«Με πρώτη ύλη το “άχρηστο” μολύβι, το ξύλο, το μέταλλο ή το πλαστικό, η ΕΠΑ δουλεύει πάνω από 9 δεκαετίες στο ίδιο, στην ουσία, υλικό. Το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένα τα παιδικά όνειρα». Με αυτόν τον απλό αλλά ταυτόχρονα τόσο περιεκτικό τρόπο, η ΕΠΑ συστήνεται στις νεότερες γενιές. Πρόκειται για τη μακροβιότερη εταιρεία κατασκευής παιχνιδιών στην Ελλάδα, που ξεκίνησε και η ίδια από μια απλή ιδέα, όπως και πολλές ακόμη μεγάλες και επιτυχημένες ιστορίες στον επιχειρηματικό -και όχι μόνο- στίβο.
Η ΕΠΑ της οικογένειας Ακουαρόνε, που συμπληρώνει φέτος 93 χρόνια παρουσίας, καθιερώθηκε στην αγορά με τη συγκεκριμένη επωνυμία, που σημαίνει «Εργοστάσιο Παιδικών Αθυρμάτων», ήδη από τη δεκαετία του ’50.
Ωστόσο, η διαδρομή της είχε ξεκινήσει νωρίτερα με αφετηρία ένα τυπογραφείο και μια… κουζίνα στη Θεσσαλονίκη, εκεί όπου και σήμερα εδρεύει, «ντύνοντας» τα παιδικά όνειρα με ποιοτικά παιχνίδια…
Η διαδρομή ενός αιώνα
Ηταν το 1930 και η οικογένεια του Αιμίλιου Ακουαρόνε, με καταγωγή από την Ιταλία, διατηρούσε ένα τυπογραφείο στην εμπορική καρδιά της Θεσσαλονίκης, στην οδό Ερμού 39. Ο Θωμάς, ο μικρότερος και επιχειρηματικά πιο ανήσυχος γιος της, «ανακαλύπτει» ότι τα μεταλλικά στοιχεία που χρησιμοποιεί το τυπογραφείο για να αποτυπώσει το κάθε γράμμα στο χαρτί λιώνουν από τη χρήση έπειτα από λίγο καιρό και καταλήγουν στο καρότσι του πλανόδιου παλιατζή. Ετσι, συλλαμβάνει την ιδέα να χρησιμοποιήσει τα άχρηστα στοιχεία ως πρώτη ύλη για να κατασκευάσει μολυβένια στρατιωτάκια.
Αγοράζει τα καλύτερα καλούπια από τη Γερμανία του Μεσοπολέμου και ξεκινά την παραγωγή τους. Το εγχείρημα στέφεται με τέτοια επιτυχία, ώστε αναγκάζεται να επιλέξει ανάμεσα στο τυπογραφείο και σε ένα αβέβαιο -αλλά πολλά υποσχόμενο- άλμα στον κόσμο των παιχνιδιών. Εκείνος, χωρίς δεύτερη σκέψη, επέλεξε το δεύτερο.
Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, η εταιρεία του ανέστειλε για λίγα χρόνια τη λειτουργία της. Ωστόσο, επέστρεψε δριμύτερη λανσάροντας, μεταξύ άλλων, μία νέα σειρά μεταλλικών κατασκευών, τα θρυλικά ΜΕΚΑΝΟ, παιχνίδια δημιουργικά, που αποκάλυψαν σε πολλά παιδιά την κλίση τους στη μηχανική, σηματοδοτώντας την επαγγελματική τους σταδιοδρομία.
Το 1953 υιοθετήθηκε για πρώτη φορά η επωνυμία ΕΠΑ μέσα στον εμβληματικό κίτρινο ρόμβο, που έγινε ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα σήματα στον χώρο του παιχνιδιού στην Ελλάδα. Εκείνη την περίοδο εισήλθε στην επιχείρηση ο πρωτότοκος γιος του Θωμά, ο Αιμίλιος, ο οποίος επισκέφθηκε διεθνείς εκθέσεις της εποχής, στο Μιλάνο και το Παρίσι. Το 1956, η ΕΠΑ παρουσιάζει το «Ne te fache pas», τον γνωστό μας δηλαδή «Γκρινιάρη», τον οποίο συνεχίζει να κατασκευάζει μέχρι σήμερα, καθώς και άλλα δημοφιλή παιχνίδια όπως η «Ηλεκτροεγκυκλοπαίδεια», ο «Λαβύρινθος», το «Τομ Μιξ».
Ωστόσο, η οικογένεια δέχθηκε σκληρό χτύπημα, καθώς ο Αιμίλιος Ακουαρόνε, που στο μεταξύ είχε αναλάβει τη διεύθυνση της εταιρείας, ασθένησε και πέθανε νεότατος. Τότε την επιχείρηση αναλαμβάνει ο μικρότερος αδελφός του, Ρενάτο, και σύντομα την απογειώνει σε τζίρο και γκάμα παιχνιδιών.
Ο σφυγμός της επικαιρότητας
Ενα από τα στοιχεία που χαρακτήριζαν την ΕΠΑ ήταν τα γρήγορα αντανακλαστικά της και το «πιάσιμο» της εκάστοτε επικαιρότητας.
Κάπως έτσι, το 1958, όταν άρχιζε για την ανθρωπότητα η εποχή των διαστημικών κατακτήσεων, εκείνη παρουσίασε το επιτυχημένο επιτραπέζιο «Σπούτνικ», αλλά και το «Τέκτων», τα διάσημα πλαστικά τουβλάκια που θα κυριαρχούσαν στην αγορά για τις επόμενες τέσσερις δεκαετίες.
Ακολούθησαν το 1964 το προσχολικό παιχνίδι «Αλφάβητο και Αριθμοί» και το 1969 η θρυλική «Οδύσσεια».
Οι νέες εγκαταστάσεις
Το 1971 αποτελεί μια χρονιά-σταθμό, καθώς η ΕΠΑ μεταφέρεται σε νέες ιδιοκτήτες εγκαταστάσεις 3.000 τ.μ. στη Θέρμη και παράλληλα ανανεώνει τον μηχανολογικό εξοπλισμό της με σύγχρονα μηχανήματα αιχμής από τις κορυφαίες ευρωπαϊκές εταιρείες. Τα επόμενα χρόνια προστέθηκαν στην γκάμα της ιστορικά επιτραπέζια όπως «Ο Μέγας Αλέξανδρος», αλλά και τα «Αναζητώντας Πετρέλαιο» και «Πετροπηγή», τα οποία αντλούσαν έμπνευση από την πετρελαϊκή κρίση της δεκαετίας του ‘70. Το 1985, η ΕΠΑ εγκαινιάζει μία νέα συνεργασία με τη μορφή του license, με τα πασίγνωστα Στρουμφ και σπάει τα ταμεία με τα κουτιά κύβων που απεικονίζουν τους δημοφιλείς χαρακτήρες του Peyo, ενώ τρία χρόνια μετά, το 1988, εστιάζοντας στην πολιτική επικαιρότητα αυτή τη φορά, λανσάρει σε συνεργασία με τον γνωστό γελοιογράφο Βασίλη Χριστοδούλου το «Παιχνίδι των εκλογών», με την… ευγενική συμμετοχή των τότε πολιτικών αρχηγών Κωνσταντίνου Μητσοτάκη, Ανδρέα Παπανδρέου, Κωστή Στεφανόπουλου, Λεωνίδα Κύρκου και Χαρίλαου Φλωράκη.
Το 1990 παρουσιάζει το «Electro-Europa», ένα παιχνίδι για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση που πρόσφερε πολύτιμες γνώσεις και το 1999 ξεκίνησε η συνεργασία, με τη μορφή της αποκλειστικής αντιπροσώπευσης στην Ελλάδα, με επιλεγμένες ευρωπαϊκές εταιρείες, όπως οι ιταλικές Venturelli και Giobas, αλλά και η τσέχικη Woodyland.
Το 2010 εγκαινιάζεται το κατάστημα λιανικής της εταιρείας στη Θέρμη με την επωνυμία «Toy Store» και αποκλειστικό αντικείμενο το ποιοτικό παιχνίδι, ενώ από το 2016 άρχισε η σταδιακή ανανέωση όλων των επιτραπέζιων παιχνιδιών της ΕΠΑ, με μοντέρνο design και πλούσιο περιεχόμενο, διαδικασία που συνεχίζεται μέχρι και σήμερα.
«Τα ηλεκτρονικά δεν θα εκτοπίσουν ποτέ το καλό παραδοσιακό παιχνίδι»
Ο Θωμάς Ακουαρόνε, που με τον αδελφό του Αιμίλιο είναι οι σημερινοί ιδιοκτήτες και διοικούντες την επιχείρηση, μιλάει στο «business stories» για το παρελθόν, αλλά κυρίως για το παρόν και το μέλλον του ποιοτικού παιδικού παιχνιδιού στη χώρα μας. Αναφέρεται στον αποδεκατισμό της ελληνικής παραγωγής παιχνιδιών και στις προϋποθέσεις ανάκαμψης, στα θρυλικά παιχνίδια της ΕΠΑ, ενώ αποκαλύπτει πώς η εταιρεία τους παραμένει «όρθια» παρά τον σκληρό ανταγωνισμό. Ακόμη, εκφράζει την αισιόδοξη άποψη ότι τα όποια ηλεκτρονικά δεν θα εκτοπίσουν ποτέ το καλής ποιότητας παραδοσιακό παιχνίδι.
-Κύριε Ακουαρόνε, περιγράψτε μας την πορεία της οικογένειάς σας στην ελληνική αγορά παιχνιδιού.
Το ταξίδι αυτό στο παιδικό παιχνίδι ξεκινά στην πραγματικότητα από μια ιδέα του παππού μου, Θωμά Ακουαρόνε, το μακρινό 1930. Σκέφθηκε να εκμεταλλευτεί ως πρώτη ύλη τα χρησιμοποιημένα -και πλέον άχρηστα- μολυβένια στοιχεία του τυπογραφείου του πατέρα του για να φτιάξει μολυβένια στρατιωτάκια. Αυτό βέβαια αρχίζει ως μια δεύτερη, απογευματινή εργασία μετά το τυπογραφείο, όμως σταδιακά εξελίσσεται όλο και περισσότερο και τον απορροφά σε σημείο που παραιτείται από την οικογενειακή επιχείρηση για να ασχοληθεί εξ ολοκλήρου με το παιχνίδι. Στη συνέχεια περνά από το μολύβι και τα στρατιωτάκια στο ξύλο και τους κύβους, στα επιτραπέζια και τις κατασκευές.
Η επιχείρηση μέσα στις επόμενες δεκαετίες εξελίσσεται από μια οικοτεχνία στην κουζίνα του Θωμά Ακουαρόνε, σε μια σύγχρονη βιοτεχνία στα χέρια του γιου του Ρενάτο, σε ένα ιδιόκτητο κτίριο στη Θέρμη, που φτάνει να απασχολεί 60 άτομα.
Από το 1977 στην επιχείρηση μπαίνει ο μεγαλύτερος αδελφός μου Αιμίλιος και από το 1986 και εγώ. Σταδιακά από το 1990 και μετά, ο Ρενάτο Ακουαρόνε αποσύρεται και αποκτά έναν συμβουλευτικό ρόλο που κρατά μέχρι και σήμερα. Περιμένουμε την τέταρτη γενιά να αναλάβει τα ηνία της επιχείρησης και να την οδηγήσει στο μέλλον.
-Ποιες είναι οι κατηγορίες παιχνιδιών που παράγετε ή εισάγετε και ποια, διαχρονικά, τα πιο ευπώλητα;
Η ΕΠΑ τα τελευταία χρόνια έχει επικεντρώσει την παραγωγή της στα επιτραπέζια παιχνίδια και καλύπτει, επιτυχώς θέλουμε να πιστεύουμε, την κατηγορία αυτή στην ελληνική αγορά. Η εισαγωγική μας δραστηριότητα είναι αποκλειστικά με ευρωπαϊκές εταιρείες υψηλής ποιότητας και περιλαμβάνει λούτρινα οικολογικά αρκουδάκια και ζωάκια από την Ιταλία, πολύχρωμους ανεμόμυλους από τη leader εταιρεία παγκοσμίως, ξύλινα εκπαιδευτικά παιχνίδια από την Τσεχία, μεταλλικές κατασκευές τύπου ΜΕΚΑΝΟ.
Πάντως, κάθε χρόνο, ακόμα και τώρα, το παιχνίδι με τις περισσότερες πωλήσεις είναι ένα επιτραπέζιο που συστήσαμε ως εταιρεία στην ελληνική αγορά το 1956 με τον τίτλο «Μη θυμώνεις» και είναι βέβαια ο γνωστός σε όλους μας «Γκρινιάρης».
-Στη σημερινή εποχή των κομπιούτερ, των κινητών τηλεφώνων και των ηλεκτρονικών παιχνιδιών έχει θέση το καλής ποιότητας παραδοσιακό παιχνίδι;
Η πολυετής παρουσία της εταιρείας στον κλάδο για σχεδόν 100 χρόνια μάς έχει επιτρέψει να παρακολουθήσουμε από κοντά την πορεία πολλών τάσεων. Μπορώ με βεβαιότητα να σας πω ότι τα ηλεκτρονικά παιχνίδια, παρόλο που δεν θα εκλείψουν στο ορατό μέλλον, δεν θα εκτοπίσουν ποτέ το καλής ποιότητας παραδοσιακό παιχνίδι. Ειδικά τα τελευταία χρόνια, παρατηρείται μια αντίρροπη τάση από γονείς που αντιλαμβάνονται την εκπαιδευτική και κοινωνιολογική αξία του παραδοσιακού παιχνιδιού στην ομαλή εξέλιξη της ανάπτυξης ενός παιδιού. Γενικότερα, παρατηρούνται κύκλοι στην ιστορία και τη μόδα των παιχνιδιών που ανοίγουν και νομοτελειακά κάποτε κλείνουν για να ανοίξει ο επόμενος.
-Τα τελευταία χρόνια, η ελληνική παραγωγή παιχνιδιών έχει μειωθεί δραματικά. Για ποιους λόγους συνέβη αυτό και ποιες θεωρείτε ότι είναι οι προϋποθέσεις ανάκαμψης;
Η ελληνική παραγωγή δεν μπόρεσε να αντισταθεί στην επέλαση των φθηνών προϊόντων από το εξωτερικό τις δεκαετίες που προηγήθηκαν. Πολλοί αξιόλογοι συνάδελφοι κατασκευαστές σταμάτησαν να παράγουν και έκλεισαν τις επιχειρήσεις τους, μη καταφέρνοντας να αντεπεξέλθουν στα αυξανόμενα κόστη παραγωγής, αλλά και στο υψηλό κόστος ανάπτυξης ολοένα πιο εξελιγμένων τεχνολογικά παιχνιδιών, τον ανταγωνισμό ομοειδών προϊόντων χαμηλότερης τιμής, αλλά και τη σχετικά μικρή πίτα που αντιπροσωπεύει η ελληνική αγορά.
Η ανάκαμψη του κλάδου, κατά τη γνώμη μου, περνάει μέσα από θέματα ζωτικής σημασίας για ολόκληρη την κοινωνία, όπως της οικονομικής ανάπτυξης και του δημογραφικού. Ζητήματα δηλαδή που καλούμαστε να επιλύσουμε, ούτως ή άλλως, για να επιβιώσουμε όχι ως επαγγελματικός κλάδος, αλλά ως κοινωνία.
-Σήμερα, η δραστηριότητα της ΕΠΑ είναι περισσότερο παραγωγική ή εισαγωγική;
Από πλευράς αριθμών, είμαστε σε μια σχετική ισορροπία των δύο δραστηριοτήτων μας, της παραγωγικής και της εισαγωγικής. Εδώ να τονίσω ότι τα τελευταία χρόνια στις δραστηριότητές μας προστέθηκε και μία ακόμα, αυτή της λιανικής πώλησης, καθώς μετατρέψαμε το μεγάλο showroom της εταιρείας μας στη Θέρμη σε ένα κατάστημα ποιοτικών παιχνιδιών.
Μάλιστα, οι επισκέπτες του καταστήματος έχουν την ευκαιρία να δουν μέσα στον χώρο μας και ένα μικρό μουσείο παιχνιδιού που έχουμε δημιουργήσει, με τα πρώτα μας καλούπια, ένα κουτί με μολυβένια στρατιωτάκια, παλιά μηχανήματα και ξύλινους κύβους, μια μηχανή injection της δεκαετίας του ‘60 και δείγματα από παλιά παιχνίδια.
-Η δική σας εταιρεία πώς καταφέρνει να στέκεται όρθια μέσα σε αυτή τη θύελλα του φτηνού ανταγωνισμού;
Περάσαμε από πολλά στάδια αναπροσαρμογής και αλλαγής στόχων. Θα έλεγα ότι η συνταγή που αποδείχθηκε επιτυχημένη -παρόλο που ακούγεται παράδοξη- ήταν να επικεντρωθούμε στον πυρήνα, σε αυτό που λέμε «core» της δουλειάς μας. Να κάνουμε δηλαδή αυτό που ξέρουμε να κάνουμε καλύτερα από οτιδήποτε άλλο, να παράγουμε παραδοσιακά παιχνίδια.
Ενα δεύτερο που μας βοήθησε να σταθούμε όρθιοι ήταν η επέκταση της δραστηριότητας στο εμπορικό κομμάτι, είτε με τη μορφή της αποκλειστικής αντιπροσώπευσης στη χονδρική είτε με το άνοιγμα του καταστήματος στη λιανική. Το μέλλον είναι φυσικά αβέβαιο, αλλά αυτό είναι δεδομένο για όλους σχεδόν τους επαγγελματικούς κλάδους. Ευελπιστώ ότι οι νέες γενιές θα φέρουν και καινούριες, καινοτόμες λύσεις.
Διαβάστε ακόμη
Ρεκόρ ναυπηγήσεων από τους Έλληνες εφοπλιστές (pics)
Κλιματική αλλαγή: “SOS” και από τον Αμαζόνιο με ανυπολόγιστες συνέπειες (pic)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ