Τα τελευταία 25 χρόνια έχουν γίνει δεκάδες προσπάθειες εκσυχρονισμού του ελληνικού δικαστικού συστήματος και επιτάχυνσης της απονομής δικαιοσύνης.
«Κι όμως το αποτέλεσμα μέχρι σήμερα ήταν αρνητικό. Ο μέσος χρόνος εκδίκασης των υποθέσεων δεν μειώθηκε – σε ορισμένες διαδικασίες μάλιστα μάλλον αυξήθηκε. Ο δε αριθμός των νεοεισερχομένων υποθέσεων μειώθηκε» όπως σημείωσε ο πρόεδρος της Επιτροπής Νομοθετικών Μεταρρυθμίσεων του Ελληνοαμερικανικού Επιμελητηρίου, Γιάννης Κυριακίδης στο συνέδριο Rule of Law 2024 Conference.
Οι θλιβερές πρωτιές της Ελλάδας
Οι αριθμοί μιλάνε από μόνοι τους:
Στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα στοιχεία της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο μέσος χρόνος δικαστικής επίλυσης μιας υπόθεσης είναι 1.771 μέρες. Ο μέσος όρος στην ΕΕ είναι 455 μέρες, όπως σημείωσε ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου Αθηνών, Δ. Βερβεσός.
Η εκδίκαση μίας υπόθεσης ασφαλιστικών μέτρων μπορεί να χρειαστεί έως και 4 μήνες.
Απλές εμπορικές αντιδικίες χρειάζονται 3-4 έτη για να επιλυθούν.
Για την απόδοση της νομής ενός ακινήτου ή την επίλυση μίας μισθωτικής διαφοράς χρειάζονται 2 χρόνια στα δικαστήρια.
Για την επίλυση διοικητικών διαφορών χρειάζονται κατά μέσο όρο 8 και πλέον χρόνια.
Για να κριθεί μία υπόθεση κακουργηματικής υπεξαίρεσης από λογιστή επιχείρησης απαιτούνται 12 και πλέον χρόνια.
Επίσης, «η Ελλάδα έχει την παγκόσμια πρωτοτυπία να έχει τρεις δικαιοδοσίες: διοικητικά συμβούλια επικρατείας, πολιτικά, ποινικά και ελεγκτικό συνέδριο, που δε συντονίζονται μεταξύ τους και δεν επικοινωνούν» ανέφερε ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας, Κωνσταντίνος Κουσούλης.
«Η βραδύτητα στην απονομή της δικαιοσύνης, που συχνά οδηγεί σε καταστάσεις αρνησιδικίας προκαλεί σοβαρά προβλήματα στην καθημερινότητα των πολιτών, στις επενδύσεις και στην επιχειρηματικότητα. Αποτελεί ανασχετικό παράγοντα της οικονομικής ανάπτυξης» παραδέχθηκε στην ομιλία της η πρόεδρος του Αρείου Πάγου, Ιωάννα Κλάπα-Χριστοδουλέα.
«Είναι αυτονόητο ότι οι μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις είναι ιδιαίτερα ευάλωτες, καθώς διαθέτουν περιορισμένους πόρους για να αντιμετωπίσουν τις παρατεταμένες νομικές διαδικασίες. Χώρες με αργές νομικές διαδικασίες μπορεί να χάνουν επενδύσεις προς όφελος χωρών με πιο αποδοτικά νομικά συστήματα» σημείωσε.
Προτάσεις για μεταρρυθμίσεις
Η Ελλάδα διαθέτει τον 4ο υψηλότερο αριθμό δικαστών στην ΕΕ και τον 3ο υψηλότερο αριθμό δικηγόρων στην ΕΕ. Παρόλα αυτά, ο όγκος των εκκρεμών υποθέσεων, κυρίως αστικών και διοικητικών, είναι ο μεγαλύτερος στην ΕΕ.
Για την επιτάχυνση της λειτουργίας της δικαιοσύνης, ο αντιπρόεδρος του Συμβουλίου Επικρατείας, Κ. Κουσούλης, πρότεινε ουσιαστική επικοινωνία και συντονισμό μεταξύ των τριών δικαιοδοσιών της χώρας, μεταρρύθμιση στον τρόπο αξιολόγησης των δικαστών και αλλαγές στον τρόπο εξέλιξης των δικαστών ώστε να πάψει «η τυραννία της αρχαιότητας και της επετηρίδας στο ελληνικό δικαστικό σώμα» όπως ανέφερε χαρακτηριστικά.
Επίσης πρότεινε να υιοθετηθούν λύσεις που έχει εφαρμόσει το γαλλικό δικαστικό σύστημα, όπως το γεγονός ότι το 35% των υποθέσεων που εισάγονται στο γαλλικό Συμβουλίο της Επικρατείας λύνονται με μία πράξη- διάταξη ενός δικαστή, χωρίς αιτιολογία και όχι με δικαστική απόφαση. Τα αιτήματα για έφεση περνάνε από ειδικό «φίλτρο» και μόλις το 25% γίνονται δεκτά, τα ασφαλιστικά μέτρα δικάζονται από έναν μόνο δικαστή και οι δικαστικές αποφάσεις είναι σύντομες και περιεκτικές.
«Το ελληνικό δικαστικό σύστημα έχει τεράστιες δυνατότητες. Είναι απαράδεκτο το γεγονός ότι γίνεται σπατάλη του δυναμικού και των πόρων του και έχουμε ένα αποτέλεσμα που υπολείπεται παρά πολύ από αυτό που θα μπορούσαμε να έχουμε» τόνισε ο Κ. Κουσουλής.
Την αλλαγή στον τρόπο αξιολόγησης των δικαστών υποστήριξε και η Μαρία Γαβουνέλη, καθηγήτρια της Νομικής Σχολής ΕΚΠΑ και γενική διευθύντρια του ΕΛΙΑΜΕΠ, που αναφέρθηκε επίσης στην ανάγκη η επιχειρηματική και η νομική κοινότητα της χώρας να σεβαστούν τα νέα δεδομένα που δημιουργεί ο εκσυχρονισμός του νομικού συστήματος.
Ένα τέτοιο παράδειγμα αποτελεί η εισαγωγή του νόμου για την ευθύνη νομικών και φυσικών προσώπων σε περιπτώσεις διαφθοράς και δωροδοκίας. Πρόκειται για το νόμο που βάζει τέλος στους «αυτοφωράκιες» και θα επιβάλλει κυρώσεις και πρόστιμα στις εταιρείες που αποδεικνύεται ότι εμπλέκονται σε υποθέσεις διαφθοράς.
«Έχουμε την τάση να βλέπουμε τις αλλαγές στο χαρτί και να προσαρμόζουμε το νόμο σε αυτό που κάναμε πάντα» είπε η Μ. Γαβουνέλη. «Αυτός ο νόμος είναι μία νέα αρχή και πρέπει να κάνουμε τον κόπο να τον εφαρμόσουμε στην πράξη. Η διαφορά θα είναι καθοριστική για την ανάπτυξη της χώρας» ανέφερε.
Στην αποτελεσματική αξιοποίηση της διαδικασίας διευθέτησης διαφορών αναφέρθηκε η αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ανταγωνισμού, Χαρά Νικολοπούλου, που όπως τόνισε είναι μία διαδικασία που εξοικονομεί χρόνο και ανθρώπινο δυναμικό και «έχει σημειώσει τεράστια επιτυχία. Οι υποθέσεις ολοκληρώνονται σε λιγότερο από έναν χρόνο και η πιθανή καταβολή προστίμου θεωρείται μέτρο «αυτοκάθαρσης» για τις επιχειρήσεις» εξήγησε.
Διαβάστε ακόμη
Proplusma Architects: Τα έργα-σφραγίδα σε Ελλάδα και εξωτερικό και το βιώσιμο μέλλον (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ