Η δυναμική για νέα υψηλά σε επενδύσεις και επιχειρηματικές συμφωνίες τη φετινή χρονιά συνεχίζεται ακάθεκτη, παρά τις διεθνείς προκλήσεις και την ιδιαιτερότητα της εκλογικής χρονιάς στη χώρα. Ηδη το 2022 αντλήθηκαν πάνω από 12 δισ. ευρώ μέσα από deals, εταιρικές ομολογιακές εκδόσεις κ.ο.κ. ενώ μόλις την περασμένη Τετάρτη η ΤτΕ γνωστοποίησε και επισήμως ότι κατεγράφη νέο ιστορικό ρεκόρ στις Αμεσες Ξένες Επενδύσεις στα 6,24 δισ ευρώ (από 5,56 δισ. το 2021)!
Φέτος, λοιπόν, έχουν δρομολογηθεί deals που φτάνουν έως και το 60% των συναλλαγών του 2022, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της PwC. Αυτό σημαίνει πως μια πρόβλεψη για προσέλκυση κεφαλαίων φέτος από τις ελληνικές επιχειρήσεις, συνολικού ύψους 15 δισ. ευρώ, δεν μπορεί να θεωρηθεί παράλογη, το οποίο με τη σειρά του θα δώσει το απαραίτητο στήριγμα στην ελληνική οικονομία, που συνδυαστικά με τα κεφάλαια του Ταμείου Ανάκαμψης, του ΕΣΠΑ αλλά και των ευνοϊκών κινήτρων του αναπτυξιακού νόμου και του καθεστώτος των στρατηγικών επενδύσεων θα αποτελέσουν σημαντική δύναμη πυρός.
Επιταχύνουν στρατηγικές επενδύσεις
Μέσω των στρατηγικών επενδύσεων, μάλιστα, ήδη μπαίνουν στην τελική ευθεία για να εκκινήσουν μια σειρά από πολυαναμενόμενα μεγάλα πρότζεκτ των οποίων η δημόσια διαβούλευση, όπως ορίζει ο νόμος για την ένταξή τους στο καθεστώς, ολοκληρώθηκε ή ολοκληρώνεται αυτές τις ημέρες.
Το πρώτο είναι το project ύψους 524 εκατ. ευρώ του Αστακού, που αφορά τη «Μετατροπή του λιμένα ΝΑΒΙΠΕ Πλατυγιαλίου σε Τουριστικό Λιμένα για Mega Yachts – Ανάπτυξη Εμπορικών Χρήσεων και Παροχή Υπηρεσιών Τουρισμού και Αναψυχής Υψηλών Προδιαγραφών», της εταιρείας Αστακός Τέρμιναλ Α.Ε., ύψους άνω του μισού δισ. ευρώ.
Η προτεινόμενη επένδυση αφορά την ανάπλαση περιοχής συνολικής έκτασης περίπου 1.797 στρεμμάτων στην περιοχή της Ναυτικής Βιομηχανικής Περιοχής (ΝΑΒΙΠΕ) Πλατυγιαλίου, στον κόλπο του Αστακού, και περιλαμβάνει τη μετατροπή της υφιστάμενης ΝΑΒΙΠΕ σε τουριστικό λιμένα για megayachts (με περίπου 400 θέσεις σκαφών, εκ των οποίων οι μισές για σκάφη άνω των 30 μέτρων), με ταυτόχρονη ανάπτυξη επιχειρηματικού πάρκου, παραθεριστικών κατοικιών, καθώς και την παροχή υπηρεσιών τουρισμού και αναψυχής υψηλών προδιαγραφών. Φορέας της επένδυσης, που φιλοδοξεί να δημιουργήσει παράλληλα 1.150 νέες θέσεις εργασίας, είναι η εταιρεία Αστακός Τέρμιναλ Α.Ε. Διεθνούς Εμπορίου και Παροχής Υπηρεσιών.
Παράλληλα, ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για την υλοποίηση ενός διπλού επενδυτικού σχεδίου από τη Βασιλικά Θέρμης Ακίνητα Ανώνυμη Εταιρεία, συμφερόντων του Ελληνοαμερικανού επιχειρηματία Γιάννη Καλαφάτη και του συνεταίρου του Γιαρίβ Λερνέρ (Nu Boyana Film Studios) στον χώρο των κινηματογραφικών και τηλεοπτικών παραγωγών. Συγκεκριμένα πρόκειται για την ίδρυση στούντιο παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών – βίντεο και τηλεοπτικών προγραμμάτων στον Δήμο Θέρμης στη Θεσσαλονίκη καθώς και στη δημιουργία στούντιο παραγωγής post production ταινιών – βίντεο και τηλεοπτικών προγραμμάτων στο Ελληνικό. Το πρότζεκτ, που αναμένεται να δημιουργήσει υποδομές και για διεθνείς κινηματογραφικές παραγωγές, είναι ύψους 50 εκατ. ευρώ.
Επίσης λοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για την ένταξη στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων του mega project, προϋπολογισμού 286 εκατ. ευρώ, της Grivalia Hospitality στους Πεταλιούς της Εύβοιας. Φορέας ανάπτυξης του έργου, το οποίο βάσει σχεδιασμού θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025, εμφανίζεται η GH Hotel Ξενοδοχειακή και Τουριστική Μονοπρόσωπη Ανώνυμη Εταιρεία, θυγατρική της Grivalia Hospitality. Σύμφωνα με τον φάκελο του επενδυτικού σχεδίου, το εμβληματικού χαρακτήρα project αναμένεται να δημιουργήσει προστιθέμενη αξία για τον ελληνικό τουριστικό κλάδο και για την οικονομία της χώρας, καθώς η συνεισφορά του στο ΑΕΠ εκτιμάται ότι θα ξεπεράσει το 1 δισ. ευρώ., ενώ αναμένεται να δημιουργηθούν κατά βιώσιμο τρόπο 300-350 νέες ετήσιες μονάδες εργασίας (ΕΜΕ).
Σύμφωνα με τον σχεδιασμό, το προτεινόμενο έργο αφορά τη δημιουργία ενός πολυτελούς οικολογικού τουριστικού θέρετρου και κέντρου ευεξίας και αναψυχής σε μια έκταση περίπου 553 στρεμμάτων. Συγκεκριμένα, προβλέπεται να αναπτυχθούν πολυτελείς εγκαταστάσεις φιλοξενίας, ευεξίας και αναψυχής 5 αστέρων που θα περιλαμβάνουν, ενδεικτικά, εκτός από τους χώρους διημέρευσης και διανυκτέρευσης, χώρους αναψυχής και ευεξίας, εστιατόρια, χώρους άθλησης, τοπικής εμβέλειας καταστήματα προς εξυπηρέτηση των φιλοξενουμένων, χώρους διαμονής και ψυχαγωγίας του προσωπικού, γραφεία διοίκησης, λιμενική εγκατάσταση και λοιπές υποστηρικτικές υποδομές.
Αυτές τις ημέρες, επίσης, ολοκληρώθηκε η δημόσια διαβούλευση για την τροποποίηση και έγκριση των επενδυτικών σχεδίων των Intertrade Hellas, Mirum Hellas και Βήτα Πρώτη Κτηματική Εταιρεία Β. Ελλάδος.
Η πρώτη αφορά την επέκταση του επενδυτικού σχεδίου στα περίπου 100 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία νέου εργοστασίου στα Οινόφυτα για την πρωτογενή παραγωγή χάρτου (από 50 εκατ. ευρώ πριν) από την οικογένεια Ντεληδήμου. Η δεύτερη αφορά τη στρατηγική επένδυση, αρχικού ύψους 500 εκατ. ευρώ, στην Ελούντα, που περιελάμβανε συνολικά 4 ξενοδοχεία, μαρίνα 64 θέσεων και περίπου 300 κατοικίες προς πώληση ή μίσθωση. Σύμφωνα με τον τροποποιημένο φάκελο τελικά η επένδυση θα αναπτυχθεί σε 4 και όχι σε 6 χωρικές ενότητες, αφαιρώντας μια έκταση 110 στρεμμάτων επί του συνολικού εμβαδού περίπου 964 στρεμμάτων της επένδυσης, όπως αρχικώς είχε εγκριθεί. Η τρίτη περίπτωση αφορά το «πολύπαθο» πολιτιστικό και εμπορικό κέντρο που σχεδιάζεται εδώ και χρόνια να κατασκευαστεί στη Νέα Αλικαρνασσό της Κρήτης, αλλά έχει πέσει στην άρνηση οικισμού Ρομά να μετεγκατασταθεί. Σύμφωνα με τον φάκελο που κατατέθηκε στο Enterprise Greece, το εμπορικό πάρκο θα διαθέτει δομημένη επιφάνεια 54.917 τ.μ. η οποία δύναται να φιλοξενήσει 88 καταστήματα εμβαδού έως 600 τ.μ. και 9 μεγαλύτερα καταστήματα. Ο προϋπολογισμός του επενδυτικού σχεδίου ανέρχεται σε 82,67 εκατ. ευρώ και αναμένεται να δημιουργηθούν κατά βιώσιμο τρόπο 477 νέες ΕΜΕ κατά τη διάρκεια λειτουργίας του.
Επίσης ολοκληρώθηκε και η διαβούλευση για ένα ενδιαφέρον επενδυτικό σχέδιο που ξεκίνησε να τρέχει ο Δήμος Πρέβεζας, συνολικού ύψους 60 εκατ. ευρώ. Πρόκειται για μια σύνθετη τουριστική επένδυση αειφορικού χαρακτήρα -όπως τη χαρακτηρίζει-, η οποία θα αναπτυχθεί σε έκταση 198.649 στρεμμάτων. Η επένδυση θα πραγματοποιηθεί στη θέση Πόρος – Διαβάτη και θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, ένα ξενοδοχείο, δυναμικότητας 220 κλινών, 12 ανεξάρτητες πολυτελείς κατοικίες, 15 bungalows χωρητικότητας 60 κλινών, 30 μονάδες glamping χωρητικότητας 60 κλινών, πισίνες, κέντρο θαλασσοθεραπείας, αναζωογόνησης και ευεξίας και παραθαλάσσια εστιατόρια.
Επίσης ολοκληρώθηκε και η δημόσια διαβούλευση για τη σημαντική επένδυση της Aegean Airlines, ύψους 140 εκατ. ευρώ. για τη δημιουργία βάσης συντήρησης, επισκευής και τεχνικού ελέγχου πτητικών μέσων καθώς και κέντρου προσομοιωτών πτήσεων και εκπαίδευσης πληρωμάτων στο Διεθνές Αεροδρόμιο Αθηνών «Ελ. Βενιζέλος». Φορέας της επένδυσης είναι η Olympic Air. Σύμφωνα με τον φάκελο, η συγκεκριμένη επένδυση «θα λειτουργήσει ως παράγοντας πολλαπλής προστιθέμενης αξίας για τη χώρα και τις εταιρείες του κλάδου, καθώς θα επαναφέρει στην Ελλάδα ένα σημαντικό εύρος υπηρεσιών που μέχρι και σήμερα εκτελούνται στο εξωτερικό. Θα δημιουργήσει στην ωρίμασή του έως και 635 νέες μόνιμες θέσεις εργασίας υψηλών δεξιοτήτων και προστιθέμενης αξίας (1.100 νέες άμεσες και έμμεσες θέσεις συνολικά) και θα δημιουργήσει νέες δυνατότητες και πεδία ανάπτυξης για την Aegean, ενισχύοντας τη συμβολή της στην ελληνική και διεθνή αερομεταφορά».
Το Ταμείο Ανάκαμψης
Η σχεδιαζόμενη επένδυση της Aegean περνά και στο Ταμείο Ανάκαμψης, εκεί όπου έχουν συμβασιοποιηθεί και άλλα ιδιωτικά επενδυτικά σχέδια συνολικού ύψους άνω του 1,5 δισ ευρώ τα οποία ήδη «τρέχουν». Στα μεγαλύτερα έως τώρα πρότζεκτ περιλαμβάνονται η διπλή επένδυση της Sunlight Group για επέκταση και εκσυγχρονισμό των μονάδων σε Κομοτηνή και Ξάνθη (175 εκατ. και 102,5 εκατ. αντίστοιχα).
Oπως και η επένδυση 75,6 εκατ. ευρώ που κάνει η θυγατρική της -πλέον- ΤEXNOΦΟΡΜ, στη μονάδα της στο Κιλκίς. Επίσης μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης γίνεται και η μεγάλη επένδυση της φαρμακοβιομηχανίας DEMO για την κατασκευή Βιομηχανικού Συγκροτήματος Παραγωγής Φαρμάκων και Δραστικών Υλών (Πενικιλινούχων και Κυτταροστατικών), αλλά και σε έργα έρευνας και ανάπτυξης νέων φαρμακευτικών σκευασμάτων. Το επενδυτικό σχέδιο πραγματοποιείται στην Τρίπολη, με συνολικό προϋπολογισμό 159,26 εκατ. ευρώ.
Υπό την ίδια συνθήκη ο ΟΤΕ πραγματοποιεί σήμερα έργα υποδομής ευρυζωνικού δικτύου σε περιοχές σε μεγάλες πόλεις, συνολικού προϋπολογισμού 187,5 εκατ. ευρώ. Το ίδιο και η Hellenic Open Fiber σε 40 αστικά κέντρα της χώρας (προϋπολογισμός 100 εκατ. ευρώ).
Σημαντικές επενδύσεις σε υποδομές στα εργοστάσια ή τις μονάδες συναρμολόγησής τους μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης πραγματοποιούν σήμερα η Αθανάσιος Χατζόπουλος Βιομηχανία Υλικών Συσκευασίας (12,5 εκατ. ευρώ), η Β. Καυκάς (12,57 εκατ. ευρώ), η Πέτρος Πετρόπουλος για τη συναρμολόγηση και κατασκευή ηλεκτροκίνητων scooters (9,95 εκατ. ευρώ), η Παπουτσάνης (15 εκατ. ευρώ) κ.ο.κ. Επίσης πραγματοποιείται σειρά μικρότερων επενδύσεων που αφορούν τον αγροδιατροφικό τομέα από εταιρείες όπως η Κτηνοτροφική Μαγνησίας, ΒΙΟΖΩΚΑΤ, Φάρμα Κουκάκη, Eurimac, Agro Phoenix κ.α.
Τα «ανοικτά» deals
Το 2023 όμως, όπως φαίνεται, θα αποδειχθεί χρονιά με νέο ρεκόρ επιχειρηματικών συμφωνιών. Κι αυτό διότι το σοβαρό επενδυτικό χρήμα έχει βάλει για τα καλά στο ραντάρ του την ελληνική οικονομία και τις επιχειρήσεις, παρά τις διεθνείς προκλήσεις. Μάλιστα πληροφορίες αναφέρουν πως η PwC, που ενεπλάκη στο πρόσφατο deal μεταξύ της Sterner Stenhus των αδερφών Γεωργιάδη και της Αθηναϊκής Ζυθοποιίας για την εξαγορά του νερού ΙΟΛΗ, αυτή τη στιγμή έχει περίπου 20 «ανοικτές συμφωνίες» σχεδόν στο σύνολο των βασικών κλάδων της οικονομικής δραστηριότητας.
Παράλληλα μέσα στις επόμενες μέρες η εταιρεία αναμένεται να ξεκινήσει τη διαδικασία για την πώληση δύο μεγάλων ξενοδοχειακών μονάδων. Μια διαδικασία βέβαια που μπορεί να πάρει μήνες.
Σε κάθε περίπτωση, κάποιοι κλάδοι αναμένεται να εμφανίσουν λίγο μεγαλύτερο ενδιαφέρον την τρέχουσα χρονιά, όπως δείχνουν οι βολιδοσκοπήσεις αλλά και οι διαπραγματεύσεις που είναι σε εξέλιξη.
Μεταξύ αυτών, ο κλάδος του τουρισμού και των ΑΠΕ, των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και των τροφίμων, ενώ με ενδιαφέρον αναμένεται η ολοκλήρωση των αποκρατικοποιήσεων που μεταφέρθηκαν για τη φετινή χρονιά (Εγνατία Οδός), καθώς και η εισαγωγή στο Χρηματιστήριο του Διεθνούς Αερολιμένα Αθηνών, εκτιμώμενης αξίας 1 δισ. ευρώ.
Ο κλάδος της ενέργειας, στον οποίο, σύμφωνα με τα στελέχη της PwC, «δύο deals είναι πολύ κοντά (…) ενώ κάθε εβδομάδα εμφανίζεται και ένας νέος ενδιαφερόμενος επενδυτής για τον χώρο των ΑΠΕ», όπως περιέγραφε ο κ. Μακρυπίδης, βρίσκεται στο επίκεντρο των κινήσεων που γίνονται.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις των στελεχών της PwC, σημαντικός αριθμός από συμφωνίες αναμένεται και στον χώρο των τροφίμων, αν και στον εν λόγω χώρο συνήθως υπάρχει μια δυσκολία στην εκτέλεση, μια και οι περισσότερες εταιρείες είναι οικογενειακές και παράλληλα τα συμφέροντα των μετόχων μπορεί να είναι αντικρουόμενα.
«Το 2023 συνεχίζεται δυναμικά αυτή η τάση. Αν και η ανησυχία για μια παρατεταμένη κυβερνητική αστάθεια, λόγω των επικείμενων εκλογών, αποτέλεσε τον μεγαλύτερο παράγοντα φόβου στους τελευταίους μήνες του 2022, τελικά βλέπουμε ότι αυτό έχει σταματήσει», εξηγούσε ο κ. Ανδρέου.
Τόσο ο ίδιος, όσο αργότερα και ο κ. Πανόπουλος υπογράμμιζαν πως πλέον το επενδυτικό χάσμα στην Ελλάδα σε σχέση με τον ευρωπαϊκό μέσο όρο πλέον σχεδόν έχει καλυφθεί ενώ παράλληλα η χώρα έχει μπει στον χάρτη σοβαρών επενδυτών, είτε πολυεθνικών είτε funds. Επίσης, είπε ότι σήμερα υπάρχουν πολύ καλό momentum και πολύ καλές προοπτικές για την ελληνική οικονομία για τη φετινή χρονιά και για να συνεχιστεί αυτό χρειάζεται πολιτική σταθερότητα και προσήλωση στους δημοσιονομικούς στόχους, μεταρρυθμιστική ατζέντα και ταχείς ρυθμοί στην απορρόφηση πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Σύμφωνα με τα στελέχη της PwC, η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα διευρύνει το προφίλ της Ελλάδας ως χώρας επενδύσεων σε επίπεδο τόσο πραγματικού επιχειρείν όσο και χρηματιστηριακό. Μάλιστα ο κ. Μακρυπίδης εκτίμησε πως το 2023 θα είναι η χρονιά του Χ.Α., αφού και μόνο η ανάκτηση της επενδυτικής βαθμίδας θα πολλαπλασιάζει τα μεγάλα, σοβαρά επενδυτικά κεφάλαια που βάζουν στο ραντάρ τους τη χώρα μας.
Σημειωτέον πως το 2022 σε εξαγορές και συγχωνεύσεις δαπανήθηκε το ποσό των 10,4 δισ. ευρώ, υπερδιπλάσιο σε σχέση με τα 4,2 δισ. ευρώ του 2021, ενώ 500 εκατ. ευρώ προήλθαν από έκδοση εταιρικών ομολόγων, 600 εκατ. ευρώ από ιδιωτικοποιήσεις και 400 εκατ. από συναλλαγές μη εξυπηρετούμενων δανείων.
Οι κλάδοι που πρωταγωνίστησαν πέρυσι στα deals ήταν αυτοί των Χρηματοοικονομικών Υπηρεσιών (26,2%), των Τροφίμων και Ποτών (22,9%), των Τηλεπικοινωνιών, ΜΜΕ και Τεχνολογίας (17,8%) και της Ενέργειας (10,8%). Οι μεγαλύτερες συναλλαγές ήταν οι εξαγορές της Chipita από τη Mondelez International, με τίμημα 1.370,9 εκατ. ευρώ, της Wind Ελλάς Τηλεπικοινωνίες Α.Ε. από τη United Group (1.000 εκατ. ευρώ), της Viva Wallet Holdings Software Development S.A. από την J.P. Morgan (753,4 εκατ. ευρώ), της ΑΠΕ (ΕΛΛΑΚΤΩΡ Α.Ε.) από την Ανεμος Συμμετοχών (Motor Oil Ανανεώσιμη Ενέργεια Α.Ε.) με τίμημα 671,5 εκατ. ευρώ και της Εθνικής Ασφαλιστικής από την Εθνική Συμμετοχών S.à.r.l. (CVC Capital Partners Fund VII), με το αντίτιμο να φτάνει τα 457 εκατ. ευρώ.