Της Μαριάννας Τζάννε
Ένα νέο πακέτο λιγνίτη με εργοστάσια από υδροηλεκτρική ενέργεια ή είσοδος στρατηγικού επενδυτή που θα αναλάβει και το μάνατζμεντ της ΔΕΗ, υλοποιώντας ένα τολμηρό σχέδιο εξυγίανσης, θα αποτελέσουν τη λύση στο γόρδιο δεσμό για την μείωση του μεριδίου της επιχείρησης στην αγορά ηλεκτρικής ενέργειας; Τα ερωτήματα αυτά πλανώνται σαν βαριά σκιά πάνω από τη Χαλκοκονδύλη τις τελευταίες μέρες, πυκνώνοντας τα σύννεφα της ιδιωτικοποίησης για το 40% της παραγωγής της ΔΕΗ.
Στην αγορά εκτιμούν ότι ο διαγωνισμός στο διεθνές περιβάλλον που διεξάγεται, με τα απαγορευτικά κόστη στα δικαιώματα των ρύπων για το λιγνίτη, είναι καταδικασμένος να αποτύχει. Αυτό απέδειξε περίτρανα και πέρα από τα παζάρια, η τελευταία δήλωση αποχής των υποψηφίων από τον διαγωνισμό και η επιλογή της κυβέρνησης να αποφύγει το φιάσκο, δίνοντας άλλη μια μικρή παράταση έως τις 6 Φεβρουαρίου.
Είναι σαφές όμως ότι ο διαγωνισμός κινείται πλέον σε οριακό σημείο, και είναι πραγματικά δύσκολο να πειστεί κανείς ότι μέσα σε 10 μέρες μπορεί να ανατραπεί η δυσμενής εικόνα και να δοθούν όλα τα εχέγγυα που θα αναστήσουν το επενδυτικό ενδιαφέρον της ελληνοκινεζικής συμμαχίας CHN Energy-Κοπελούζου, της ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ- Seven Energy και της εταιρείας η Μυτιληναίος.
Το επιβεβαιώνουν δύο από τους τρεις συμμετέχοντες, οι οποίοι συνεχίζουν να αμφισβητούν την κερδοφορία των μονάδων που έχει ανακοινώσει ο κ. Παναγιωτάκης και τονίζουν ότι εάν δεν γίνουν οι αλλαγές που έχουν προτείνει, τότε προσφορές δεν θα υποβληθούν. Ακόμη όμως και αν τελικά κατατεθούν για την τιμή των όπλων, όπως αναφέρεται θα είναι πολύ χαμηλές (κάτω από 50 ή ακόμη και 20 εκατομμύρια ευρώ), όταν το προηγούμενο διάστημα διακινούνταν σενάρια για 200 ακόμη και 300 εκ. ευρώ.
Το ερώτημα επομένως είναι εάν η ΔΕΗ και η κυβέρνηση θα δεχτούν να πουλήσουν τις μονάδες έστω και με ένα συμβολικό τίμημα, για να απαλλαγούν μια και καλή από τον βραχνά των λιγνιτικών μονάδων, με τον κίνδυνο να κατηγορηθούν για ξεπούλημα ή θα κάνουν πίσω, ροκανίζοντας το χρόνο ώστε η καυτή πατάτα να σκάσει στο επόμενο κυβερνητικό σχήμα.
Στην αγορά δεν είναι λίγοι, εκείνοι που θεωρούν ότι κυβέρνηση και ΔΕΗ πρέπει να εργαστούν προς την κατεύθυνση της αναζήτησης ενός εναλλακτικού σχεδιασμού στην σύνθετη εξίσωση για το λιγνίτη, αντί να δίνουν ολιγοήμερες παρατάσεις.
Την άποψη αυτή ενισχύει το γεγονός ότι η απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, να μειωθεί το ποσοστό της ΔΕΗ στην παραγωγή λιγνίτη, λόγω της δεσπόζουσας θέσης της βγήκε με τα δεδομένα μιας άλλης εποχής (2008), τότε που η Επιχείρηση διέθετε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα στην αγορά.
«Σήμερα, οι μονάδες αυτές είναι πιο ακριβές από το φυσικό αέριο και ζημιογόνες και χρειάστηκε να απογυμνωθούν από κόσμο για να παράξουν έστω και οριακή κερδοφορία”, επισημαίνει αρμόδια πηγή της ΔΕΗ. Υπό το πρίσμα αυτό, η δομή αυτού του μοντέλου είναι αν μη τί άλλο ξεπερασμένη. Ωστόσο έχει συμπεριληφθεί στο συμπληρωματικό μνημόνιο και επικρέμεται πάνω από τα κεφάλια μας ως μία κορυφαία δέσμευση, που εκκρεμεί.
Τις τελευταίες μέρες, ο υπουργός Περιβάλλοντος Γιώργος Σταθάκης έδινε διαβεβαιώσεις, ότι τυχόν αποτυχία του διαγωνισμού δεν επαναφέρει στο τραπέζι των θεσμών τη συζήτηση για τα υδροηλεκτρικά, που αποτελούν το βαρύ πυροβολικό της ΔΕΗ, διαψεύδοντας τις πληροφορίες που ήθελαν το θέμα να συζητείται μεταξύ των εκπροσώπων των ευρωπαϊκών κλιμακίων και της ελληνικής πλευράς.
Οι εκλογές και τα ρίσκα
Ωστόσο αναλυτές της αγοράς εκτιμούν ότι το κλειδί σε αυτή την δύσκολη άσκηση το κρατά η Κομισιόν, με τις εξελίξεις στο λιγνίτη να είναι άρρηκτα συνδεδεμένες και με την πορεία προς την κάλπη.
Μια πολιτική αλλαγή αλλάζει και τα δεδομένα για την πώληση της ΔΕΗ. Όσο δίνονται συνεχείς παρατάσεις στο διαγωνισμό, η προοπτική αυτή η κυβέρνηση να μην εφαρμόσει τις δεσμεύσεις της αρχίζει να αποκτά ένα σοβαρό ρεαλισμό. Ο αρχηγός της ΝΔ κ. Κυριάκος Μητσοτάκης έχει ταχθεί ανοικτά υπέρ στρατηγικού επενδυτή στην ΔΕΗ, θεωρώντας ότι μόνο έτσι μπορεί η εταιρεία να αποφύγει τον μεγάλο κατήφορο και να βελτιώσει την εικόνα της, εγκαταλείποντας το σενάριο της μικρής ΔΕΗ.
«H πραγματικότητα είναι αμείλικτη και όσοι δεν το καταλαβαίνουν κινούνται σε λάθος δρόμο» αναφέρει ο κ. Νίκος Μάντζαρης, πολιτικός αναλυτής στη νέα δεξαμενή σκέψης για το περιβάλλον και την ενέργεια «The Green Tank».
Το έμπειρο στέλεχος της ενεργειακής αγοράς υποστηρίζει ότι ο σχεδιασμός για την πώληση των λιγνιτικών μονάδων αποτελεί την απόλυτη στρέβλωση της αγοράς αλλά και του εθνικού σχεδιασμού, ο οποίος διατηρεί μερίδιο 17% στο λιγνίτη για την περίοδο 2018-2030, αντί να “φορτσάρει” για τις ΑΠΕ.
«Υπολογίζουμε ότι οι Έλληνες καταναλωτές θα χρειαστεί να πληρώσουν το 2030 για δικαιώματα εκπομπών 485 εκατομμύρια ευρώ». Εάν πάμε να κάνουμε τον αντίστοιχο υπολογισμό στην 12ετία, με μέσο όρο CO2 22,5 ευρώ ανά μεγαβατώρα, όπως αυτός περιλαμβάνεται στο ΕΣΕΚ (Εθνικό Ενεργειακό Σχεδιασμό), τότε το κόστος με βάση την ισχύ και τις εκπομπές κάθε μονάδας εκτινάσσεται σε 5 δισ. ευρώ, εκτιμά ο κ. Μάντζαρης. Ο ίδιος, παρατηρεί ότι ούτε ο μηχανισμός αποζημίωσης των Πιστοποιητικών Διαθεσιμότητας Ισχύος (ΑΔΙ) μπορεί να ανεβάσει θεαματικά τους δείκτες βιωσιμότητας των μονάδων, εκτιμώντας την συνεισφορά τους κοντά στα επίπεδα των 35 εκατομμυρίων ευρώ.
Ο εκπρόσωπος των εργαζομένων και μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΔΕΗ κ. Παντελής Καραλευτέρης, επισημαίνει ότι η κυβέρνηση, προσπαθεί να κερδίσει χρόνο με τις παρατάσεις, προκειμένου να μεταφέρει το μπαλάκι στην επόμενη κυβέρνηση, η οποία εκ των πραγμάτων θα αναγκαστεί να βάλει στο τραπέζι τα υδροηλεκτρικά της ΔΕΗ για να κεντρίσει το ενδιαφέρον των επενδυτών.
«Εάν η DG COMP (Γενική διεύθυνση Ανταγωνισμού) και η ΡΑΕ δεν αποφασίσουν να αποσύρουν τις δημοπρασίες ηλεκτρικής ενέργειας ΝΟΜΕ, με τις οποίες οι ιδιώτες προμηθευτές αγοράζουν μεγαβατώρες σε φθηνή τιμή για να τις διαθέσουν στην συνέχεια στην αγορά και να πάρουν μερίδια, ο διαγωνισμός δεν πρόκειται να προχωρήσει» τονίζει και προσθέτει ότι εκείνοι που συμμετέχουν στην αποεπένδυση είναι οι ίδιοι που αγοράζουν ρεύμα μέσα από τα ΝΟΜΕ. Ο κ. Καραλευτέρης, υποστηρίζει ότι η παράταση που δόθηκε δεν μπορεί να έχει κάποια καλύτερη τύχη για την ΔΕΗ από αυτή που ήδη έχει προδιαγραφεί.
«Μόνο εάν δεχτεί ότι θα πουλήσει τις μονάδες τσάμπα ή έστω με ένα ευτελές τίμημα» σημειώνει, μπορεί να προχωρήσει αυτός ο διαγωνισμός.