Ως βόμβα μεγατόνων πέφτει στις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας η απόφαση της κυβέρνησης να σφραγίσει τα εργοστάσια άνθρακα έως το 2028 όπως εξήγγειλε αιφνιδιαστικά από το βήμα του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών την περασμένη εβδομάδα, ο Πρωθυπουργός.
Με βάση το σχεδιασμό 14 λιγνιτικές μονάδες θα σβηστούν από το χάρτη την επόμενη οκταετία δίνοντας την θέση τους στις ΑΠΕ και τις μονάδες φυσικού αερίου.
Με το σχέδιο Μητσοτάκη, συνολικά η ΔΕΗ και οι ιδιώτες ηλεκτροπαραγωγοί καλούνται να αντικαταστήσουν 3.904 MW καθαρής ισχύος συν τα 615 MW της ολοκαίνουριας Πτολεμαίδας 5 που δεν έχει ακόμη ξεκινήσει να λειτουργεί και για την οποία η ΔΕΗ φαίνεται να εξετάζει και να διερευνά και εναλλακτικά σχέδια όπως η μετάπτωσή της σε μονάδα φυσικού αερίου.
Ανοίγει έτσι με τον πλέον επίσημο τρόπο η αυλαία της απολιγνιτοποίησης που δειλά είχε περιγράψει στην καρδιά του καλοκαιριού ο υπουργός Περιβάλλοντος Κωστής Χατζηδάκης, κάνοντας αναφορές για σταδιακή απόσυρση μονάδων από το 2020 (Αμύνταιο 1 και 2, Μεγαλόπολη 3).
Τα δεδομένα πλέον έχουν αλλάξει αφού η απόσυρση του λιγνίτη εμφανίζεται ως κεντρική πολιτική κατεύθυνση με ρηξικέλευθα μέτρα που θα εξειδικευτούν στο εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα ως το τέλος του χρόνου (ΕΣΕΚ). Προκαλεί όμως πολλά ερωτήματα για την τύχη πάνω από 4.0000 θέσεων εργασίας, για το μείγμα του καυσίμου με το οποίο θα πορευτεί η χώρα μας τα επόμενα χρόνια χωρίς να κινδυνεύει η επάρκεια ασφάλειας του συστήματος αλλά και για το μέλλον των περιοχών που ο λιγνίτης διαπερνά ιστορικά το DNA τους, αποτελώντας σχεδόν αποκλειστική οικονομική δραστηριότητα.
«Πρόκειται για μια ιστορικής σημασίας απόφαση καθώς ο λιγνίτης αποτέλεσε το βασικό καύσιμο του ενεργειακού μας μίγματος για περισσότερο από έξι δεκαετίες. Ταυτόχρονα όμως, από το 1990 ως το 2017 ήταν υπεύθυνος και για το 34% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου της χώρας, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Συνεπώς, ο λιγνίτης είναι ο βασικός υπαίτιος για το γεγονός ότι η Ελλάδα συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες με τις χειρότερες κλιματικές επιδόσεις στην Ευρώπη», αναφέρει ο κ. Νίκος Μάντζαρης αναλυτής πολιτικής στο The green tank, επικροτώντας τον κυβερνητικό σχεδιασμό.
Τώρα, σύμφωνα όπως υπογραμμίζει, η Ελλάδα με αυτή της τη δέσμευση εντάσσεται στην ομάδα των προοδευτικών χωρών της ΕΕ που είτε έχουν ήδη εγκαταλείψει το κάρβουνο, είτε έχουν δεσμευτεί να το πράξουν ως το 2030.
Αντίθετα, οι τοπικές κοινωνίες βρίσκονται τις τελευταίες μέρες σε μεγάλο αναβρασμό, προγραμματίζοντας ραντεβού και συναντήσεις με υπουργούς, βουλευτές και περιφερειακές παρατάξεις προκειμένου να οργανώσουν την άμυνά τους αλλά και να κατανοήσουν την ταχύτητα με την οποία θα υλοποιηθεί ο νέος σχεδιασμός.
Τις προηγούμενες μέρες στη Δυτική Μακεδονία βρέθηκε και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος κ. Γεράσιμος Θωμάς καθώς η κυβέρνηση αρχίζει το «μασάζ» με τις τοπικές κοινωνίες που εμφανίζονται θορυβημένες για τις καταιγιστικές εξελίξεις.
Πρώιμη συζήτηση με πολλά ερωτηματικά για μια σειρά από κρίσιμες παραμέτρους της περιοχής θεωρεί την κουβέντα για το λιγνίτη ο δήμαρχος Πτολεμαΐδας Παναγιώτης Πλακεντάς. Όπως αναφέρει, η μετάπτωση δεν μπορεί να γίνει με «τουφεκιές στον αέρα». Χρειάζεται να είναι δίκαιη και ομαλή και αυτό προϋποθέτει διάλογο και χρόνο προσαρμογής.
Ο κ. Πλακεντάς επισημαίνει ότι η συζήτηση για το κλείσιμο μονάδων σε μια κοινωνία που το 80% απασχολείται στα εργοστάσια και στα ορυχεία της ΔΕΗ προκαλεί ανασφάλεια και αναστάτωση. Τονίζει ότι πριν αποφασίσουμε με τι καύσιμο θα πορευτούμε τα επόμενα χρόνια, θα πρέπει πρωτίστως να λύσουμε τα θέματα της τηλεθέρμανσης που ανοίγει ο άμεσος σχεδιασμός για λουκέτα εργοστασίων, το μέλλον της Πτολεμαΐδας 5, της μετεγκατάστασης τεσσάρων οικισμών αλλά και της αποκατάστασης των εδαφών των εξαντλημένων ορυχείων.
Ραντεβού με τον υπουργό Περιβάλλοντος κ. Κωστή Χατζηδάκη έχει προγραμματίσει τις επόμενες μέρες και ο δήμαρχος Μεγαλόπολης Θανάσης Χριστογιαννόπουλος. Όπως αναφέρει στην περιοχή πάνω από το 50% του κόσμου απασχολείται στα εργοστάσια της ΔΕΗ.
Ωστόσο, ολόκληρη η οικονομία της περιοχής έχει στηθεί πάνω στα θεμέλια της λιγνιτικής παραγωγής. Το λουκέτο στις μονάδες ισοδυναμεί με μεγάλη απώλεια θέσεων εργασίας καθώς μόνο η μονάδα 5 φυσικού αερίου που θα συνεχίσει να λειτουργεί δεν μπορεί να καλύψει το τεράστιο κενό που θα δημιουργηθεί. Ο προβληματισμός μεγαλώνει από το σχέδιο για σβήσιμο της Μεγαλόπολης 3 μέχρι το α΄ εξάμηνο του 2020 που είναι συνδεδεμένη και το σύστημα της τηλεθέρμανσης της πόλης.
«Η πολιτεία οφείλει να μην μας εγκαταλείψει και όπως ωφελήθηκε τόσα χρόνια από την εκμετάλλευση των κοιτασμάτων λιγνίτη σε βάρος της υγείας μας, τώρα να μας βοηθήσει για μια ομαλή μετάβαση», αναφέρει ο δήμαρχος της πόλης, ο οποίος βλέπει ως μοναδική διέξοδο για την περιοχή, την ανάπτυξη του τουρισμού.