Το φλερτ της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία μετατρέπεται πλέον σε σχέση, καθώς έχουν πάρει τον δρόμο της υλοποίησης οι πρώτες σημαντικές αραβικές επενδύσεις επί ελληνικού εδάφους, μια σημαντική εξαγορά και δύο τουριστικά projects, ενώ την ίδια ώρα μεθοδεύεται μια μεγάλη ενεργειακή συνεργασία των δύο χωρών που μπορεί να αλλάξει μακροπρόθεσμα την αγορά ηλεκτρικού ρεύματος στην Ευρώπη. Το καλό κλίμα συνεργασίας εξάλλου φάνηκε την περασμένη Τρίτη, κατά την πρώτη συνεδρίαση του ελληνοαραβικού επιχειρηματικού συμβουλίου στην Αθήνα, το οποίο έχει συγκροτηθεί με εκπροσώπους του ελληνικού και του σαουδαραβικού επιχειρείν με συμπροέδρους την κα Λούμπνα Ολαγιάν του Ομίλου Olayan και του κ. Αχιλλέα Κωνσταντακόπουλου της TEMES.
Σύμφωνα με πληροφορίες στην πρώτη συνεδρίαση εξετάστηκε μεταξύ άλλων η πορεία εξέλιξης των 17 επιχειρηματικών συμφωνιών που υπεγράφησαν το καλοκαίρι κατά την επίσημη επίσκεψη του διαδόχου του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν.
Της συνεδρίασης του ελληνοαραβικού επιχειρηματικού συμβουλίου προηγήθηκε η επίσκεψη του υπουργού Ανάπτυξης Αδωνι Γεωργιάδη στο Ριάντ για τη συμμετοχή του στο παγκόσμιο επενδυτικό συνέδριο Future Investment Initiative, στο περιθώριο του οποίου είχε επαφές με ομολόγους του και περίπου 20 επιχειρηματίες οι οποίοι δρομολογούν επενδύσεις στη χώρα μας ή έχουν συνάψει συνεργασίες με ελληνικές επιχειρήσεις.
Η πρώτη επένδυση του PIF
Ηδη ασφαλείς πληροφορίες αναφέρουν ότι το επενδυτικό fund της Σαουδικής Αραβίας, Public Investment Fund (PIF) όχι μόνο έχει επιδείξει ζωηρό ενδιαφέρον για μια σειρά από πρότζεκτ στη χώρα μας, αλλά βρίσκεται και σε διαπραγματεύσεις με μεγάλο ελληνικό όμιλο για τη μετοχική είσοδό του με στρατηγικό μερίδιο ή ακόμα και για την πλήρη εξαγορά του. Οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών έχουν ξεκινήσει εδώ και αρκετούς μήνες και γίνονται υπό καθεστώς άκρας μυστικότητας. Πηγές περιγράφουν το κλίμα των συζητήσεων ιδιαίτερα θερμό, σε σημείο μάλιστα που οι ίδιες εκτιμούσαν ότι μπορεί να επιτευχθεί ένα deal ακόμα και πριν από το τέλος της χρονιάς, χωρίς ωστόσο να αποκαλύπτουν περισσότερα, αν και διευκρίνιζαν ότι στον εν λόγω όμιλο δεν υπάρχει συμμετοχή του Δημοσίου.
Σημειώνεται, πάντως, ότι και στις τρεις επίσημες επιχειρηματικές αποστολές που έγιναν φέτος μεταξύ Ελλάδας και Σαουδικής Αραβίας σε Αθήνα και Ριάντ ανώτατα στελέχη του PIF είχαν δει σχεδόν όλες τις διοικήσεις ή τους εκπροσώπους των μεγάλων ενεργειακών, κατασκευαστικών και τουριστικών ομίλων της χώρας.
Σε κάθε περίπτωση, το PIF έχει εξελιχθεί υπό τον διάδοχο του θρόνου Μοχάμεντ μπιν Σαλμάν σε βασικό επενδυτικό βραχίονα της χώρας τόσο στα μεγαλεπήβολα σχέδια για το εσωτερικό της χρηματοδοτώντας τεράστια έργα, όπως η πόλη του μέλλοντος Neom που θα χτιστεί, όσο και στο εξωτερικό όπου έχει ήδη λάβει θέσεις στις μεγαλύτερες εταιρείες (από τις Amazon, Google, Microsoft, Visa, Disney, Nintendo, Uber, PayPal, Zoom, Starbucks, Activision Blizzard έως την ποδοσφαιρική ομάδα Νιούκαστλ Γιουνάιτεντ) και σε ενεργά funds των BlackRock, Softbank κ.ο.κ. Επιπρόσθετα, σαν το μακρύ χέρι της εξωτερικής πολιτικής του διαδόχου, το PIF επιχειρεί να αναδειχθεί επενδυτής-κλειδί σε χώρες που θεωρούνται στρατηγικής σημασίας για τη Σαουδική Αραβία.
Είναι ενδεικτικό ότι την περασμένη εβδομάδα ανακοίνωσε ότι θα μεθοδεύσει επενδύσεις συνολικού ύψους 24 δισ. δολαρίων μέσω επενδυτικών τραπεζών τις οποίες το PIF θα συγκροτήσει σε έξι άλλες χώρες της ευρύτερης περιοχής της Μέσης Ανατολής και της Βόρειας Αφρικής. Συγκεκριμένα, πρόκειται για το Μπαχρέιν, το Ιράκ, την Ιορδανία, το Ομάν, το Σουδάν και την Αίγυπτο. Μάλιστα το κρατικό fund έχει θέσει ως στόχο έως το 2025 να έχει υπό τη διαχείρισή του περιουσιακά στοιχεία άνω του 1 τρισ. δολαρίων (από 620 δισ. σήμερα) μέσω νέων επενδύσεων που θα μεθοδεύσει, ώστε να βοηθήσει παράλληλα στον απώτερο στόχο της διαφοροποίησης των εσόδων της Σαουδικής Αραβίας, η οποία σήμερα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πετρέλαιο. Μάλιστα κινείται ιδιαίτερα επιθετικά, αφού από την αρχή της φετινής χρονιάς έχει προβεί σε 39 deals, τα οποία ξεπερνούν σε αξία τα 17 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την εταιρεία ερευνών Global SWF που παρακολουθεί την πορεία των κρατικών funds ανά τον κόσμο.
Οι δύο μεγάλες τουριστικές επενδύσεις
Πέρα όμως από την πρώτη επένδυση του PIF στη χώρα μας, που, σύμφωνα με τις παραπάνω πληροφορίες, αφορά εξαγορά, τις προηγούμενες ημέρες άνοιξε και ο δρόμος με την έκδοση των σχετικών Προεδρικών Διαταγμάτων για να υλοποιηθούν δύο σημαντικές τουριστικές επενδύσεις σαουδαραβικών κεφαλαίων που παραμένουν σε εκκρεμότητα. Η πρώτη αφορά μια μεγάλη επένδυση προϋπολογισμού 200 εκατ. ευρώ για τη δημιουργία resort κοντά στην Κάρυστο, στη Νότια Εύβοια, ενώ η δεύτερη επένδυση ύψους 55 εκατ. ευρώ για ξενοδοχειακή μονάδα στην μοναδικής ομορφιάς περιοχή Τριόπετρα, στα νότια του Νομού Ρεθύμνου.
Η επένδυση στην Κάρυστο από τη σαουδαραβικών συμφερόντων εταιρεία RSR Eagle resort προβλέπει τη δημιουργία μιας ολοκληρωμένου τύπου τουριστικής επένδυσης σε οικόπεδο περίπου 1.600 στρεμμάτων, η οποία θα περιλαμβάνει ξενοδοχειακά συγκροτήματα, παραθεριστικές κατοικίες, τουριστικό λιμένα, αθλητικές εγκαταστάσεις, κέντρο ευεξίας, συνεδριακό κέντρο και βοηθητικές υποδομές.
Συγκεκριμένα, από το σύνολο της έκτασης η αξιοποιήσιμη έκταση είναι 768 στρέμματα και θα χωριστεί σε δύο ζώνες. Στην Α’ Ζώνη, που αφορά έκταση 550 στρεμμάτων, θα δημιουργηθεί τουριστικό παραθεριστικό χωριό με κατοικίες (συνολικού εμβαδού 110.902 τ.μ.), ενώ αντίστοιχα στη Β’ Ζώνη των 218 στρεμμάτων 5άστερο ξενοδοχείο (43.580 τ.μ.) και λοιπές τουριστικές εγκαταστάσεις.
Στο παραθεριστικό χωριό θα κατασκευαστούν και θα διατεθούν περίπου 750 πολυτελείς επιπλωμένες κατοικίες εμβαδού από 80 έως 160 τ.μ. η καθεμία. Αντίστοιχα, το 5άστερο ξενοδοχείο θα διαθέτει περίπου 1.100 κλίνες.
Από την επένδυση που έχει ενταχθεί στο καθεστώς των στρατηγικών επενδύσεων αναμένεται να δημιουργηθούν τουλάχιστον 220 νέες θέσεις εργασίας. Επιπρόσθετα, ο φορέας της επένδυσης έχει δεσμευτεί για την παροχή συγκεκριμένων ανταποδοτικών ευεργετημάτων στην τοπική κοινωνία.
Η δεύτερη επένδυση στην Τριόπετρα είναι του σαουδαραβικού επενδυτικού και κατασκευαστικού ομίλου Al-Suwaiket. Η συγκεκριμένη επένδυση, που θα γίνει σε μια παρθένα έκταση, αφορά τη δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας και θα είναι όμορη με μια αντίστοιχη που μεθοδεύει ο κυπριακός όμιλος Φωτιάδη. Οι διαδικασίες για την προώθηση της συγκεκριμένης επένδυσης γίνονται μέσω της Περιφέρειας Κρήτης και όχι μέσω του καθεστώτος των στρατηγικών επενδύσεων. Για την επένδυση αυτή, μάλιστα, συζήτησαν στο Ριάντ πρόσφατα ο Ελληνας υπουργός Ανάπτυξης με τον διευθύνοντα σύμβουλο του Ομίλου Al-Suwaiket, Αμπντουλάχ Αλ Σουάικετ.
Επιχειρηματικές συμφωνίες
Τον δρόμο της υλοποίησης φαίνεται να παίρνουν και τα 17+1 deals που υπεγράφησαν το καλοκαίρι μεταξύ επιχειρήσεων των δύο χωρών.
Το σημαντικότερο, το οποίο έχει ήδη αποκτήσει μεγάλη δυναμική και προχωρά με γοργούς ρυθμούς, είναι το East-Med Corridor (EMC). Το έργο δηλαδή για την ανάπτυξη υποθαλάσσιου -και όχι μόνο- καλωδίου broadband για τη διακίνηση data. Ενα πρότζεκτ που θα καταστήσει τη Σαουδική Αραβία περιφερειακό παίκτη στην παγκόσμια διακίνηση data και την Ελλάδα ανατολική πύλη της Ε.Ε., με δεδομένο ότι θα είναι το πρώτο καλώδιο που θα συνδέει την Ευρώπη και την Ασία μέσω της Ανατολικής Μεσογείου. Εταίροι στην κοινοπραξία είναι από την Ελλάδα η ΔΕΗ και η TTSA, από την Κύπρο η Cyta και από τη Σαουδική Αραβία η θυγατρική της Saudi Telecom, υπεύθυνη για τις διεθνείς δραστηριότητες σε Μέση Ανατολή και Αφρική, Mena Hub. Η κατασκευή του πρότζεκτ, συνολικού προϋπολογισμού 850 εκατ. δολαρίων, θα ξεκινήσει έως το τέλος της χρονιάς και αναμένεται να ολοκληρωθεί και να τεθεί σε λειτουργία στα τέλη του 2025.
Οι υπόλοιπες συμφωνίες αφορούν μια ευρεία γκάμα δραστηριοτήτων: ενέργεια, θαλάσσιες μεταφορές, αερομεταφορές, τουρισμός, αγροδιατροφή, άμυνα κ.ο.κ.
Από τις πιο σημαντικές ίσως ήταν αυτές του ομίλου Μυτιληναίου με τρεις σαουδαραβικές επιχειρήσεις: η πρώτη ήταν ένα μνημόνιο συναντίληψης για έργα ηλεκτρισμού και αερίου, ΑΠΕ και υποδομών, με την Ajlan & Bros Holding Group, με επιδίωξη των δύο πλευρών τις συνεπενδύσεις στους τομείς της συμβατικής ενέργειας, των ΑΠΕ, του φυσικού αερίου, αλλά και σε άλλες πιο νέες τεχνολογίες, π.χ. το υδρογόνο.
Το δεύτερο μνημόνιο αφορά την κοινή συνεργασία για τη διερεύνηση πιθανών ευκαιριών στους τομείς της ενέργειας, του φυσικού αερίου, της εξόρυξης, των ΑΠΕ, των λύσεων βιώσιμης ενέργειας, της ανάπτυξης, της αποθήκευσης των λυμάτων και της μετατροπής αποβλήτων σε ενέργεια με την εταιρεία Albawani. Το τρίτο αφορά την ανάπτυξη και υλοποίηση έργων ΑΠΕ στο βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, με πιθανή προμήθεια ηλιακών κυψελών από τη Σαουδική Αραβία στην Ελλάδα με την Desert Technologies Industries.
Από τις συμφωνίες που ήδη τρέχουν ήταν και αυτή που έκλεισε η Theon Sensors με την κρατική σαουδαραβική εταιρεία NCMS ώστε να παράγουν από κοινού συστήματα νυχτερινής όρασης για την άμυνα και την ασφάλεια.
Ενεργειακός διάδρομος
Βήμα βήμα, πάντως, φαίνεται να χτίζονται οι στενές σχέσεις της Ελλάδας με τη Σαουδική Αραβία, που πλέον αντιμετωπίζει τη χώρα μας ως στρατηγικό εταίρο. Γι’ αυτό εξάλλου και το μεγάλο πρότζεκτ που συζητούν ανοιχτά οι δύο κυβερνήσεις αφορά το κομμάτι της ηλεκτρικής διασύνδεσης. Οι Σαουδάραβες με το πλάνο που έχουν για την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από πράσινο υδρογόνο μέσα από τα giga projects που έχουν ανακοινώσει, στο πλαίσιο του «Οράματος 2030», θέλουν να διασφαλίσουν τη δυνατότητα εξαγωγής του παραγόμενου ρεύματος προς την ευρωπαϊκή ήπειρο.
Γι’ αυτό και δημιουργείται μια μεγάλη ευκαιρία για την Ελλάδα να καταστεί μέσω της ηλεκτρικής διασύνδεσης πύλη εισόδου στην Ε.Ε. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ των δύο πλευρών προχωρούν προς την υπογραφή ενός μνημονίου συνεργασίας πάνω σε αυτό το κομμάτι που μπορεί να μετουσιωθεί σε μεγάλη επένδυση. Μάλιστα οι ίδιες πληροφορίες αναφέρουν ότι στο τραπέζι πλέον έχει πέσει, πέραν μιας ενδεχόμενης διασύνδεσης μέσω του καλωδίου που θα ενώσει την Ελλάδα και την Αίγυπτο (Σαουδική Αραβία και Αίγυπτος είναι ήδη διασυνδεδεμένες ηλεκτρικά), και το ενδεχόμενο παράκαμψης της Αιγύπτου με απευθείας σύνδεση, στην οποία ίσως ενταχθεί και η Κύπρος. Σε κάθε περίπτωση, συγκεκριμένο αποτέλεσμα πάνω σε αυτό δεν αναμένεται νωρίτερα από την άνοιξη του 2023.
Αλμα στο επιχειρηματικό – επενδυτικό περιβάλλον
Ολα αυτά πάντως έχουν βοηθήσει, μαζί και με τις υπόλοιπες επενδύσεις που έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια, να αναβαθμιστεί πλέον σημαντικά το προφίλ της χώρας. Κάτι που υπογραμμίστηκε την περασμένη εβδομάδα μέσα από δύο ξεχωριστές διεθνείς έρευνες, η μία του ΟΟΣΑ και η άλλη του «Economist».
Η πρώτη ουσιαστικά επιβεβαίωσε ότι η Ελλάδα σήμερα διανύει μία από τις καλύτερες στιγμές στην ιστορία της αναφορικά με τις εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις, παρά το γεγονός ότι εξακολουθούν να υπολείπονται σε σχέση με χώρες ανταγωνιστικές, όπως η Πορτογαλία. Το ενδιαφέρον στοιχείο είναι ότι οι θετικοί ρυθμοί συνεχίζονται και φέτος, παρόλο που οι μακροοικονομικές και γεωπολιτικές εξελίξεις βάζουν ισχυρά αναχώματα στην παγκόσμια διακίνηση κεφαλαίων.
Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία του ΟΟΣΑ για την περασμένη χρονιά, οι εισερχόμενες άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα μας ανήλθαν σε 6,32 δισ. δολάρια και ήταν διπλάσιες σε σχέση με εκείνες του 2020. Επίσης, ήταν αυξημένες κατά 26% σε σχέση με το 2019, που ήταν η καλύτερη χρονιά της τελευταίας δεκαετίας (5,01 δισ.). Επίσης, τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δείχνουν ότι η καλή πορεία συνεχίστηκε και το 2022, όπου στο α’ εξάμηνο η Ελλάδα δέχτηκε επενδύσεις ύψους 4,83 δισ. δολαρίων. Το ύψος αυτών των επενδύσεων αντιστοιχεί στο 76% των εισερχόμενων επενδύσεων του συνόλου της περασμένης χρονιάς!
Καθότι όμως τίποτε απ’ όλα αυτά δεν γίνεται τυχαία, έρευνα του Economist Intelligence Unit (EIU) καταδεικνύει ότι η Ελλάδα κατά την τελευταία τριετία ήταν πρωταθλήτρια στη βελτίωση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος μεταξύ των 82 χωρών που παρακολουθούν οι αναλυτές της. Συγκεκριμένα, από την κατάταξη που δημοσιεύτηκε την περασμένη εβδομάδα προκύπτει ότι από το δ’ τρίμηνο του 2019 έως και το γ’ τρίμηνο του 2022 η χώρα μας κατάφερε να σκαρφαλώσει 16 θέσεις στη σχετική κατάταξη, σημειώνοντας τη μεγαλύτερη πρόοδο μεταξύ των 82 της λίστας.
Αυτή η σημαντική βελτίωση, σημειώνεται στην έκθεση του EIU, αντανακλά την άσχημη αφετηρία, δεδομένης της ιδιαίτερα καθυστερημένης ανάκαμψης από την κρίση του χρέους που ξέσπασε το 2009, αλλά και τον αντίκτυπο από τη φιλική προς την επιχειρηματικότητα κυβέρνηση, η οποία έχει υλοποιήσει μεταρρυθμίσεις, έχει μειώσει φόρους και έχει αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη στη χώρα. Τη μεγαλύτερη βελτίωση τα τελευταία τρία χρόνια, μαζί με την Ελλάδα, εμφανίζουν το Κατάρ (βελτιώθηκε κατά 11 θέσεις), οι Ηνωμένες Πολιτείες (10 θέσεις) και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα (10 θέσεις).
Κεντρική φωτο κειμένου: Από τη συνάντηση που είχε στο παρελθόν ο υπουργός Ανάπτυξης με τον διοικητή του PIF, Αυτού Εξοχότης Γιασίρ μπιν Οτμάν Aλ-Ρουμαγιάν. Πληροφορίες αναφέρουν ότι το επενδυτικό fund της Σαουδικής Αραβίας όχι μόνο έχει επιδείξει ζωηρό ενδιαφέρον για μια σειρά από πρότζεκτ στη χώρα μας, αλλά βρίσκεται και σε διαπραγματεύσεις με μεγάλο ελληνικό όμιλο για τη μετοχική του είσοδο με στρατηγικό μερίδιο ή ακόμα και για την πλήρη εξαγορά του
Διαβάστε ακόμη
Foster + Partners: Το αρχιτεκτονικό team πίσω από το «ELLINIKON» θαύμα (pics)