Η επιτυχία των τραπεζών κατά την επόμενη δεκαετία, θα συνδεθεί με τη δυνατότητά τους να διαχειριστούν αποτελεσματικά 10 βασικές προκλήσεις, σύμφωνα με τη νέα έρευνα της EY και του Institute of International Finance (IIF) για τη διαχείριση κινδύνων στον τραπεζικό τομέα, με τίτλο: «An endurance course: surviving and thriving through 10 major risks over the next decade».
Οι προκλήσεις αυτές είναι κυρίως μη χρηματοοικονομικής φύσης, όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η γεωπολιτική αστάθεια και η κλιματική αλλαγή.
Οι 10 κορυφαίοι κίνδυνοι
1. Αντιμετώπιση μιας πιθανής παγκόσμιας οικονομικής ύφεσης
2. Ομαλή λειτουργία σε ένα διαρκώς αναπτυσσόμενο και μεταβαλλόμενο οικοσύστημα
3. Προστασία της ιδιωτικότητας και διατήρηση της εμπιστοσύνης των πελατών
4. Αντιμετώπιση ενός πολέμου στον κυβερνοχώρο
5. Διαχείριση της αναπόφευκτης μετάβασης του τραπεζικού κλάδου στην τεχνολογία cloud
6. Βιομηχανοποίηση και ενσωμάτωση των data analytics και άλλων αναδυόμενων τεχνολογιών σε όλο το εύρος του τραπεζικού τομέα, με ελεγχόμενο τρόπο
7. Αδιάκοπη και απρόσκοπτη παροχή υπηρεσιών στους πελάτες, τα ενδιαφερόμενα μέρη και τις αγορές
8. Προσαρμογή στις επιπτώσεις των ταχέως μεταβαλλόμενων γεωπολιτικών ισορροπιών
9. Αντιμετώπιση των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στις τράπεζες και την κοινωνία
10. Ικανοποίηση των νέων και διαρκώς εξελισσόμενων αναγκών των πελατών, μέσω της παροχής εξατομικευμένων υπηρεσιών
Η φετινή, δέκατη έκδοση της έρευνας, προσφέρει μια επισκόπηση όλων των αλλαγών που έχουν συντελεστεί στη διαχείριση κινδύνων παγκοσμίως, κατά την τελευταία δεκαετία, αλλά και των βασικών κινδύνων που θα απασχολήσουν τον τραπεζικό τομέα τα επόμενα δέκα χρόνια. Στην έρευνα συμμετείχαν 115 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα από 43 χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Ελλάδας.
Μια δεκαετία προόδου
Βάσει στοιχείων της τελευταίας δεκαετίας, οι πρωταρχικοί στόχοι των τραπεζών που διαχειρίζονται χρηματοοικονομικούς κινδύνους, επικεντρώνονταν, αρχικά, στη βελτίωση της ποιότητας και διαθεσιμότητας κεφαλαίων και ρευστότητας. Χάρη στη βελτίωση των μοντέλων διακυβέρνησης και τη συμμόρφωση με τις ρυθμιστικές απαιτήσεις, οι τράπεζες είναι σήμερα πιο υγιείς σε σύγκριση με την προ κρίσης εποχή, έχοντας καταφέρει να βελτιώσουν την πραγματικότητα των ισολογισμών τους. Κατά το δεύτερο ήμισυ της δεκαετίας, ήρθαν στο προσκήνιο μη χρηματοοικονομικοί κίνδυνοι, όπως η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, η προστασία δεδομένων, καθώς και η εταιρική κουλτούρα.
Σήμερα, οι τράπεζες είναι σε θέση να μεγιστοποιήσουν την αποτελεσματικότητά τους στη διαχείριση κινδύνων, μέσω της χρήσης νέων καινοτόμων προσεγγίσεων και των βελτιωμένων δυνατοτήτων που προσφέρουν τα data analytics και άλλες νέες αναδυόμενες τεχνολογίες.
Βασικά συμπεράσματα της έρευνας
Μία στις τέσσερις τράπεζες (23%) κατατάσσει την προστασία της ιδιωτικότητας ως τον κύριο κίνδυνο για τους επόμενους 12 μήνες, ενώ μια στις δύο (53%) θεωρεί την ιδιωτικότητα ως βασικό αναδυόμενο κίνδυνο για την επόμενη πενταετία.
Πάνω από τις μισές τράπεζες (52%) θεωρούν την προστασία του περιβάλλοντος και την κλιματική αλλαγή, ως βασικούς αναδυόμενους κινδύνους για τα επόμενα πέντε χρόνια, σε σύγκριση με μόλις το ένα τρίτο (37%) πριν από ένα χρόνο.
Τέσσερις στις πέντε (79%) τράπεζες έχουν ενσωματώσει την κλιματική αλλαγή στην προσέγγισή τους για τη διαχείριση κινδύνων. Οι περισσότερες (59%) την έχουν συμπεριλάβει στους αναδυόμενους κινδύνους που παρακολουθούν συστηματικά, ενώ δύο στις πέντε (41%) έχουν ήδη υιοθετήσει πολιτικές για τις επηρεαζόμενες από την κλιματική αλλαγή επιχειρηματικές δραστηριότητες.
Τέσσερις στις πέντε τράπεζες εκτιμούν σήμερα ότι μια επίθεση σε συστημικό επίπεδο ή ένα σοβαρό περιστατικό σε όλο το εύρος του τραπεζικού κλάδου, είναι πιθανό να συμβούν τα επόμενα πέντε χρόνια, ενώ σχεδόν μια στις τρεις (29%) θεωρεί ότι υπάρχει αρκετά μεγάλη πιθανότητα για κάτι αντίστοιχο.
Σε γενικές γραμμές, οι επαγγελματίες σε θέματα διαχείρισης κινδύνου ανησυχούν για την προσαρμογή της διαχείρισης κινδύνου (60%) και της εταιρικής κουλτούρας (58%) στα νέα πρότυπα που θα φέρει η μετάβαση του κλάδου στην τεχνολογία cloud.
Οι επαγγελματίες σε θέματα διαχείρισης κινδύνου, οι ρυθμιστικές αρχές, καθώς και οι υπεύθυνοι για τη χάραξη πολιτικής, επικεντρώνονται ιδιαίτερα στους κινδύνους που σχετίζονται με την αυξημένη χρήση τεχνολογιών τεχνητής νοημοσύνης και μηχανικής μάθησης. Οι ομάδες κινδύνου των τραπεζών αντιμετωπίζουν ήδη προκλήσεις όσον αφορά την κατανόηση των νέων κινδύνων (64%) και την απόκτηση του κατάλληλου ανθρώπινου δυναμικού για τη διαχείρισή τους (59%). Διαπιστώνουν, επίσης, ως πρόσθετες προκλήσεις, την έλλειψη ιστορικών δεδομένων σχετικά με τη λειτουργία των μοντέλων αυτών υπό διαφορετικές συνθήκες αγοράς (54%), καθώς και τις αβέβαιες ρυθμιστικές προσδοκίες (47%).
60% των τραπεζών αντιλαμβάνονται τους γεωπολιτικούς κινδύνους ως μια σημαντική πηγή ρίσκου. Οι κορυφαίοι γεωπολιτικοί κίνδυνοι που θα επηρεάσουν τις τράπεζες κατά την επόμενη δεκαετία, αναμένονται να είναι η κλιμάκωση των κυβερνοεπιθέσεων και οι σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ (47%).
Σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας, ο κος Γεώργιος Παπαδημητρίου, Εταίρος της ΕΥ Ελλάδος και Επικεφαλής του Χρηματοοικονομικού Τομέα της ΕΥ Κεντρικής, Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και Κεντρικής Ασίας, παρατηρεί:
«Κατά την τελευταία δεκαετία, οι τράπεζες έχουν ενισχύσει σημαντικά τη διαχείριση κινδύνων, καθιστώντας τον κλάδο πιο ασφαλή και ανθεκτικό. Ωστόσο, νέες αναδυόμενες προκλήσεις δε μας επιτρέπουν να εφησυχάσουμε. Οι τράπεζες καλούνται πλέον να αντιμετωπίσουν μια σειρά από μη χρηματοοικονομικούς κινδύνους, όπως, η προστασία των προσωπικών δεδομένων, η κυβερνοασφάλεια, οι κίνδυνοι που σχετίζονται με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και, τέλος, αυτοί που σχετίζονται με την κλιματική αλλαγή. Η εξέλιξη των προκλήσεων σημαίνει αναπόφευκτα και ανάγκη για εξέλιξη των δεξιοτήτων των στελεχών που υποστηρίζουν τις σχετικές λειτουργίες διαχείρισης κινδύνων στα τραπεζικά ιδρύματα».