Αυξανόμενα λουκέτα, με τον κλάδο της εστίασης να διατηρεί την πρωτοκαθεδρία, σημαντικές πιέσεις στα ενοίκια στις λεγόμενες ‘’δευτερεύουσες’’ περιοχές, σταθερότητα με πτωτικές όμως τάσεις στα πιο καλά σημεία, bras de fer μεταξύ ιδιοκτητών- καταστηματαρχών που ζητούν πιο μόνιμες μειώσεις στα ενοίκια, με τους ιδιοκτήτες από την πλευρά τους να προβάλλουν ισχυρές αντιστάσεις, φέρνει η πανδημία.
«Το σκηνικό στην αγορά των καταστημάτων αυτή την στιγμή είναι παντελώς αβέβαιο» αναφέρει ο κ. Διαμαντής Μανώλης από την Delta Thesis Real Estate, εταιρεία ακινήτων με μεγάλη παρουσία στον κλάδο των εμπορικών, προσθέτοντας ότι «η συνέχεια αναμένεται να είναι πιο δύσκολη όταν εκλείψουν τα μέτρα στήριξης, δεδομένου ότι πολλά μικρά καταστήματα διατηρούνται αυτή την περίοδο με το μέτρο της επιστρεπτέας (σ.σ. ακόμη και επιχειρήσεις- ζόμπι). Από την άλλη, είναι γεγονός ότι οι κυβερνητικές ρυθμίσεις για τις μειώσεις ενοικίων συγκράτησαν την πτώση ώστε να αποφευχθεί η απόλυτη κατάρρευση των ενοικίων όπως συνέβη την περασμένη δεκαετία, στην προηγούμενη οικονομική κρίση σε μία περίοδο μάλιστα όπου η αγορά ‘’διψάει’’ για καταστήματα σε καλά σημεία σε λογικές όμως τιμές. Γι’ αυτό και τώρα οι νέες συμφωνίες γίνονται σε σαφώς πιο λογικά πλαίσια- δε μιλάμε σε καμία περίπτωση για ενοίκια Covid 19– αλλά περισσότερο για εκλογίκευση της αγοράς».
Ακριβώς γι’ αυτό οι άνθρωποι της αγοράς μιλούν μεν για μία δεύτερη κρίση- μετά από την ‘’ανάσα’’ ανόδου των μισθωμάτων την περίοδο 2018/ 2019- ωστόσο σε σαφώς πιο λελογισμένα πλαίσια, αν και η γενικότερη αβεβαιότητα και ανασφάλεια κυριαρχεί σε όλα τα επίπεδα. Μία βόλτα στο κέντρο της Αθήνας είναι αρκετή για να διαπιστώσει κανείς την τάση των αυξανόμενων λουκέτων– μόνο στο Κολωνάκι υπολογίζεται αυτή την στιγμή ότι περί τα 80 καταστήματα είναι κενά- την ίδια στιγμή που η αγορά οδηγείται από τις νέες στρατηγικές ξένων αλλά και εγχώριων μεγάλων ‘’παικτών’’ με βάση τα νέα δεδομένα, όπως έχουν διαμορφωθεί λόγω της πανδημίας είτε σε σχέση με ζητούμενες μειώσεις ενοικίων είτε με τοποθετήσεις σε καλύτερα σημεία στις εμπορικές πιάτσες με το βλέμμα στην επόμενη μέρα.
H περίπτωση Inditex
Το χαρακτηριστικότερο παράδειγμα είναι αυτό του μεγαλύτερου ‘’παίκτη’’ της αγοράς στο χώρο της ένδυσης, της Inditex με οκτώ διαφορετικά brands στη χώρα μας (Zara, Bershka, Pull & Bear, Stradivarius, Massimo Dutti, Zara Kids, Zara Home, Oysho) και στρατηγική που διαμορφώνεται τώρα κεντρικά από την Ισπανία σε δύο διαφορετικές κατευθύνσεις.
Καταρχάς προς το κλείσιμο περισσότερων, μικρότερων καταστημάτων με στόχο μεγαλύτερα και πιο άνετα καταστήματα με πιο ιδιαίτερα αρχιτεκτονικά στοιχεία- άλλωστε ο όμιλος έχει ανακοινώσει κεντρικά εδώ και μήνες ήδη από το πρώτο lockdown– ότι σκοπεύει να κλείσει διεθνώς περί τα 1.200 καταστήματα λόγω και της περαιτέρω ενίσχυσης των διαδικτυακών του πωλήσεων.
Κατά δεύτερον προς τη μείωση ενοικίων σε υφιστάμενα «καλά» καταστήματα οδηγώντας ακόμη και σε καταγγελίες υφιστάμενων συμβάσεων με χαμένες πιθανότατα και τις δύο πλευρές, ειδικά από την στιγμή που είναι γνωστό ότι τα brands της Inditex και στη χώρα μας, είναι τοποθετημένος σε πολύ καλά σημεία, έστω και με ‘’τσουχτερά’’ ενοίκια.
Στο πλαίσιο αυτό ένα από τα πιο ηχηρά ‘’λουκέτα’’ του ομίλου στη χώρα μας αυτή την στιγμή είναι αυτό στην οδό Πανεπιστημίου για το κατάστημα Pull & Bear, από τα πιο παλιά καταστήματα του γκρουπ στην Αθήνα με ιστορία δύο δεκαετιών, το οποίο πλέον δεν πληροί τις προϋποθέσεις που θέτει η Inditex από την Ισπανία, όπως άλλωστε και καταστήματα Zara Kids εντός κι εκτός Αθηνών, σε πόλεις της Περιφέρειας. Προς την κατεύθυνση της μείωσης ενοικίων τα brands της Inditex, ως γνωστόν, ήταν τα πρώτα που έχουν σύρει το χορό εδώ και μήνες ωστόσο το πλέον τρανταχτό ‘’παράδειγμα’’ τώρα είναι αυτό για το κατάστημα Massimo Dutti του Κολωνακίου, στο γωνιακό διατηρητέο της οδού Σκουφά, όπου κατά τις πληροφορίες, οδηγήθηκε στην καταγγελία της σύμβασης με αντιπρόταση για σημαντική μείωση του ενοικίου. Οι αριθμοί τα λένε όλα: Πριν ακόμη την (πρώτη) οικονομική κρίση, εν έτει 2008, το μηνιαίο μίσθωμα ήταν στα 78.000 ευρώ για να μειωθεί κατόπιν διαπραγματεύσεων μέσα στην κρίση, στα 44.000 ευρώ και πρόταση τώρα για 30.000 ευρώ. Κατά πληροφορίες, σε καταγγελία της σύμβασης έχει προχωρήσει ο όμιλος αυτή την στιγμή και για το Massimo Dutti της Κηφισιάς, έχοντας ζητήσει επίσης μείωση ενοικίου, για το Bershκa της Αγίας Παρασκευής κ.ά.
Οι κρίσιμες παράμετροι
Οι παράμετροι που θα καθορίσουν τη συνέχεια, όπως χαρακτηριστικά αναφέρουν τα στελέχη του εγχώριου real estate, είναι πολλαπλές:
-Καταρχάς και σε ένα πρώτο στάδιο, η αβεβαιότητα σε σχέση με την καθημερινή λειτουργία του λιανεμπορίου (όπως άλλωστε και άλλων κλάδων) με τα συνεχή περιοριστικά μέτρα.
-Ερωτηματικά υφίστανται και σε σχέση με το πώς θα διαμορφωθεί η κατανάλωση λόγω της αναμενόμενης μείωσης του διαθέσιμου εισοδήματος των καταναλωτών, εξαιτίας της νέας οικονομικής κρίσης. Ηδη, η έρευνα εισοδήματος των νοικοκυριών που δημοσίευσε το ΙΜΕ ΓΣΕΒΕΕ την περασμένη εβδομάδα διαπιστώνει απαισιόδοξες προσδοκίες των νοικοκυριών σχετικά με την οικονομική τους κατάσταση το 2021. Πάνω από 1 στα 3 νοικοκυριά (35,6%) αναμένει επιδείνωση της οικονομικής του κατάστασης, έναντι μόλις του 13,5% που εκτιμά πως θα βελτιωθεί και 44,5% που δεν περιμένει κάποια μεταβολή.
–Η παράμετρος ‘’ηλεκτρονικό εμπόριο’’ είναι ένα ακόμη ζήτημα που συζητείται ούτως ή άλλως στην αγορά, ωστόσο, δεδομένου ότι η πανδημία λειτούργησε ως επιταχυντής με την κατακόρυφη αύξηση των πωλήσεων, τίθεται το γενικότερο ζήτημα σε σχέση με το πού θα ισορροπήσει η αγορά την επόμενη μέρα και το πώς θα αναπροσαρμόσουν οι μεγάλες αλυσίδες την στρατηγική τους.
–Ένα ακόμη ζήτημα είναι η επιστροφή του τουρισμού στην ελληνική πρωτεύουσα, δεδομένου ότι τα συνεχιζόμενα ρεκόρ του τουρισμού της Αθήνας την περίοδο 2014- 2019 είχαν ενισχύσει σημαντικά τα έσοδα των επιχειρήσεων του κέντρου και μάλιστα σε μία περίοδο που μεγάλης οικονομικής πίεσης για τους Ελληνες. Συνολικά όσον αφορά τον θετικό αντίκτυπο του τουρισμού στο λιανεμπόριο, με βάση τα επίσημα στοιχεία του Ινστιτούτου του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (INSETE), πέρυσι, σε μία χρονιά ιστορικού ρεκόρ για τον κλάδο με τις εισπράξεις των 18,2 δισ. ευρώ, περί τα 2,7 δισ. ευρώ κατευθύνθηκαν στο λιανεμπόριο.
-Πέραν του τουρισμού, η τηλεργασία είναι μία αιτία, έστω και σε χαμηλότερο βαθμό για τη μείωση στους τζίρους των καταστημάτων στο κέντρο της Αθήνας.
Διαβάστε ακόμη
ΤΑΙΠΕΔ: Ενδιαφέρον από έξι σχήματα για assets της ΛΑΡΚΟ
Πού οδηγεί ο συμβιβασμός Fraport – Ελ. Βενιζέλος με το Δημόσιο