Με το μεγαλύτερο μέρος της αγοράς να έχει παγώσει κάθε δραστηριότητα και τον τζίρο στο υπόλοιπο κομμάτι να είναι ήδη συρρικνωμένος (εξαιρουμένων των σούπερ μάρκετ που καταγράφουν το ένα ρεκόρ μετά το άλλο), οι κίνδυνοι που ελλοχεύουν είναι τεράστιοι παρά την κίνηση της κυβέρνησης να ανακοινώσει μια σειρά γενναίων μέτρων για τη στήριξη των επιχειρήσεων, συνολικού ύψους 10 δισ ευρώ.
Ήδη η πιθανότητα να αρχίσουν το επόμενο διάστημα να σκάνε οι μεταχρονολογημένες επιταγές που διακινήθηκαν σε όλη την αλυσίδα της μεταποίησης – διακίνησης, χονδρικού και λιανικού εμπορίου, αλλά και να αθετούνται υποχρεώσεις κάθε είδους είναι ιδιαίτερα αυξημένη. Κι αυτό παρά το γεγονός ότι μεταξύ των μέτρων που ανακοινώθηκαν την περασμένη εβδομάδα είναι η αναστολή φορολογικών – ασφαλιστικών υποχρεώσεων, αλλά και το τρίμηνο μορατόριουμ επί των χρεολυσίων στις τράπεζες των ενήμερων δανειοληπτών, φυσικών προσώπων και επιχειρήσεων.
«Η αίσθησή μου είναι πλέον ότι έρχεται ένα νέο κύμα ξεκαθαρίσματος στην αγορά. Εταιρείες που μπορεί να ήταν στο όριο, ζημιογόνες ή στη διαδικασία εξωδικαστικού συμβιβασμού για τα χρέη τους πλέον είναι εκτεθειμένες. Δυστυχώς, αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση για πολύ ακόμα θα ακολουθήσουν και υγιείς επιχειρήσεις, αφού ήδη έχει ξεκινήσει ένα ντόμινο μετάθεσης βαρών όμοιο με αυτό που είχαμε δει στην έναρξη της οικονομικής κρίσης. Επιταγές ακάλυπτες οι οποίες θα σκάσουν στα χέρια κάποιου, αναδιαπραγμάτευση ιδιωτικών συμφωνιών, από ενοίκια έως τιμές προμηθειών κ.ο.κ., και στο τέλος ένα ασήκωτο βάρος για ένα μέρος της αγοράς που θα γονατίσει», εξηγούσε στο «business stories» στέλεχος γνωστής αλυσίδας καταστημάτων ένδυσης.
Για τον ίδιο τα μέτρα στήριξης που ανακοίνωσε η κυβέρνηση θα δώσουν χρόνο στον εμπορικό κόσμο, ο οποίος όμως θα πρέπει να πληρωθεί αργότερα.
Υπενθυμίζεται ότι μεταξύ των μέτρων που ανακοινώθηκαν είναι η πλήρης κάλυψη εργαζομένων, απολυμένων, ελεύθερων επαγγελματιών, αυτοαπασχολούμενων και ατομικών επιχειρήσεων που πλήττονται με το έκτακτο επίδομα των 800 ευρώ, ενώ θα υπάρξει και ασφαλιστική τους κάλυψη. Επίσης, προβλέπεται τετράμηνη αναστολή φορολογικών υποχρεώσεων και τρίμηνη αναστολή ασφαλιστικών και δανειακών υποχρεώσεων για ενήμερες επιχειρήσεις, καθώς και φυσικά πρόσωπα, αυτοαπασχολούμενους, επιτηδευματίες και επαγγελματίες. Επιπλέον, στήνονται μηχανισμοί για την παροχή δανείων ύψους 6 δισ. ευρώ για κεφάλαιο κίνησης ΜμΕ με την εγγύηση του Δημοσίου και αδιάθετων κεφαλαίων του ΕΣΠΑ, θα γίνει χρήση του ειδικού ταμείου της ΕΤΕπ για χρηματοδοτήσεις ως 2 δισ. ευρώ, ενώ θα ενισχυθεί περαιτέρω η Αναπτυξιακή Τράπεζα.
Συσσωρεύονται οι υποχρεώσεις
«Σήμερα η επιχείρησή μου έχει μηδενικό τζίρο αλλά τα πάγια έξοδα συνεχίζουν να τρέχουν, ρεύμα, νερό, δημοτικά τέλη, νοίκι, για το οποίο η κυβέρνηση λέει ότι θα μου καλύψει το 40%», σημειώνει από την πλευρά του ιδιοκτήτης καταστήματος υποδημάτων στο ιστορικό κέντρο της Αθήνας που υποχρεώθηκε να κλείσει. Και συνεχίζει: «Εχω να πληρώσω προμηθευτές για το εμπόρευμά μου καθώς σε λίγο καιρό θα αρχίσουν να λήγουν οι επιταγές που είχα δώσει. Επειτα έχω πέντε υπαλλήλους που δεν παράγουν έργο, των οποίων τη σύμβαση μπορώ να αναστείλω όσο διαρκεί το lockdown, αλλά θα πρέπει να τους επαναφέρω και να τους κρατήσω με ανύπαρκτο τζίρο – γιατί δεν νομίζω ότι θα επανέλθει άμεσα η κανονικότητα με τη λήξη των έκτακτων μέτρων. Το κράτος λοιπόν θα μου δώσει μετά δανεικά για να πληρώσω αυτούς, αλλά και όλες τις άλλες υποχρεώσεις που θα συσσωρευτούν μετά από τέσσερις μήνες. Μιλάμε για δανεικό χρήμα. Πραγματικά δεν μπορώ να δω πόσο βιώσιμο είναι όλο αυτό, εκτός και αν στο τέλος μου πουν ότι είναι χαρισμένα τα κεφάλαια που θα μου δώσουν».
«Τα μέτρα που ανακοινώθηκαν είναι στη σωστή κατεύθυνση αλλά χρειάζονται κι άλλα, ενώ πρέπει να υπάρξουν πιο γενναίες αποφάσεις και από τις τράπεζες. Επίσης, το θέμα των επιταγών είναι μείζον… Ας πάνε τη σφράγιση στις 90 μέρες, όχι στις 8», λέει ο πρόεδρος της ΓΣΕΒΕΕ Γιώργος Καββαθάς. «Ακόμα και με την 4μηνη αναστολή που δόθηκε στις υποχρεώσεις φοβάμαι ότι θα συσσωρευτούν τόσες οφειλές στις 31 Ιουλίου που θα δούμε νέο κύμα λουκέτων και αύξηση της ανεργίας στα προ τετραετίας επίπεδα – του 25% και 28%», προειδοποιεί.
Προς το παρόν δεν έχουν επιβεβαιωθεί οι προσδοκίες ότι θα πάρει την ανιούσα το ηλεκτρονικό εμπόριο, προφανώς καθώς ακόμα καταναλωτές και επιχειρήσεις είναι σε σοκ. Αυτό αποτυπώνεται στο φρένο που πάτησαν τον Μάρτιο οι ταχυμεταφορές στη χώρα, όπως τουλάχιστον μαρτυρούν οι εταιρείες του κλάδου. Σε μια προσπάθεια να κινηθούν οι online αγορές, μεγάλες αλυσίδες ηλεκτρικών και ηλεκτρονικών ειδών ήδη έχουν ξεκινήσει να προσφέρουν δωρεάν αποστολή ακόμη και για αγορές μικρής αξίας.
«Ρίγη» στη μεταποίηση
Σε αυτό το δυσχερές κλίμα που επικρατεί στο λιανικό εμπόριο, τα «ρίγη» στη μεταποίηση αρχίζουν να αυξάνονται.
«Αυτή τη στιγμή έχω λαμβάνειν από επιταγές που λήγουν ως το τέλος Απριλίου περίπου 110.000 ευρώ. Θα τα πάρω; Δυστυχώς αυτό το έργο το έχουμε ξαναδεί τα προηγούμενα χρόνια και μας πόνεσε πολύ», έλεγε ιδιοκτήτης βιοτεχνίας στη Θεσσαλονίκη που κατασκευάζει ανδρικά υποδήματα. Η παραγωγή στη βιοτεχνία, όπως λέει, έχει περιοριστεί στο ελάχιστο με δεδομένο ότι από την προηγούμενη εβδομάδα οι παραγγελίες έχουν διακοπεί, ενώ μπήκε προσωρινός πάγος και σε παραγγελίες που έτρεχαν. «Ειλικρινά δεν ξέρω αν πρέπει να τις εκτελέσω. Προς το παρόν το προσωπικό μου το κρατάω αλλά δεν ξέρω για πόσο», πρόσθεσε.
Καθώς η κυβέρνηση καλεί σε διάλογο τους κλάδους προκειμένου να εξεταστεί το ζήτημα για τις μεταχρονολογημένες επιταγές ο ίδιος σημειώνει: «Διευκολύνσεις ήδη κάνουμε και κρατάμε τις επιταγές των πελατών μας όσο το δυνατόν περισσότερο. Αν όμως αποφασιστεί οριζοντίως ότι δεν θα σφραγίζονται οι επιταγές δύο και τρεις μήνες αφότου έχουν λήξει, αυτομάτως αυτό θα μεταφέρει το πρόβλημα σε όλη τη μεταποίηση».
«Δεν γλιτώνουμε το λουκέτο»
Για κάποιες άλλες επιχειρήσεις, οι οποίες μάλιστα δεν έχουν ενταχθεί ακόμα στη λίστα με αυτές που πλήττονται από την υγειονομική κρίση, όπως τη συνέταξε το υπουργείο Οικονομικών, το χτύπημα είναι ακόμα μεγαλύτερο. Για παράδειγμα, οι βιοτεχνίες κεριών και λαμπάδων, που το δίμηνο πριν από το Πάσχα κάνουν πάνω από το 80% του ετήσιου τζίρου τους, είναι εκτεθειμένες αφού ήδη μεγάλες αλυσίδες τις καλούν να πάρουν πίσω τα εμπορεύματα με δικό τους κόστος, να δεχτούν κούρεμα της απαίτησής τους πάνω από 50% με νέα μεταχρονολογημένη επιταγή διάρκειας εννέα και δώδεκα μηνών ή να πληρωθούν με βάση την αρχική συμφωνία όταν πουληθεί το εμπόρευμα, δηλαδή μετά το Πάσχα του 2021!
«Και αυτή η βιοτεχνία θα πρέπει να εκπληρώνει κανονικά τις υποχρεώσεις της», παρατηρούσε στο «b.s.» ο λογιστής μιας εξ αυτών, προσθέτοντας: «Πρόκειται για επιχείρηση που ξεκίνησε το 1972, δεν χρωστάει πουθενά, συντηρεί έξι οικογένειες και πλέον είναι αντιμέτωπη με την “τέλεια καταιγίδα”. Μαζικές ακυρώσεις και ουσιαστικά μηδενισμός των παραγγελιών λαμπάδας, πιέσεις για “κούρεμα” ή επιστροφές από τους πελάτες στους οποίους ήδη έχει πουλήσει από την αρχή της χρονιάς, και επιταγές που πρέπει με τη σειρά της να πληρώσει στους προμηθευτές για την πρώτη ύλη που χρησιμοποίησε. Αυτή η εταιρεία δεν χάνει μόνο παραγωγικά τη φετινή σεζόν αλλά και την επόμενη, αφού ό,τι διέθεσε μέχρι τώρα θα χρησιμοποιηθεί του χρόνου. Πώς λοιπόν αυτή μπορεί να συνεχίσει; Ηδη μου λένε να ξεκινήσω διαδικασίες για να μπει λουκέτο».
Εξάλλου, σύμφωνα με τις πρώτες έρευνες που διεξήχθησαν, η πλειονότητα των βιομηχανιών βλέπει βουτιά στον τζίρο λόγω της εξάπλωσης του κορωνοϊού. Σύμφωνα με μελέτη του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ), σε δείγμα 174 επιχειρήσεων οι βιομηχανίες της περιφέρειας προβλέπουν πτώση του κύκλου εργασιών και της κερδοφορίας τους έως και 50%. Ως μεγαλύτεροι χαμένοι εμφανίζονται οι κλάδοι των ποτών, της μεταποίησης κτηνοτροφικών προϊόντων, των δομικών υλικών, της κλωστοϋφαντουργίας , της παραγωγής μηχανολογικού εξοπλισμού αλλά και των τροφίμων, παρά το γεγονός ότι ένα τμήμα του τελευταίου καταγράφει σήμερα ρεκόρ παραγγελιών λόγω της μεγάλης ζήτησης, ιδιαίτερα σε τρόφιμα μακράς διάρκειας (ζυμαρικά, όσπρια, ρύζια κ.ο.κ.).
Οι απώλειες είναι μεγάλες, καθώς επηρεάζονται και οι εξαγωγικές επιχειρήσεις. Μάλιστα το 66% των επιχειρήσεων του δείγματος καταγράφει μεγάλη πτώση των εξαγωγών τόσο εντός όσο και εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης.
Το πρώτο καμπανάκι κινδύνου έκρουσαν οι ελληνικές ιχθυοκαλλιέργειες, οι οποίες έχουν περιέλθει σε δεινή θέση εξαιτίας της ελαχιστοποίησης των εξαγωγών ως απόρροια της κατάστασης και των πρακτικών δυσκολιών σε ιδιαίτερα σημαντικές αγορές για τον κλάδο, όπως η ιταλική, η γαλλική, η γερμανική και αυτή των ΗΠΑ.
«Χρυσωρυχεία» τα σούπερ μάρκετ
Στον αντίποδα, για τα σούπερ μάρκετ η σημερινή κατάσταση φαντάζει ως «χρυσή εποχή». Μπορεί να πιέζονται όλες οι δομές τους, όμως οι τζίροι που καταγράφονται τις τελευταίες τρεις εβδομάδες κινούνται σε επίπεδα-ρεκόρ. Οι απαιτήσεις μάλιστα είναι τέτοιες που όλες οι μεγάλες αλυσίδες, ακόμα και τα διαδικτυακά σούπερ μάρκετ, προχωρούν σε έκτακτες προσλήψεις προσωπικού προκειμένου να ανταποκριθούν στη μεγάλη ζήτηση και στο καθεστώς επταήμερης λειτουργίας με διευρυμένο ωράριο.
Ιδίως σε ό,τι έχει να κάνει με τις διαδικτυακές αγορές και τις κατ’ οίκον διανομές γίνεται μάχη προκειμένου να περιοριστεί ο μ.ο. του χρόνου αναμονής, που σε ορισμένες περιοχές πλέον έχει φτάσει τις 14 μέρες!
«Τα σούπερ μάρκετ θα μπορούσαν να βοηθήσουν και όλη την υπόλοιπη αλυσίδα της αγοράς αν αρχίσουν να πληρώνουν με το ζεστό χρήμα που “κόβουν” άμεσα τους προμηθευτές, σταματώντας τις μεταχρονολογημένες επιταγές», λέει στέλεχος γνωστής βιομηχανίας τροφίμων. «Και για εμάς οι παραγγελίες είναι υπερδιπλάσιες σε σχέση με έναν μήνα πριν, ωστόσο νομίζω ότι όταν επέλθει μια κανονικότητα στην αγορά θα βιώσουμε παύση των παραγγελιών», καταλήγει.