Σε άνοιγμα των οικονομικών προσφορών και των τριών υποψηφίων για τον μεγάλο διαγωνισμό της Ψυττάλειας, συνολικού ύψους άνω των 320 εκατ. ευρώ, προσανατολίζεται η ΕΥΔΑΠ, στη σκιά των σοβαρών καταγγελιών της γαλλικής Suez, σύμφωνα με τις οποίες η Επιτροπή Αξιολόγησης για τυπικούς λόγους έθετε εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας τους δύο από τους τρεις υποψηφίους.
Ο ευρωπαϊκός κολοσσός διαχείρισης υδάτων, που αποτελεί και μέτοχο μειοψηφίας στην ΕΥΑΘ, εμφανίζεται σφόδρα δυσαρεστημένος από την πορεία του διαγωνισμού για τη λειτουργία και τη συντήρηση της Ψυττάλειας, δείχνοντας την έντονη δυσφορία του με απευθείας παρέμβαση στον πρωθυπουργό.
Οι καταγγελίες, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έφτασαν πρόσφατα μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου, προκαλώντας την αντίδραση του ίδιου του Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος σε στενή συνεργασία με τους συναρμόδιους υπουργούς, Υποδομών Κώστα Καραμανλή και Περιβάλλοντος και Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, αλλά και τη διοίκηση της ΕΥΔΑΠ δίνουν νέα τροπή στον διαγωνισμό. Στην κυβέρνηση κρίνουν ότι δεν καλλιεργείται κλίμα επαρκούς και υγιούς ανταγωνισμού με μία προσφορά στον διαγωνισμό και ότι δεν αποτελεί θετικό δείγμα γραφής μιας νέας πολιτικής το να μη διερευνώνται καταγγελίες για τόσο μεγάλες συμβάσεις.
Πόσο μάλλον για ένα έργο σαν την Ψυττάλεια, που διαθέτει από τις μεγαλύτερες εγκαταστάσεις λυμάτων στην Ευρώπη, με περισσότερους από 180 εργαζομένους, και που από την ολοκλήρωση της κατασκευής μέχρι σήμερα ανάδοχοι για τη συντήρηση και τη λειτουργία του είναι οι εταιρείες που το κατασκεύασαν: ΑΚΤΩΡ και ΑΒΑΞ. Αν και κανείς δεν μπορεί να αμφισβητήσει την επάρκεια αλλά και την τεχνογνωσία των δύο ομίλων στον τομέα των περιβαλλοντικών έργων και των λυμάτων, είναι σαφές ότι λόγω της άριστης γνώσης του έργου και της πολύχρονης συντήρησης και λειτουργίας του έχουν ένα στρατηγικό πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού. Κάτι που επιβεβαιώνουν περίτρανα και οι διαδοχικές ανανεώσεις των αντίστοιχων συμβολαίων 5ετούς διάρκειας, παρά τις κατά καιρούς γκρίνιες για φωτογραφικούς διαγωνισμούς εκτοπίζοντας τον ανταγωνισμό.
Η Suez, η οποία διαχειρίζεται 7,6 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα πόσιμου νερού παγκοσμίως με πωλήσεις και στις πέντε ηπείρους, πρώτη φορά διεκδικεί σε συνεργασία με ελληνικούς τεχνικούς ομίλους (ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ, Intrakat) την Ψυττάλεια, παρότι στο παρελθόν το όνομά της είχε φιγουράρει μεταξύ των μνηστήρων που ενδιαφέρονταν για την ιδιωτικοποίηση της εταιρείας. Πληροφορίες μάλιστα αναφέρουν ότι είχε υπογραφεί και σχετικό μνημόνιο συνεργασίας για από κοινού διεκδίκηση με την Ακτωρ.
Γι’ αυτό και το έντονο ενδιαφέρον της γαλλικής πολυεθνικής, με τους 88.000 εργαζομένους και με έσοδα που πέρσι ξεπέρασαν τα 17 δισ. ευρώ, για το κέντρο λυμάτων της Ψυττάλειας, πέρα από μία μεγάλη δουλειά, ερμηνεύεται και ως μια κίνηση με απώτερο σκοπό των Γάλλων να βάλουν πόδι στην Εταιρεία Υδρευσης και αποχέτευσης της Πρωτεύουσας. Αξίζει να σημειωθεί ότι παρκαρισμένο στο ΤΑΙΠΕΔ βρίσκεται το 11% των μετοχών της ΕΥΔΑΠ, το οποίο βάσει μνημονιακής υποχρέωσης πρέπει να πουληθεί. Σήμερα η εταιρεία διατηρεί το μονοπώλιο στη διαχείριση και διανομή νερού στην πρωτεύουσα, διαθέτοντας ένα ισχυρό cash flow 400 εκατ. ευρώ που την κατατάσσει στις πιο εύρωστες ελληνικές κρατικές επιχειρήσεις.
Γιατί κόπηκε η Suez
Η κυβέρνηση προσπαθεί να αποσοβήσει τον κίνδυνο να χαρακτηριστεί «γκρίζος» ένας μεγάλος διεθνής διαγωνισμός, ειδικά μετά τους ισχυρισμούς της Suez ότι η επιτροπή του έργου εισηγούνταν προς τη διοίκηση της ΕΥΔΑΠ τον αποκλεισμό της για τυπικούς λόγους. Πληροφορίες αναφέρουν ότι μεταξύ των κριτηρίων που έβγαζαν εκτός διαγωνιστικής διαδικασίας την εταιρεία ήταν η επιλογή της να στελεχώσει με ειδικότητα υψηλότερης επιστημονικής κατάρτισης το έργο από εκείνη που προέβλεπαν τα τεύχη προκήρυξης (αντί χημικό μηχανικό, ειδικό περιβαλλοντολόγο), καθώς επίσης και οι τεχνικές ενεργειακής βελτιστοποίησης και εξοικονόμησης ενέργειας. Να σημειωθεί ότι η προκήρυξη προβλέπει τη μέγιστη δυνατή αύξηση του ποσοστού ενεργειακής αυτάρκειας του έργου, ώστε να ελαχιστοποιηθεί η απαιτούμενη προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου για την κάλυψη των ενεργειακών του αναγκών.
Βασικοί άξονες για την επίτευξη αυτού του σκοπού είναι η ταυτόχρονη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και η αύξηση της ιδιοπαραγωγής και της ανάκτησης ενέργειας στο σύνολό της. Για τον λόγο αυτό ο ανάδοχος οφείλει στην τεχνική προσφορά του να εγγυάται μικρότερους στόχους ποσοστιαίας μείωσης ετήσιας προμήθειας ενέργειας με βάση τις προδιαγραφές ενεργειακής βελτιστοποίησης που θέτει η προκήρυξη. «Εάν ο οικονομικός φορέας με την τεχνική του προσφορά εγγυάται μικρότερους Στόχους Ποσοστιαίας Μείωσης Ετήσιας Προμήθειας Ενέργειας ή δεν τεκμηριώνει επαρκώς την επίτευξη των στόχων που εγγυάται θα απορρίπτεται», αναφέρει το προσάρτημα της διακήρυξης για την ενεργειακή βελτιστοποίηση. Τον γόρδιο δεσμό της Ψυττάλειας καλείται να επιλύσει τώρα η διορισμένη από το Υπερταμείο νέα διοίκηση του Χάρη Σαχίνη, η οποία θα πρέπει να προασπίσει τους κανόνες του υγιούς ανταγωνισμού και να αναζητήσει τη νομική φόρμουλα που θα επιτρέψει το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών και των τριών μνηστήρων: της κοινοπραξίας ΑΚΤΩΡ-Αθηνά (ΑΒΑΞ), του γκρουπ της ΤΕΡΝΑ με τη γαλλική Suez και την Intrakat και της εταιρείας Μυτιληναίος-Κωνσταντινίδης.
Τις πληροφορίες ότι ο διαγωνισμός είχε δρομολογηθεί να προχωρήσει με μία προσφορά ενισχύουν αρμόδιες πηγές, οι οποίες επιβεβαιώνουν ότι υπήρχε εισήγηση της επιτροπής του διαγωνισμού προς το διοικητικό συμβούλιο για συνέχισή του με έναν υποψήφιο, ώστε να προχωρήσει στην επόμενη φάση που είναι το άνοιγμα των οικονομικών προσφορών.
Η εισήγηση φαίνεται ότι κατόπιν των πιέσεων που ασκήθηκαν δεν συζητήθηκε από το διοικητικό συμβούλιο της εταιρείας, που καλείται τώρα να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά.
Μία λύση είναι το Δ.Σ. της ΕΥΔΑΠ να μην κάνει αποδεκτή την εισήγηση της Επιτροπής Αξιολόγησης, κατεύθυνση που δείχνει να έχει πάρει τον δρόμο της. Οφείλει ωστόσο να τεκμηριώσει επαρκώς την απόρριψή της, που θεωρείται σαφές ότι θα προσβληθεί από την πλευρά της κοινοπραξίας που προκρινόταν για την επόμενη φάση. Ηδη αρμόδιες πηγές της κοινοπραξίας αναφέρουν ότι οι εταιρείες τελούν εν αναμονή της απόφασης του διοικητικού συμβουλίου για να καθορίσουν τη στάση τους. Οπως σημειώνουν, αν η διοίκηση της ΕΥΔΑΠ επιμείνει στο άνοιγμα των οικονομικών προσφορών και των τριών υποψηφίων, η απόφαση θα προσβληθεί στο ΣτΕ.
Επιπλέον, λένε νομικές πηγές, η αναθέτουσα αρχή έχει το δικαίωμα να ζητήσει τις απαιτούμενες διευκρινίσεις από τους συμμετέχοντες που είχαν τις τυπικές ελλείψεις, ώστε εφόσον κρίνει επαρκή τα στοιχεία που θα προσκομίσουν να τους διατηρήσει στον διαγωνισμό.
Πληροφορίες όμως αναφέρουν ότι η Επιτροπή Αξιολόγησης έχει διαμηνύσει ότι οι φάκελοι των υποψηφίων εμφανίζουν ελλείψεις και ότι δεν μπορούν να υπερπηδηθούν τα εμπόδια με τη διαδικασία των διευκρινίσεων που προβλέπει ο νόμος για ασάφειες, επουσιώδεις πλημμέλειες και πρόδηλα τυπικά σφάλματα. Το γεγονός μάλιστα ότι η κοινοπραξία της Suez έχει εντάξει στο σχήμα την Intrakat ενισχύει τους φόβους για μία άκρως ανταγωνιστική οικονομική προσφορά, επιχείρημα που συνδέεται και με τη συμμετοχή του κ. Δημήτρη Κούτρα στην εταιρεία.
Η υφιστάμενη σύμβαση για την Ψυττάλεια λήγει τον προσεχή Μάρτιο και ο κίνδυνος να συρθεί σε περιπέτειες ο διαγωνισμός είναι μεγάλος.
Αν μέχρι τότε δεν υπάρξει ανάδοχος, λένε στο υπουργείο Υποδομών, κάτι που δεν πρέπει να θεωρείται απίθανο δεδομένων των καθυστερήσεων που θα υπάρξουν, προβλέπεται η παράταση της σύμβασης του έργου στον ανάδοχο της Ψυττάλειας, με κόστος 2,5 εκατ. ευρώ μηνιαίως.
Ο διαγωνισμός για τη λειτουργία και συντήρηση της Ψυττάλειας προκηρύχθηκε με ασφυκτικές προθεσμίες προεκλογικά από την απερχόμενη διοίκηση του κ. Γιάννη Μπενίση. Κατόπιν ισχυρών πιέσεων για να υπάρξει διεύρυνση του ανταγωνισμού δόθηκε παράταση 37 ημερών και αυτό επέτρεψε την εμφάνιση τριών ισχυρών υποψηφίων.
Το ΚΕΛ της Ψυττάλειας
Το ΚΕΛ της Ψυττάλειας εξυπηρετεί περίπου 3.500.000 κατοίκους. Εκεί καταλήγει όλο το αποχετευτικό δίκτυο του λεκανοπεδίου Αττικής. Μετά την πλήρη επεξεργασία των λυμάτων, το παραγόμενο νερό είναι απαλλαγμένο από το ρυπαντικό φορτίο σε ποσοστό περίπου 90%-95% και καταλήγει στη θάλασσα του Σαρωνικού ακίνδυνο για την ισορροπία του θαλάσσιου οικοσυστήματος.
Το ΚΕΛ Ψυττάλειας έχει τη δυνατότητα επεξεργασίας 1.000.000 μ3/ημέρα λυμάτων. Στο ΚΕΛΨ καταλήγουν τα αστικά λύματα και τα βιομηχανικά -κατόπιν προεπεξεργασίας- της ευρύτερης περιοχής του Λεκανοπεδίου Αττικής, εκτός ορισμένων περιοχών τα απόβλητα των οποίων καταλήγουν στο Κέντρο Επεξεργασίας Λυμάτων Μεταμόρφωσης, του Σαρωνικού κόλπου και της Σαλαμίνας. Επιπλέον, στο ΚΕΛΨ θα οδηγηθούν και τα λύματα των περιοχών Παλλήνης, Ανθούσας, Γέρακα, του Δήμου Παλλήνης, των περιοχών Καπανδριτίου, Πολυδενδρίου, Μικροχωρίου του Δήμου Ωρωπού, της περιοχής Βαρνάβα του Δήμου Μαραθώνα.
Τα έργα της Ψυττάλειας κατασκευάστηκαν σε τέσσερις φάσεις. Οι εγκαταστάσεις επεξεργασίας πρωτοβάθμιας ιλύος στον Ακροκέραμο, στον όρμο του Κερατσινίου, ολοκληρώθηκαν το 1994. Ακολούθησαν οι εγκαταστάσεις βιολογικής επεξεργασίας λυμάτων και οι συμπληρωματικές εγκαταστάσεις επεξεργασίας ιλύος με τη μονάδα συμπαραγωγής με βιοαέριο το 2004.
Τη δεκαετία του 2000 ολοκληρώθηκαν η μονάδα θερμικής ξήρανσης ιλύος και τα έργα σύνδεσης με το δίκτυο φυσικού αερίου. Ακολούθησαν η επέκταση της μονάδας συμπαραγωγής με βιοαέριο και η μονάδα συμπαραγωγής με φυσικό αέριο (2007-2009).
Στο χρονικό διάστημα από την έναρξη λειτουργίας των εγκαταστάσεων μέχρι σήμερα πραγματοποιήθηκαν συμπληρωματικά έργα επέκτασης, αναβάθμισης, καθώς και συμπληρωματικές παρεμβάσεις βελτίωσης της λειτουργίας του ΚΕΛΨ.