Ματέι Ζάκονσεκ (Κοινότητα Μεταφορών): Ενεργειακή, ψηφιακή και μεταφορική διασύνδεση Ελλάδας- Δυτικών Βαλκανίων

Τις μεγάλες ευκαιρίες αλλά και προκλήσεις που παρουσιάζει η ολοκληρωμένη διασύνδεση της Ελλάδας με τα Δυτικά Βαλκάνια, όχι μόνο στον τομέα των μεταφορών, αλλά επίσης σε ενέργεια και ψηφιακές τεχνολογίες, παρουσίασε ο Ματέι Ζάκονσεκ, επικεφαλής της Κοινότητας Μεταφορών Δυτικών Βαλκανίων.

Η Κοινότητα Μεταφορών Δ. Βαλκανίων συστάθηκε από την ΕΕ και έξι κράτη της ΝΑ Ευρώπης (Αλβανία, Σερβία, Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Βόρεια Μακεδονία, Κοσσυφοπέδιο και Μαυροβούνιο) με στόχο να ενθαρρύνει την ανάπτυξη του Διευρωπαϊκoύ Δικτύου Μεταφορών ΔΕΔ-Μ (Trans-European Transport Network, TEN-T).

Όπως τόνισε ο Μ. Ζάκονσεκ, στην ομιλία του στο 7ο Thessaloniki Summit, οι τελευταίες γεωπολιτικές εξελίξεις φέρνουν την περιοχή στο επίκεντρο των αλλαγών του παγκόσμιου εμπορίου- και όχι μόνο.

«Είναι απολύτως ζωτικής σημασίας να δημιουργήσουμε πραγματικά συνδεδεμένα δίκτυα μεταφορών (σιδηρόδρομο, λιμάνια, οδικούς άξονες και αεροδρόμια). Αυτός είναι ο στόχος του Διευρωπαϊκoύ Δικτύου Μεταφορών. Από το 2015 το δίκτυο ΔΕΔ-Μ έχει επεκταθεί και σε χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, στα Δυτικά Βαλκάνια. Αυτό ουσιαστικά σημαίνει ότι το κύριο δίκτυο μεταφορών θα συνδέει την Ελλάδα, την Κύπρο και όλες τις άλλες χώρες της ΕΕ με τρίτες χώρες σε ένα ενιαίο δίκτυο. Και θα ήθελα να κάνω ένα βήμα παραπέρα και να πω ότι πρέπει να προχωρήσουμε την ιδέα του δικτύου πέρα από τις μεταφορές.

Πρέπει να έχουμε την ίδια λογική και στην ενέργεια και στην ψηφιακή διασύνδεση. Αυτές είναι όλες βιομηχανίες δικτύων. Μόνο εφόσον τα δίκτυα ενέργειας, μεταφορών και ψηφιοποίησης αλληλοσυνδέονται και χρηματοδοτούνται από κοινού, τότε μπορούμε να έχουμε το αποτέλεσμα του δικτύου (network effect). Ήδη οι μεταφορές είναι ο μεγαλύτερος χρήστης ενέργειας. Στο μέλλον, θα είναι και ο μεγαλύτερος χρήστης ψηφιακών μέσων. Αν λοιπόν δεν αλληλοσυνδέονται, θα έχουμε πάντα κενά. Αυτό ακριβώς προσπαθούμε να αντιμετωπίσουμε, σε συνεργασία με τα αρμόδια υπουργεία της περιοχής.»

Η ψηφιοποίηση των συνοριακών ελέγχων στα σύνορα Εσθονίας – Λιθουανίας μπορεί να λειτουργήσει ως πρότυπο για τις βαλκανικές χώρες.

Σε ότι αφορά στην χρηματοδότηση των έργων, ο Μ. Ζάκονσεκ διαβεβαίωσε ότι υπάρχουν άφθονα κεφάλαια διαθέσιμα, μέσω του προγράμματος Connecting Europe Facility (CEF) και του ευρωπαϊκού επενδυτικού πλαισίου των Δυτικών Βαλκανίων.

«Τα χρήματα είναι διαθέσιμα» είπε. «Αυτό που είναι προβληματικό είναι η ωρίμανση των έργων. Η ωριμότητα του έργου είναι ένα από τα σημεία αδυναμίας, που πρέπει να αντιμετωπίσουμε από κοινού.»

Το αποτέλεσμα δικτύου και οι τέσσερις προϋποθέσεις

Το 2022, η πρώτη συνοριακή διέλευση Πράσινης Λωρίδας μεταξύ των Δυτικών Βαλκανίων και της ΕΕ τέθηκε σε λειτουργία μεταξύ Ελλάδας και Βόρειας Μακεδονίας. Η ανταλλαγή πληροφοριών πριν από την άφιξη επιτρέπει στοχευμένες εκτιμήσεις κινδύνου και ταχύτερους ελέγχους. Αυτό άνοιξε τις δυνατότητες για περαιτέρω επέκταση της πρωτοβουλίας Green Lanes.

Το «αποτέλεσμα δικτύου» μπορεί να καταστήσει τα Δυτικά Βαλκάνια βασικό παίκτη στη σύγχρονη γεωπολιτική σκακιέρα.

«Οι πρόσφατες γεωπολιτικές αλλαγές δεν επηρέασαν μόνο την ευρωπαϊκή οικονομία, την ευρωπαϊκή πολιτική, αλλά και τις ευρωπαϊκές μεταφορές. Έχουν αλλάξει βασικά την ευρωπαϊκή συνδεσιμότητα με τον υπόλοιπο κόσμο. Η ομάδα G20 συζητά τη δημιουργία διαδρόμου μεταφορών που θα συνδέει την Ινδία, τη Μέση Ανατολή και την Ευρώπη. Η Ευρωπαϊκή Ένωση εξετάζει τη δημιουργία νέων διαδρόμων μεταφορών που θα συνδέουν την Κεντρική Ασία με την Ευρωπαϊκή Ένωση. Την ίδια στιγμή, η εμπειρία της πανδημίας μας έχει κάνει να συνειδητοποιήσουμε ότι πρέπει να φέρουμε τις γραμμές παραγωγής πιο κοντά στα σημεία όπου χρησιμοποιούμε τα προϊόντα.

Όλοι αυτοί οι νέοι διάδρομοι έχουν ως κοινό το γεγονός ότι ξεκινούν ή καταλήγουν εδώ, στα Δυτικά Βαλκάνια, στην Ελλάδα, σε αυτό το τμήμα της Ευρώπης.

Ποια είναι όμως σήμερα η πραγματικότητα;

Σήμερα τα πλοία που διέρχονται από το Σουέζ, μεταφέροντας εμπορεύματα από τη Μέση Ανατολή και την Ασία, κινούνται με αργούς ρυθμούς, ξοδεύοντας δύο εβδομάδες για να περάσουν από το Γιβραλτάρ και να φτάσουν στα λιμάνια στη βόρεια Ευρώπη, για να φορτώσουν στη συνέχεια τα εμπορεύματα στα τρένα και να τα μεταφέρουν σε αγορές πιο κοντά γεωγραφικά στην περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων».

Ο Μ. Ζάκονσεκ, που τον προηγούμενο μήνα είχε σχετική συνάντηση εργασίας με τον Έλληνα υπουργό Υποδομών Χρ. Σταϊκούρα, επεσήμανε ότι τα έργα ανάπτυξης και αναβάθμισης των υποδομών πρέπει να επιταχυνθούν σε τέσσερις άξονες:

• εκσυγχρονισμός του σιδηροδρομικού δικτύου
«Αν το σιδηροδρομικό δίκτυο δεν εκσυγχρονιστεί και δεν συνδέσει αυτή την περιοχή της Ευρώπης με την υπόλοιπη ΕΕ, δεν θα μπορέσουμε να εκμεταλλευτούμε την ευκαιρία των νέων εμπορικών οδών. Για αυτό είναι τόσο απαραίτητο να εκσυγχρονιστεί το συντομότερο δυνατό το σύνολο του Διαδρόμου 10 και το σύνολο του Διαδρόμου 8» σημείωσε στην ομιλία του.

• αναβάθμιση των λιμανιών της περιοχής
(για παράδειγμα σε Αλεξανδρούπολη, Θεσσαλονίκη, Πειραιά, Δυρράχιο και Μπαρ) ώστε να είναι σε θέση να υποδέχονται τα πλοία και να γίνεται μεταφόρτωση και μεταφορά των εμπορευμάτων

• βελτίωση των διασυνοριακών διελεύσεων με ψηφιοποίηση και ανάπτυξη πράσινων λωρίδων
«Σήμερα τρένα και φορτηγά περιμένουν πάρα πολλές ώρες στα σύνορα. Αυτό πρέπει να αλλάξει. Το γνωρίζουν καλύτερα από όλους οι Έλληνες, που είναι αυτοί που περιμένουν τις περισσότερες ώρες στα συνοριακά περάσματα για να βρεθούν στην άλλη πλευρά της ΕΕ» είπε.

• υιοθέτηση κοινών ευρωπαϊκών κανόνων.

Διαβάστε ακόμη

Οι Έλληνες μάνατζερ που δαμάζουν τα κύματα για λογαριασμό πολυεθνικών (pics)

Ο βαρύς λογαριασμός που θα κληθεί να επωμιστεί η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία το 2024 (πίνακες)

Δουλειές με πολλά χρήματα: Αυτά είναι τα επαγγέλματα του μέλλοντος (tweet)

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ