Από την τραπεζαρία στο ισόγειο της “Carl’s Villa” στην Κοπεγχάγη, οι επισκέπτες απολαμβάνουν τη θέα σε έναν γοητευτικό κήπο διακοσμημένο με κλασικά αγάλματα. Το Αρ Νουβό σπίτι χτίστηκε το 1892 από τον Καρλ Γιάκομπσεν, γιο του ιδρυτή της Carlsberg. Έκτοτε, η ζυθοποιία, η οποία πλέον χρησιμοποιεί το σπίτι για συναντήσεις, έχει γίνει μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο. Καθισμένος απέναντι από το τραπέζι, ο Γιάκομπ Άαρουπ-Άντερσεν, ο σημερινός ηγέτης της Carlsberg, παραδέχεται ότι η επιτυχία της εταιρείας είναι μέρος ενός μεγαλύτερου παζλ για τις δανικές επιχειρήσεις. Μόλις το βράδυ κάποιος τον είχε ρωτήσει πώς μια χώρα τόσο μικρή θα μπορούσε να «παράγει» τόσες πολλές μεγάλες εταιρείες.
Αυτό που ισχύει για τη Δανία είναι γεγονός και για τη Σουηδία, τη Νορβηγία και τη Φινλανδία, επισημαίνει ο Economist. Η σκανδιναβική περιοχή αντιπροσωπεύει περίπου το 1% του παγκόσμιου ΑΕΠ και το 0,3% του πληθυσμού της Γης. Ωστόσο, έχει δημιουργήσει μια εντυπωσιακή λίστα εταιρικών κολοσσών. Η Lego είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής παιχνιδιών στον πλανήτη από πλευράς εσόδων. Η ΙΚΕΑ είναι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής επίπλων (και, χάρη στα σουηδικά κεφτεδάκια, η έκτη μεγαλύτερη αλυσίδα εστιατορίων). Οι Σκανδιναβοί φιλοξενούν κορυφαίους κατασκευαστές όλων των ειδών, από βιομηχανικά μηχανήματα (Atlas Copco) και τηλεπικοινωνιακό εξοπλισμό (Nokia και Ericsson) έως ζώνες ασφαλείας (Autoliv) και ανελκυστήρες (KONE). Η περιοχή έχει επίσης δημιουργήσει τη μεγαλύτερη εταιρεία ροής μουσικής στον κόσμο (Spotify) και τον μεγαλύτερο πάροχο buy-now-pay-later (Klarna). Η Novo Nordisk, πρωτοπόρος στη Δανία στα φάρμακα αδυνατίσματος, είναι η πολυτιμότερη εταιρεία της Ευρώπης.
Οι σκανδιναβικές εταιρείες έχουν ξεπεράσει τις επιδόσεις της υπόλοιπης Ευρώπης την τελευταία δεκαετία. Και στις τέσσερις χώρες, οι εισηγμένες μη χρηματοοικονομικές εταιρείες έχουν αποφέρει μεγαλύτερες αποδόσεις για τους μετόχους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο τα τελευταία δέκα χρόνια. Οι σκανδιναβικές εταιρείες αποτελούν περίπου το 13% του MSCI Europe, ενός δείκτη των πιο πολύτιμων εταιρειών της ηπείρου, σε σχέση με 10% πριν από πέντε χρόνια. Αυτό είναι τώρα περίπου το ίδιο μερίδιο με τις γερμανικές εταιρείες.
Φυσικά, δεν αποτελούν όλες οι σκανδιναβικές επιχειρήσεις επιτυχία. Η Northvolt, κατασκευαστής μπαταριών, πρόσφατα πτώχευσε. Η Nokia συντρίφτηκε από την Apple. Επιπλέον, πολλές σκανδιναβικές εταιρείες ήταν τυχερές. Η περιοχή είναι ευλογημένη με πρόσβαση σε τεράστιους φυσικούς πόρους, όπως ξύλο, σιδηρομετάλλευμα και —ιδιαίτερα στη Νορβηγία— πετρέλαιο και φυσικό αέριο. Ακόμα κι έτσι, η υπεραπόδοση των σκανδιναβικών εταιρειών είναι εντυπωσιακή. Τι εξηγεί την επιτυχία τους;
Ένας παράγοντας είναι ότι οι Σκανδιναβοί επιχειρηματίες στρέφονται στο εξωτερικό. Μεταξύ των δέκα πολυτιμότερων εταιρειών των Σκανδιναβών για τις οποίες υπάρχουν διαθέσιμα στοιχεία, το μέσο μερίδιο των εσόδων που παράγονται στο εσωτερικό είναι μόλις 2%, σε σύγκριση με 12% για τις αντίστοιχες εταιρείες στην υπόλοιπη Ευρώπη και 46% για εκείνες στην Αμερική. Ο Αντρες Μπόγιερ, οικονομικός διευθυντής της Pandora, της μεγαλύτερης κατασκευάστριας κοσμημάτων στον κόσμο κατ’ όγκο, λέει ότι η εταιρεία πέρασε από ένα μόνο κατάστημα στην Κοπεγχάγη στο να λειτουργεί σε παγκόσμιο επίπεδο σε μόλις επτά ή οκτώ χρόνια. Σήμερα η Δανία αντιπροσωπεύει το 1% των πωλήσεών της.
Ένας δεύτερος παράγοντας είναι ότι οι σκανδιναβικές εταιρείες είναι υιοθετούν τη νέα τεχνολογία. Λίγο μετά τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, ο ιδρυτής της Lego άλλαξε το υλικό επιλογής της παιχνιδοποιίας από ξύλο αφού χρησιμοποίησε μια καινούργια μηχανή χύτευσης πλαστικού (κόστιζε πωλήσεις αξίας ενός έτους). Σήμερα αυτό το πνεύμα επιμένει. Στοιχεία από τη Eurostat, δείχνουν ότι το 45% των επιχειρήσεων στην Ευρωπαϊκή Ένωση που απασχολούν περισσότερα από δέκα άτομα πληρώνουν για υπηρεσίες cloud. Ο μέσος όρος στις τέσσερις σκανδιναβικές χώρες, που βρίσκονται στην κορυφή της κατάταξης, είναι 73%.
Η σκανδιναβική θέρμη για την τεχνολογία είναι επίσης ορατή στην ακμάζουσα startup σκηνή της. Μεταξύ των ευρωπαϊκών πόλεων, μόνο το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο προσελκύουν περισσότερη χρηματοδότηση επιχειρηματικών κεφαλαίων από τη Στοκχόλμη, η οποία έχει πολύ λιγότερο πληθυσμό. Οι Σκανδιναβοί επιχειρηματίες μπορεί να το βρίσκουν λιγότερο τρομακτικό να αναλάβουν κινδύνους, γνωρίζοντας ότι, εάν αποτύχουν, θα έχουν πρόσβαση σε γενναιόδωρα επιδόματα ανεργίας και σε εύρυθμα συστήματα δημόσιας υγείας και εκπαίδευσης.
Η κυβερνητική πολιτική γενικότερα είναι ένας τρίτος παράγοντας που στηρίζει την επιτυχία των σκανδιναβικών επιχειρήσεων. Αν και οι υψηλοί συντελεστές φόρων για φυσικά πρόσωπα χρηματοδοτούν γενναιόδωρα συστήματα κοινωνικής πρόνοιας στις Σκανδιναβικές χώρες, το ποσοστό φόρου επί των κερδών μιας εταιρείας είναι περίπου το ίδιο όπως στην Αμερική. Στη Δανία η πρόσληψη και η απόλυση εργαζομένων είναι ευκολότερη από ό,τι αλλού στην Ευρώπη. Ο εναγκαλισμός της ψηφιοποίησης από την κυβέρνηση της Δανίας διευκόλυνε επίσης τις επιχειρηματικές δραστηριότητες στη χώρα. Όπως επισημαίνει ο Βίνσεντ Κλερκ, CEO της Maersk, ενός δανικού ναυτιλιακού γίγαντα, «Μπορείτε να αποκτήσετε έναν αριθμό ΦΠΑ μέσα σε μια μέρα». Στη Γαλλία αυτό μπορεί να πάρει μήνες.
Ένας τέταρτος παράγοντας στην υπεραπόδοση των Σκανδιναβικών χωρών είναι οι υπομονετικοί μέτοχοι. Σύμφωνα με τη McKinsey, μια εταιρεία συμβούλων, τα 4/5 των μεγάλων σκανδιναβικών εταιρειών έχουν μακροπρόθεσμη ιδιοκτησία, σε σύγκριση με τα 3/5 στην Ευρώπη και μόνο το 1/5 στην Αμερική. Οι επιχειρηματικές δυναστείες διαδραματίζουν εξέχοντα ρόλο στην περιοχή. Η Maersk και η Lego εξακολουθούν να ελέγχονται από τις ιδρυτικές οικογένειες Moller και Kristiansen αντίστοιχα. Στη Σουηδία οι Wallenbergs, των οποίων η περιουσία προήλθε από τον τραπεζικό τομέα, κατέχουν μεγάλα μερίδια σε διάφορες εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Atlas Copco και Ericsson. Άλλες μεγάλες σκανδιναβικές εταιρείες, συμπεριλαμβανομένων των Carlsberg και Novo Nordisk, ελέγχονται από μη κερδοσκοπικά ιδρύματα.
Τέτοιες ρυθμίσεις έχουν αποτρέψει τις σκανδιναβικές εταιρείες να εξαγοραστούν από ξένες εταιρείες, δίνοντάς τους περισσότερο χρόνο να αναπτυχθούν. Έχουν επίσης διευκολύνει τις εταιρείες να επενδύσουν στη μακροπρόθεσμη επιτυχία τους. Η McKinsey υπολογίζει ότι τα 4/5 των εισηγμένων σκανδιναβικών εταιρειών ξοδεύουν περισσότερα για έρευνα και ανάπτυξη από ότι οι ανταγωνιστές τους αλλού στη Δύση.
Ο Νιλς Κρίστιανσεν, διευθύνων σύμβουλος της Lego, επικαλείται τον Κάρολο Δαρβίνο στην εκτίμησή του γιατί οι εταιρείες της περιοχής τα πάνε τόσο καλά. «Δεν είναι απαραίτητα ο ισχυρότερος που επιβιώνει», αλλά «αυτός που θα προσαρμοστεί στις αλλαγές». Καθώς οι παγκόσμιες επιχειρήσεις προετοιμάζονται για την επιλογή του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο, αυτά τα λόγια είναι πιο σοφά από ποτέ, καταλήγει ο Economist.
Διαβάστε ακόμη
Tα $200.000 αναμένεται να φτάσει το bitcoin το 2025 – Τι προβλέπουν στελέχη του κλάδου και αναλυτές
Φυσικό αέριο: Τι σημαίνει για την Ευρώπη η απόφαση της Ρωσίας να σταματήσει τις ροές μέσω Ουκρανίας
Dennison: Μετά την επιστροφή της στον κόσμο των ρολογιών, ετοιμάζει το επόμενο… come back της
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα