Στην 23η θέση στην Ευρώπη σε ένα σύνολο 30 ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων συγκαταλέγεται η Αθήνα όσον αφορά τις προοπτικές στην αγορά ακινήτων για το 2023, ενώ το τοπ 3 των ευρωπαϊκών μεγαλουπόλεων απαρτίζουν το Λονδίνο, το Παρίσι και το Βερολίνο. Η θέση της ελληνικής πρωτεύουσας παραμένει σταθερή σε σχέση με πέρυσι, όπως σταθερή παραμένει και η τριάδα των πιο ισχυρών αγορών έστω κι αν γενικότερα ο πήχης των προσδοκιών του κλάδου είναι σαφώς χαμηλότερος φέτος όπως τουλάχιστον προκύπτει από τις απόψεις που εκφράζουν οι εκπρόσωποι της αγοράς.
Τα στοιχεία προέρχονται από την ετήσια έρευνα για την Ευρώπη «Αναδυόμενες Τάσεις στο Real Estate το 2023» που εκπονούν κάθε χρόνο ο φορέας Urban Land Institute σε συνεργασία με τη παγκόσμια εταιρεία συμβούλων PwC, με βάση τις απαντήσεις που έδωσαν φέτος τα μεγαλοστελέχη του κλάδου προερχόμενοι από τους κλάδους της διαχείρισης, συμβούλων, ανάπτυξης, επενδύσεων, χρηματοοικονομικών κ.ο.κ.. Ενώ τα στελέχη του κλάδου που συμμετείχαν σε αυτή την 20η έκδοση της έρευνας (Emerging Trends in Real Estate Europe 2023) αναφέρουν χαμηλό, άμεσο αντίκτυπο στα χαρτοφυλάκια ακινήτων τους από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι συνέπειες του πολέμου αποτυπώνονται στην αύξηση του ενεργειακού κόστους, στον ιστορικά υψηλό πληθωρισμό κι εν συνεχεία στην άνοδο των επιτοκίων. Επτά στους 10 ερωτηθέντες πιστεύουν ότι η Ευρώπη θα περάσει σε ύφεση πριν από το τέλος του 2022, σε πλήρη αντίθεση με την περυσινή ανάλυση, όταν ακόμη υπήρχε ο προβληματισμός της πανδημίας αλλά και η προσδοκία για σαφή βελτίωση του επιχειρηματικού κλίματος. «Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σκεπάσει με μια μεγάλη σκιά στην Ευρώπη και η ακίνητη περιουσία, όπως κάθε άλλη βιομηχανία, θα πρέπει να αντιμετωπίσει τις οικονομικές και πολιτικές επιπτώσεις στο άμεσο μέλλον. Η Ευρώπη εμφανίζεται τώρα πολύ πιο ευάλωτη από τις πιέσεις λόγω ενεργειακού και πολιτικών που θα πρέπει να ακολουθήσει στο εσωτερικό της, παράμετροι που λειτουργούν επιβαρυντικά όσον αφορά το περιβάλλον αβεβαιότητας για τους επενδυτές», αναφέρεται στην έρευνα. Οπως επισημαίνουν οι συνεντευξιαζόμενοι «πολλά εξαρτώνται από το βάθος και τη διάρκεια της αναμενόμενης ύφεσης, την ίδια στιγμή που το γενικότερο οικονομικό περιβάλλον και οι συνθήκες στην αγορά ακινήτων στις προηγούμενες κρίσεις ήταν αρκετά διαφορετικά από αυτά που βιώνει η Ευρώπη σήμερα».
Συνολικά όσον αφορά τις προοπτικές real estate στις ευρωπαϊκές μεγαλουπόλεις, αν και δεν έχουν αλλάξει πολλά σε σύγκριση με πέρυσι όσον αφορά τις πιο δυνατές αγορές- το Λονδίνο διατηρεί την πρώτη θέση ενώ το Παρίσι παίρνει τη δεύτερη θέση από το Βερολίνο – οι συνολικές προοπτικές επενδύσεων και ανάπτυξης και για τις 30 πόλεις που καλύπτονται από την έρευνα είναι δυσμενέστερες σε σύγκριση με την περυσινή ανάλυση. Ακόμη και τα συνήθη, ασφαλή καταφύγια των επενδυτών στη Γερμανία, η Φρανκφούρτη, το Μόναχο και το Αμβούργο, δεν παρουσιάζουν το σταθερά θετικό κλίμα όπως τα προηγούμενα χρόνια, αντανακλώντας τον πιθανό αντίκτυπο του πληθωρισμού στη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης και την εξάρτησή της από τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου.
Για την Αθήνα, παρά το γεγονός ότι κατατάσσεται στην 23η θέση αλλά και ότι έχει μικρό μέγεθος σε ό,τι έχει να κάνει με τον όγκο των επενδύσεων ακινήτων έναντι των άλλων ευρωπαϊκών αγορών, η ελληνική πρωτεύουσα θεωρείται ότι παρουσιάζει, σύμφωνα με ορισμένα στελέχη της αγοράς, καλές προοπτικές σε ό,τι έχει να κάνει με τα ενοίκια και την αξία των επενδεδυμένων κεφαλαίων. Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά «υπάρχει ακόμη έλλειψη σύγχρονου κτιριακού αποθέματος λόγω της πολύ παρατεταμένης προηγούμενης ύφεσης. Τα προηγούμενα δέκα χρόνια υπήρξαν κάποιες νέες αναπτύξεις στον τομέα των επαγγελματικών ακινήτων, σε γραφεία και εμπορικούς χώρους, ωστόσο εξακολουθούν να υπάρχουν ευκαιρίες στην αγορά».
Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο, παρά την επικρατούσα αβεβαιότητα, η δραστηριότητα σε σχέση με νέες μισθώσεις σε όλη την Ευρώπη (και στην Αθήνα) διατηρήθηκε σε ικανοποιητικά επίπεδο για μεγάλο μέρος του 2022. Υπάρχει όμως ευρέως διαδεδομένη η άποψη ότι οι υψηλές τιμές ενέργειας και η ύφεση θα οδηγήσουν σε πτώση ενοικίων και αύξηση των διαθέσιμων επαγγελματικών χώρων προς μίσθωση. «Είναι σαφές ότι το 2023 θα είναι μια δύσκολη χρονιά σε όλα τα επίπεδα», όπως υποστηρίζουν ορισμένα στελέχη του κλάδου, «με την ανάκαμψη να μην έρχεται μέχρι τις αρχές του 2024».
Οσον αφορά τις ειδικότερες κατηγορίες ακινήτων με τις καλύτερες προοπτικές για το 2023, ως σημείο των καιρών, στην κορυφή των απαντήσεων του κλάδου είναι «οι νέες ενεργειακές υποδομές» για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, αντανακλώντας εν μέρει τις ιστορικά υψηλές τιμές της ενέργειας και την προοπτική ελλείψεων το χειμώνα. «Ο τομέας αυτός καλύπτει ένα ευρύ φάσμα πραγματικών περιουσιακών στοιχείων, όπως η ηλιακή, η αιολική, η αποθήκευση ενέργειας και οι υποδομές ηλεκτρικών μεταφορών, αποτυπώνοντας μία πιο μακροπρόθεσμη τάση και την στροφή των επενδυτών όσον αφορά τις συμμετοχές του από την κύρια αγορά ακινήτων προς εναλλακτικούς τομείς που θα επωφεληθούν από τις μεγάλες τάσεις του δημογραφικού, της κλιματικής αλλαγής και της τεχνολογίας». Είναι αξιοσημείωτο επίσης ότι διάφορες μορφές στέγασης κυριαρχούν στις 10 κορυφαίες επιλογές για τις κατηγορίες ακινήτων με τις καλύτερες προοπτικές από τους ερωτηθέντες, όπως ενδεικτικά κοινωνική στέγαση, στέγαση μετά τη συνταξιοδότηση, προσιτή στέγαση, συγκατοίκηση, φοιτητική κατοικία τομείς που βρίσκονται στην πρώτη 12άδα μαζί με άλλους τομείς όπως τα data centers, τα logistics, οι αποθηκευτικοί χώροι κ.α..
Διαβάστε ακόμη:
Καλάθι του νοικοκυριού: Αλλαγές με ΚΥΑ για καλύτερη σήμανση και επάρκεια προϊόντων
Η βίλα στη νότια Λευκάδα που πουλήθηκε σε τιμή ρεκόρ για τα ελληνικά δεδομένα
Αγωνία και εκατομμύρια για το βιβλίο του πρίγκηπα Χάρυ που αναμένεται ως το best-seller του 2023