Ανακατατάξεις στην αγορά φέρνει η κλιμάκωση των πληθωριστικών πιέσεων που πλέον τείνουν να εξελιχθούν στη νέα πραγματικότητα καθώς πλέον το βασικό σενάριο θέλει τον πληθωρισμό να παραμένει σε επίπεδα πολύ υψηλά σε σχέση με αυτά που είχαμε συνηθίσει, τουλάχιστον για την επόμενη τριετία. Από τη βιομηχανία και το λιανεμπόριο ως τις υπηρεσίες η ανάγκη για άμεση προσαρμογή στα νέα δεδομένα είναι επιτακτική, πυροδοτώντας ήδη διεργασίες στην κατεύθυνση των επιχειρηματικών συμφωνιών και στην προσπάθεια συνένωσης δυνάμεων σε σειρά κλάδων.
«Είναι μία πρόκληση που όλοι θα κληθούμε να αντιμετωπίσουμε», έλεγε πρόσφατα στο «business stories» ο επιχειρηματίας κ. Σπύρος Θεοδωρόπουλος. «Οι επιχειρηματίες της παλαιότερης γενιάς είχαμε μάθει και δουλεύαμε με υψηλό πληθωρισμό και υψηλά επιτόκια. Τα -αρκετά- τελευταία χρόνια οι εταιρείες ξέχασαν πώς είναι να δουλεύεις σε ένα τέτοιο περιβάλλον, που απαραίτητα δεν θεωρώ ότι είναι κακό για την ελληνική οικονομία που έχει υψηλό χρέος. Η προσαρμογή όμως όλων θα πρέπει να γίνει τάχιστα και όποιος δεν μπορεί να το αντιμετωπίσει, θα αναγκαστεί να βρεθεί προ του διλήμματος της πώλησης. Το παν είναι η προσαρμογή και είμαι αισιόδοξος ότι θα βρούμε τον βηματισμό, όπως κάναμε παλιά».
Από την πλευρά του ο πρόεδρος της ElvalHalcor κ. Μιχάλης Στασινόπουλος έλεγε στο «b.s.» πως σε μια πορεία δύσκολη σε ό,τι αφορά κυρίως το αυξημένο ενεργειακό κόστος για τη βιομηχανία, θα υπάρξουν κι αυτοί που δεν θα μπορούν να ανταποκριθούν. Ιδίως καθώς ο ίδιος εκτιμά πως το αυξημένο ενεργειακό κόστος θα παγιωθεί για μία τετραετία, έως ότου τουλάχιστον επιτευχθεί η ενεργειακή μετάβαση της χώρας.
Πρώτο το λιανεμπόριο
Ηδη ο πρώτος κλάδος όπου άρχισε ήδη να φαίνεται ξεκάθαρα ότι δημιουργείται μία τάση κατά την οποία οι πιο αδύναμοι κρίκοι θα αρχίσουν να αποχωρούν, είναι ο κλάδος του οργανωμένου λιανεμπορίου. Η περίπτωση της εξαγοράς εννέα καταστημάτων της SEP Παπαδόπουλος, μιας τοπικής αλυσίδας των Ιωαννίνων, από τον Νο 1 του κλάδου, Ελληνικές Υπεραγορές Σκλαβενίτη, την περασμένη εβδομάδα ήρθε εμφατικά να τονίσει αυτό που προβλέπουν όλοι οι παράγοντες της αγοράς. Κοινώς οι μικροί του χώρου, που δεν έχουν διαπραγματευτική δύναμη και βρίσκονται υπό την απειλή εξαΰλωσης της κερδοφορίας τους καθώς δεν μπορούν να ανταγωνιστούν με τους νέους, πιο δυσχερείς, όρους, είτε θα κλείσουν είτε θα πουληθούν.
Στη συγκεκριμένη υπόθεση, ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι η γιαννιώτικη αλυσίδα ήταν αυτή που ζήτησε τη στήριξη της «Σκλαβενίτης», που είχε ήδη δύο σημεία στην πόλη, προσφέροντας προς πώληση τα εννέα από τα 11 καταστήματά της. Ενα ντιλ που αφενός διασφαλίζει τη βιωσιμότητα της ίδιας της εταιρείας και αφετέρου τους 160 εργαζομένους των εννέα σημείων που ο κ. Μάκης Σκλαβενίτης δεσμεύθηκε ότι θα προσληφθούν στη «Σκλαβενίτης».
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τις τελευταίες δημοσιευμένες οικονομικές καταστάσεις η SEP Markets είχε κύκλο εργασιών το 2020 17,63 εκατ. ευρώ με οριακά κέρδη προ φόρων 20,9 χιλ. ευρώ, ενώ οι ορκωτοί ελεγκτές υπογράμμιζαν ότι το σύνολο της αξίας των ιδίων κεφαλαίων της έχει καταστεί μικρότερο του ½ του μετοχικού κεφαλαίου, ενώ υπήρχε και αρνητική διαφορά μεταξύ βραχυπρόθεσμων απαιτήσεων και υποχρεώσεων στο τέλος του 2020. Οπως σημειώνεται, μάλιστα, η εταιρεία στη χρήση 2021 ρύθμισε μέρος των οφειλών της προς το Δημόσιο, όπως αναφέρεται.
«Είναι λίγο να πω ότι κάθε εβδομάδα μάς χτυπά και μία μικρή, τοπική αλυσίδα την πόρτα», λέει στο «b.s.» στέλεχος μεγάλης αλυσίδας λιανικής. «Οσοι αναγνωρίζουν ότι δεν θα μπορέσουν να συνεχίσουν για πολύ ακόμα μέσα σε αυτό το περιβάλλον ήδη από τα τέλη της περασμένης χρονιάς ξεκίνησαν να δηλώνουν “διαθέσιμοι” προς εξαγορά γνωρίζοντας ότι δικός μας στόχος είναι η περαιτέρω επέκταση», προσθέτει.
Αυτή η τάση, όπως λέει, από τον Φεβρουάριο έχει λάβει δυναμική και ήδη καταγράφονται τα πρώτα ντιλ.
Τότε είχε κάνει αίσθηση η απόφαση του ΣΥΝ.ΚΑ.-Προμηθευτικού και Καταναλωτικού Συνεταιρισμού Περιορισμένης Ευθύνης Καταναλωτών Κρήτης, που αποτελεί μία σημαντική δύναμη στην αγορά του νησιού, να δώσει τα «χέρια» με τον Μασούτη σε ένα ντιλ που η διοίκησή της δεν έκρυβε ότι εξασφαλίζει τη βιωσιμότητα και την κερδοφορία του Συνεταιρισμού για πολλά χρόνια ακόμη.
Σύμφωνα με εκείνο το ντιλ. αποσχίστηκε από τον Συνεταιρισμό ο κλάδος χονδρικού και λιανικού εμπορίου συγκροτώντας τη ΣΥΝ.ΚΑ. Κρήτης Υπεραγορές Α.Ε. Στην εν λόγω Α.Ε. η «Μασούτης» εισέρχεται με 50%, με τους Συνεταιριστές να κρατούν το μάνατζμεντ στα καταστήματα της Κρήτης. Τα υπόλοιπα που βρίσκονται σε Κυκλάδες, Κέρκυρα, Χίο και Κάλυμνο θα λειτουργούν υπό το σήμα της «Μασούτης».
Ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν βέβαια ότι αυτό δεν θα είναι το μοναδικό ντιλ της «Μασούτης» αυτό το διάστημα, καθώς ήδη φαίνεται ότι εξελίσσονται πολύ καλά οι διαπραγματεύσεις με δύο τοπικές αλυσίδες της Πελοποννήσου που διαθέτουν συνολικά 40 καταστήματα. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι σύντομα θα υπάρξουν οι σχετικές ανακοινώσεις.
Σημειωτέον πως η επέκταση στην Πελοπόννησο είναι κάτι που μεθοδεύει η «Μασούτης» τα τελευταία δύο χρόνια, ενώ φέρεται να έχει βάλει στόχο να φτάσει σε τζίρο το 1,5 δισ. ευρώ και να διαθέτει πανελλαδικό εκτόπισμα μέσα από μπαράζ συμφωνιών. Υπενθυμίζεται ότι το 2020 οι πωλήσεις της «Μασούτης» ήταν στα 882,47 εκατ. ευρώ και μέσω της συμφωνίας με τον ΣΥΝ.ΚΑ. αναμένεται να «σπάσει» το φράγμα του 1 δισ. ευρώ.
Εξάλλου επιτάχυνση του κύκλου συγκέντρωσης στον κλάδο προβλέπει ο γενικός διευθυντής της «Μασούτης» κ. Θεόδωρος Γεροστεριούδης. «Υπήρχε η περίοδος του κορωνοϊού που τα σούπερ μάρκετ αναπτύχθηκαν. Τώρα όμως υφίστανται μεγάλες πιέσεις από τα αυξημένα κόστη. Το παιχνίδι είναι στην ευελιξία και στην καινοτομία. Και αυτά είναι που θα κρίνουν και την επόμενη μέρα. Υπ’ αυτές τις συνθήκες νομίζω ότι η συγκέντρωση του κλάδου είναι η φυσική εξέλιξη των πραγμάτων», σημείωνε την περασμένη εβδομάδα στο 12o Food Service CEO Forum.
Την ίδια άποψη έχει και ο γενικός επιχειρησιακός διευθυντής της ΜΕΤΡΟ ΑΒΕΕ κ. Κώστας Αντιμησάρης. «Η ελληνική αγορά είναι ακόμα αρκετά κατακερματισμένη σε σχέση με άλλες αγορές του εξωτερικού. Υπήρχαν τάσεις συγκέντρωσης και πριν από την πανδημία, που έφερε ένα ευχάριστο διάλειμμα και σταμάτησαν όλες αυτές οι διεργασίες, και τώρα είναι πολύ πιθανό να ξεκινήσουν εκ νέου. Εμείς δεν συμμετέχουμε ενεργά σε αυτό, είμαστε πολύ προσηλωμένοι σε αυτό που θέλουμε να κάνουμε. Θα υπάρχει πίεση για τις μικρότερες αλυσίδες. Τα κόστη που έχουν είναι ασφυκτικά, τα περιθώρια κέρδους περιορισμένα και ο όγκος έχει μεγάλη σημασία. Μοιραία εκτιμώ ότι θα υπάρξουν κάποιες διεργασίες στο μέλλον και εμείς από την πλευρά μας αν υπάρξει κάτι που μας ταιριάζει ενδεχομένως να προχωρήσουμε σε συζητήσεις, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Αυτοσκοπός για εμάς είναι η οργανική ανάπτυξη και η προσήλωση στη βελτίωση των υποδομών μας», σημείωσε σχετικά.
Πάντως φαίνεται πως στην αγορά οι συζητήσεις μεταξύ μεγάλων και μικρών «παικτών» έχουν φουντώσει. Μάλιστα, το τελευταίο διάστημα ακούγεται έντονα το όνομα της Market In ως δυνητικός «στόχος» των μεγάλων. Προς το παρόν η ίδια φέρεται να βρίσκεται σε διαπραγματεύσεις να εξαγοράσει αλυσίδα σούπερ μάρκετ στη Χίο.
Επίσης κάποιοι άλλοι μικροί προσπαθούν να μεγαλώσουν συνενώνοντας δυνάμεις. Ενα τέτοιο ντιλ ήταν αυτό που πέτυχε η αλυσίδα Πίτσιας στην Πιερία για την απορρόφηση τριών καταστημάτων της αλυσίδας «Spar Μαζί Markets» σε Βέροια και Χαλκηδόνα Θεσσαλονίκης.
Νέες καταναλωτικές συνήθειες
Σε κάθε περίπτωση το λιανεμπόριο βρίσκεται ενώπιον νέων αλλαγών όχι μόνο λόγω του αυξημένου κόστους που αντιμετωπίζει, αλλά και από την αλλαγή των καταναλωτικών συνηθειών που επιβάλλουν οι συνθήκες.
Σύμφωνα με έρευνα της IRI Hellas, το φρένο που έχουν αρχίσει να πατάνε οι καταναλωτές στις αγορές τους μπορεί να μην επηρεάσει φέτος την αξία των πωλήσεων, αφού οι ανατιμήσεις θα υπερκαλύψουν την πτώση του όγκου, εν τούτοις σηματοδοτεί παράλληλα τη στροφή προς φθηνότερες λύσεις για τους ίδιους, ευνοώντας ξεκάθαρα τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας.
Καθότι τα τελευταία αποτελούν αυτά στα οποία κάθε αλυσίδα έχει μεγαλύτερα περιθώρια κέρδους, εκτιμάται ότι θα «εργαλειοποιηθούν» στη νέα μάχη των μεριδίων στην αγορά. Ηδη, σύμφωνα με την έρευνα, το πρώτο δίμηνο της χρονιάς το μερίδιο των προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στην ελληνική αγορά αυξήθηκε κατά 1,7 ποσοστιαίες μονάδες φθάνοντας πλέον στο 15,7%.
Επομένως, σύμφωνα με την έρευνα, υπάρχει μία μεγάλη δεξαμενή καταναλωτών που θα μπορούσε να δώσει στο οργανωμένο λιανεμπόριο νέα ώθηση μέσω της ιδιωτικής ετικέτας. Το 25% δηλώνει απόλυτα πιστό στο επώνυμο προϊόν και αντίστοιχα 25% στην ιδιωτική ετικέτα. Το υπόλοιπο 50% είναι μία δεξαμενή. Και σε αυτό περιλαμβάνονται περισσότερο καταναλωτές της μεσαίας τάξης.
Αντιστρέφεται η τάση απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας
Σ τον κλάδο επίσης όπου αναμένονται τεκτονικές αλλαγές είναι αυτός της ενέργειας. Η πίεση από το περασμένο φθινόπωρο είναι τέτοια που αφενός πολλές ιδιωτικές εταιρείες εμφανίζονται εκτεθειμένες με αποτέλεσμα να βρίσκονται προ κρίσιμων αποφάσεων, αφετέρου έχει αναστραφεί η τάση ανοίγματος της αγοράς, αφού καταναλωτές επιστρέφουν στην «ασφάλεια» και τις προσφορές της ΔΕΗ.
Ηδη τους τελευταίους μήνες, σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, έχει μπει πωλητήριο στη Volterra, τη θυγατρική της AVAX. Τα μεγάλα οικονομικά ανοίγματα, τα δάνεια και οι οφειλές προς τους διαχειριστές (ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ) που ήδη προσεγγίζουν τα 40 εκατ. ευρώ έχουν εξελιχθεί σε θηλιά που σφίγγει πλέον επικίνδυνα η κατακόρυφη αύξηση της χονδρικής τιμής ρεύματος.
Τη διαδικασία για την πώληση της εταιρείας έχει αναλάβει η Eurobank, η οποία και αναζητεί τους επενδυτές.
Αν και η Volterra είναι από τις μικρές εταιρείες του κλάδου, η πραγματικότητα είναι πως το σύνολο των «παικτών» σήμερα πιέζονται λόγω του υψηλού κόστους προμήθειας της ενέργειας. Πηγές της αγοράς μάλιστα τονίζουν πως εάν δεν υπήρχε η ρήτρα αναπροσαρμογής ώστε να μετακυλίουν οι εταιρείες στους πελάτες τους το αυξημένο κόστος με βάση τις διεθνείς τιμές, τότε σχεδόν το σύνολο των εταιρειών θα βρισκόταν προ της απειλής λουκέτου.
Ακόμα κι έτσι όμως οι συνθήκες είναι αρκετά δύσκολες, αφού ήδη έχει αρχίσει να εμφανίζεται μία αυξανόμενη τάση καθυστέρησης εξόφλησης λογαριασμών από τους καταναλωτές. Κάτι φυσικά που στερεί την απαραίτητη ρευστότητα ώστε οι ίδιες οι εταιρείες να συνεχίσουν την προμήθεια ρεύματος, με τις αυξημένες τιμές…
Γι’ αυτό και οι ίδιοι παράγοντες θεωρούν πως εάν συνεχιστεί αυτή η τάση θα υπάρξει με μαθηματική ακρίβεια συγκέντρωση δυνάμεων υπέρ των εταιρειών που είναι καθετοποιημένοι παραγωγοί, κοινώς έχουν δική τους παραγωγή και θεωρούνται από τους μεγάλους. Με άλλα λόγια η Protergia, η Ηρων, η Elpedison και η NRG. Για τις εταιρείες που απλά εμπορεύονται ρεύμα και φυσικό αέριο τα πράγματα δείχνουν δύσκολα, όπως εξάλλου φάνηκε στην περίπτωση της Μ. Βρετανίας όπου τους τελευταίους μήνες 30 εταιρείες έβαλαν λουκέτο.
Αυτές οι ανακατατάξεις που προμηνύονται βέβαια έρχονται και εν τω μέσω της αντιστροφής της τάσης απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας. Κι αυτό διότι από το περασμένο φθινόπωρο η ΔΕΗ, που κατέχει δεσπόζουσα θέση με ένα μερίδιο γύρω στο 65%, κατάφερε μέσω της τιμολογιακής της πολιτικής που εν μέρει υποδείχθηκε από την κυβέρνηση να γίνει ανταγωνιστική και να «επαναπατρίσει» χιλιάδες καταναλωτές.
Διαβάστε επίσης:
Ποια εταιρεία ξεπούλησε μέσα σε 90 λεπτά όλα τα μοντέλα που είχε διαθέσιμα για το 2022 (vid)
Πάνω από 10 «μνηστήρες» για την Αττική οδό – Συμμαχίες και «βαριά» ονόματα
Η θαλαμηγός Ωνάση, ο Ιρλανδός μεγιστάνας δικηγόρος και το ενάμισι εκατομμύριο ευρώ (pics + vid)