ενδυναμώνεται.
«Είμαι υπέρ της ανάπτυξης της αγοράς με την είσοδο νέων παικτών. Mε τέτοιες μεταβολές ανεβαίνει η ποιότητα των υπηρεσιών και αυξάνεται ο ανταγωνισμός προς όφελος του καταναλωτή. Αυτή τη στιγμή, το efood είναι με διαφορά η Νο 1 υπηρεσία online delivery στην Ελλάδα εξυπηρετώντας περισσότερους από 2 εκατομμύρια χρήστες. Το άνοιγμα, λοιπόν, της αγοράς είναι μια ευκαιρία για να εξελιχθούμε εστιάζοντας πάντα στην αναβάθμιση της εμπειρίας του χρήστη», απαντά, αν και ο ίδιος έχει φροντίσει να προβεί στην απορρόφηση της ClickDelivery, που περίπου την ίδια περίοδο με την Online Delivery (efood) είχε περιέλθει στην κατοχή της Delivery Hero, αλλά και την εξαγορά και απορρόφηση της Deliveras αντί 6 εκατ. ευρώ.
Αλλη, πάντως, εξαγορά δεν βρίσκεται στον ορίζοντα, όπως λέει.
Τα σχέδια ανάπτυξης
Τα σχέδια για τη λειτουργική ανάπτυξη του efood είναι πολλά. «Το quick commerce αναπτύσσεται ραγδαία στις παγκόσμιες αγορές και, όπως αποκαλύπτει και η ίδια η λέξη, εστιάζει στην ταχύτητα. Πιστεύουμε πως οι δυνατότητες στον συγκεκριμένο κλάδο είναι απεριόριστες και προσωπικά είμαι ενθουσιασμένος που δουλεύουμε προς αυτή την κατεύθυνση», σημειώνει και προσθέτει:
«Η επόμενη μέρα για το delivery στην Ελλάδα είναι να προσφέρουμε ό,τι χρειάζονται οι χρήστες μας στον ελάχιστο χρόνο. Στο πλαίσιο αυτό, προσθέτουμε νέες κατηγορίες, όπως ζαχαροπλαστεία, μανάβικα, ιχθυοπωλεία, κάβες και αρτοποιεία και εμπλουτίζουμε την ποικιλία των προϊόντων που οι χρήστες μπορούν να βρουν στην πλατφόρμα μας πέρα από το φαγητό, βάσει των καθημερινών τους αναγκών. Σύντομα μάλιστα θα δείτε ακόμα περισσότερες νέες κατηγορίες προϊόντων. Στη συνέχεια με τη δυναμική στελέχωση του στόλου μας στοχεύουμε να εξυπηρετούμε όλες τις παραγγελίες -πέραν του φαγητού- με χρόνο παράδοσης κατά μέσο όρο λιγότερο από 30 λεπτά ανάλογα με την τοποθεσία. Μάλιστα, παράλληλα με τα μηχανάκια έχουμε εισαγάγει στο δυναμικό μας ποδήλατα, ενώ στα άμεσα σχέδια υλοποίησης είναι το delivery με ηλεκτρικά μηχανάκια και πατίνια, αποδεικνύοντας στην πράξη την υπεύθυνη στάση μας προς το περιβάλλον. Φυσικά σε αυτό το νέο μοντέλο η τεχνολογία είναι απαραίτητο συστατικό για να καταφέρουμε να διατηρήσουμε μια τέλεια διαδικασία και να βελτιστοποιούμε συνεχώς τη διαχείριση και τον συγχρονισμό παραγγελιοληψίας και διανομής».
Βάση όλων αυτών, όπως εξηγεί, παραμένει το στέρεο στρατηγικό σχέδιο ανάπτυξης. «Τα τελευταία εννέα χρόνια δουλεύουμε εντατικά και εξελισσόμαστε στον χώρο του online delivery φαγητού. Σκοπεύουμε να παραμείνουμε προσηλωμένοι στη στρατηγική μας και να αναπτυχθούμε παράλληλα σε τρεις κατευθύνσεις: νέες κατηγορίες, καταστήματα που δεν έχουν υποδομή διανομής και προσφορά μιας ολοκληρωμένης υπηρεσίας super market delivery. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα διαμορφώνεται μια νέα συνήθεια και δεν είναι άλλη από τα ψώνια του σούπερ μάρκετ online! Εμείς επενδύουμε στη γεωγραφική κάλυψη αλλά και στο προϊόν μας προσθέτοντας νέα features και προσφέροντας μια υπηρεσία ακόμα πιο λειτουργική, ακόμα πιο εύκολη, που απαντά στις προσωποποιημένες ανάγκες των χρηστών», επισημαίνει.
Για την υλοποίηση των σχεδίων απαραίτητος κρίκος είναι το δυναμικό της επιχείρησης. «Μέχρι σήμερα το efood έχει καταφέρει να εμπνεύσει και να φέρει κοντά περισσότερους από 400 efooders, ανθρώπους με διαφορετικό υπόβαθρο, διαφορετική εξειδίκευση, διαφορετική κουλτούρα και καταγωγή, που μοιράζονται όμως το ίδιο πάθος για τη δουλειά τους. Product, Tech, Marketing, Customer Service, Operations, Sales και Business Development είναι μόνο κάποιες από τις ομάδες των efooders. Μπορούμε λοιπόν να πούμε πως έχει δημιουργηθεί ένα hub διαφορετικών ιδεών και προσεγγίσεων που δίνει καθημερινά το έναυσμα να εξελισσόμαστε -προσωπικά και ομαδικά- ακόμα περισσότερο», τονίζει ο κ. Κυρκίνης και προσθέτει:
«Η ομάδα του efood έχει εξελιχθεί σε μια οικογένεια που μεγαλώνει συνεχώς. Φροντίζουμε την οικογένεια αυτή προσφέροντας μια σειρά προνομίων, όπως ιδιωτική ιατρική ασφάλιση, υγιεινά γεύματα και ευέλικτες συνθήκες εργασίας. Ολα αυτά και ακόμα περισσότερα μας κάνουν μία από τις εταιρείες με το καλύτερο εργασιακό περιβάλλον, κατακτώντας μια θέση ανάμεσα στις δέκα μεγάλες επιχειρήσεις που εντάσσονται στη λίστα Best Workplaces για το 2020».
Η αρχή όλων
Ο κ. Κυρκίνης σπούδασε Οικονομικά στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ και μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του επέστρεψε στην Ελλάδα, όπου ξεκίνησε μαζί με τον αδελφό του τις επιχειρηματικές του δραστηριότητες.
Μία από αυτές αφορούσε την αποκλειστική αντιπροσώπευση των παπουτσιών Toms, την οποία συνεχίζει να έχει η οικογένεια, αν και ο ίδιος δηλώνει αποστασιοποιημένος διοικητικά, αφού η ενασχόλησή του με το efood είναι αποκλειστική.
Εξάλλου για τον ίδιο η ψηφιακή πλατφόρμα αφορά και την εκπλήρωση ενός οράματός του: «Εχοντας ζήσει στο εξωτερικό, είχα έρθει σε επαφή με παρόμοιες υπηρεσίες ενώ ταυτόχρονα έβλεπα με αμέτρητα παραδείγματα πώς η τεχνολογία έχει τη δύναμη να αλλάξει τον κόσμο. Πρώτα η Apple, η Amazon, μετά το Facebook και το λανσάρισμα του Instagram το 2010, ολοένα περισσότερα apps με τη χρήση νέων τεχνολογιών προσέφεραν απλές, καθημερινές λύσεις, γεγονός που με ενθουσίαζε. Τα ερεθίσματα ήταν τόσα πολλά που ήταν αναπόφευκτο για μένα να δω πώς θα συνδυάσω την επιχειρηματικότητα με την τεχνολογία. Τον τρόπο τον βρήκα με την τρίτη μου αγάπη, το φαγητό!».
Κάπως έτσι ήδη από το 2011 μαζί με τον αδελλφό του Κωνσταντίνο ξεκίνησε να δουλεύει την ιδέα του efood. «Διαμορφώσαμε από πολύ νωρίς ένα δυναμικό σχήμα με γρήγορη εκτέλεση, προσαρμοστικότητα και κάθε νέο μέλος της μικρής, τότε, ομάδας έφερνε φρέσκες ιδέες και νέα trends της παγκόσμιας αγοράς. Ετσι, πολύ γρήγορα, για τα δεδομένα μιας μικρής startup, καταφέραμε να εξελιχθούμε στον βέλτιστο βαθμό σε όλα τα touch points: από την εφαρμογή, το customer care και το δίκτυο διανομής έως την ανάπτυξη καινοτόμας digital marketing στρατηγικής για την εποχή», σημειώνει.
Και τώρα που η εταιρεία έχει μεγαλώσει τόσο ώστε να θεωρείται και πετυχημένη mainstream επιχείρηση; «Το να έχεις την τύχη κάτι που ξεκινάει από το μηδέν να εξελιχθεί σε μια πλήρως ανεπτυγμένη επιχείρηση -πόσο μάλλον στο μεγαλύτερο με διαφορά online κατάστημα στην Ελλάδα- είναι ασύγκριτη εμπειρία. Σου δίνει εφόδια για να καταφέρεις να εξελίξεις με την ίδια ταχύτητα την “πετυχημένη mainstream επιχείρηση”, όπως αναφέρετε. Πώς; Αφομοιώνοντας όλα τα στοιχεία που σε έκαναν ανταγωνιστικό ως startup: ευελιξία, γρήγορες αποφάσεις, προσήλωση σε συγκεκριμένη αγορά με συγκεκριμένο προϊόν, αξιοποίηση πόρων στο μέγιστο δυνατό», απαντά.
Και όσον αφορά τους στόχους της επόμενης πενταετίας; «Το όραμά μας είναι να γίνουμε η μεγαλύτερη on demand shopping υπηρεσία στην Ελλάδα με προσήλωση στην παροχή γρήγορης και ποιοτικής εμπειρίας delivery. Οι Ελληνες καταναλωτές έχουν πλέον αφομοιώσει στην καθημερινότητά τους τη συνήθεια του online delivery φαγητού, έχουν εκπαιδευτεί σε έναν βαθμό, και αυτό είναι μόνο το θεμέλιο για να χτίσουμε μια νέα κουλτούρα για το delivery στη σύγχρονη εποχή. Αυτά για τώρα, μέχρι να έρθουν οι παραγγελίες με drones!»