Η Σικελία ήταν το νησί του νερού. Ταξιδιώτες θαμπώνονταν από την ομορφιά του τοπίου και τον υδάτινο πλούτο. Ποταμοί, ρυάκια, ορεινές πηγές, κρήνες, πυκνή βλάστηση στόλιζαν το μεγαλύτερο νησί της Μεσογείου. Ο Άραβας χρονικογράφος Ιμπν Χαουκάλ έγραφε το 943 για τους κατοίκους του Παλέρμου πως έσβηναν τη δίψα τους «με το νερό από τα πηγάδια των σπιτιών τους» και περιγράφοντας την αφθονία του νερού έκανε λόγο για την τόσο ισχυρή ροή του που ήταν ικανή να γυρίσει δύο μυλόπετρες ταυτόχρονα.
Από τα μισά του 20ου αιώνα, όμως, η εικόνα άλλαξε δραματικά. Οι ποταμοί καλύφθηκαν, τα πηγάδια στέγνωσαν και στη θέση της εύφορης πεδιάδας χτίστηκαν μαζικά κατοικίες στο πλαίσιο του φημισμένου «σάκου» του Παλέρμο, όπου ο πληθυσμός «εκτοξεύθηκε» σε 100.000 κατοίκους οδηγώντας στην ταχεία αστικοποίηση της περιοχής – είχε ισοπεδωθεί κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο – αλλοιώνοντας το τοπίο και μετατρέποντας τις γεωργικές εκτάσεις σε οικόπεδα για κατασκευή ακινήτων. Η κατασκευαστική έκρηξη που σημειώθηκε από τη δεκαετία του 1950 έως τα μέσα της δεκαετίας του 1980 – στάθηκε αφορμή για την εμπλοκή της μαφίας – αποτέλεσε καθοριστικό παράγοντα για την καταστροφή του υδάτινου δικτύου της πόλης των 100 κρηνών.
Ξηρασία διαρκείας
Η Σικελία είναι μία από τις περιοχές της Ιταλίας όπου παρατηρούνται παρατεταμένες περίοδοι ξηρασίας, ωστόσο φέτος η έλλειψη νερού καταγράφει επίπεδα ρεκόρ. Σύμφωνα με την περιφέρεια του νησιού το 2023 ήταν το τέταρτο κατά σειρά έτος με βροχοπτώσεις κάτω του ιστορικού μέσου όρου, ενώ το 2024 ξεκίνησε με υψηλές για την εποχή θερμοκρασίες και χαμηλό ποσοστό βροχοπτώσεων.
«Δραματική» χαρακτηρίζει την κατάσταση η Εθνική Ένωση Κοινοπραξιών για τη Διαχείριση και Προστασία της Επικράτειας και των Αρδευόμενων Υδάτων (ANBI), διευκρινίζοντας πως «συνολικά λείπουν περίπου 670 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού στους ταμιευτήρες της Σικελίας (-68%)».
Ήταν Φεβρουάριος όταν ο γενικός διευθυντής της ANBI, Μάσιμο Γκαρκάνο, δήλωνε ανήσυχος και μιλούσε για συνθήκες έκτακτης ανάγκης, προβλέποντας δύσκολους θερινούς μήνες αφού το εκρηκτικό μείγμα υψηλών θερμοκρασιών και έλλειψης βροχών θα έθετε υπό πίεση τις υποδομές της νότιας Ιταλίας
Οι πιο έντονες βροχοπτώσεις που καταγράφηκαν μεταξύ Φεβρουαρίου και Μαρτίου δεν ήταν αρκετές για να ικανοποιήσουν τις απαιτήσεις του νησιού που παρουσιάζει σημαντικές αγροτικές ανάγκες, ενώ η έλευση των τουριστών αναμένεται να εντείνει το πρόβλημα.
Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης το νησί και με δελτίο νερού 1 εκατ. κάτοικοι
Σχεδόν τρεις μήνες μετά η Σικελία, με θερμοκρασίες που ξεπερνούν τους 23 βαθμούς και αγγίζουν κατά διαστήματα τους 27 βαθμούς Κελσίου, βρίσκεται ήδη σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης με την επιβολή δελτίου νερού να έχει εφαρμοστεί για τουλάχιστον 1 εκατ. πολίτες.
Ο πρόεδρος της περιφέρειας της Σικελίας, Ρενάτο Σκιφάνι, έθεσε για ένα χρόνο το νησί σε εθνική κατάσταση έκτακτης ανάγκης εξαιτίας της ξηρασίας, ενώ έχουν διατεθεί τα πρώτα 20 εκατ. ευρώ με δυνατότητα αύξησης των πόρων με συντονισμένες δράσεις, απαραίτητες για τη μείωση των επιπτώσεων της περιβαλλοντικής κρίσης.
Στόχος του μέτρου, το οποίο δεν εφαρμόζεται για πρώτη φορά στη Σικελία, είναι η διασφάλιση πόσιμου νερού στους κατοίκους και παροχή νερού για τη γεωργία και την κτηνοτροφία, τομείς που πλήττονται σφοδρά από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
«Η ξηρασία στη Σικελία είναι δραματική. Η περιφέρεια έχει ήδη εφαρμόσει σειρά ενεργειών για τον μετριασμό της κρίσης, βοηθώντας τους παραγωγικούς τομείς και περιορίζοντας την ταλαιπωρία για τους πολίτες, αλλά χρειάζονται και επείγουσες κρατικές παρεμβάσεις για να λειτουργήσει το δίκτυο ύδρευσης και να ευαισθητοποιηθούν οι κάτοικοι για μία πιο ορθολογική χρήση των πόρων. Επιπλέον, φορολογικές ελαφρύνσεις και εισφορές, μορατόριουμ και αναστολή υποχρεώσεων είναι απαραίτητες για εταιρείες του αγροτικού και κτηνοτροφικού κλάδου που αντιμετωπίζουν πολύ σοβαρές δυσκολίες», δήλωσε ο Σκιφάνι.
Πρόστιμο ως 500 ευρώ για αλόγιστη χρήση νερού
Όπως αναφέρει το Giornale di Sicilia ο δήμαρχος του Παλέρμο, Ρομπέρτο Λαγκάλα, υπέγραψε διάταγμα σύμφωνα με το οποίο απαγορεύεται μέχρι τις 31 Δεκεμβρίου η χρήση πόσιμου νερού για το πότισμα φυτών και πλύσιμο αυτοκινήτων από τις 05:00 ως τις 23:00 – εξαιρουμένων των πλυντηρίων αυτοκινήτων. Η τοπική αστυνομία, μάλιστα, σε όποιον παραβεί το μέτρο θα επιβάλει πρόστιμο 25 – 500 ευρώ.
Για το ίδιο χρονικό διάστημα, απαγορεύεται «το πλύσιμο αυλών και πλατειών και η προμήθεια καλλωπιστικών σιντριβανιών, δεξαμενών και πισινών, εφόσον δεν είναι εξοπλισμένα με συσκευές τεχνητής ανακύκλωσης νερού».
Τεχνητή βροχή για την αντιμετώπιση της κρίσης
Ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται για την αντιμετώπιση της ξηρασίας στη Σικελία συγκαταλέγεται και η τεχνητή βροχή, αίτημα το οποίο απέστειλε στην περιφερειακή κυβέρνηση του νησιού ο Τζουζέπε Κατάνια, μέλος της Περιφερειακής Συνέλευσης του κυβερνώντος κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας και αντιπρόεδρος της Επιτροπής Παραγωγικών Δραστηριοτήτων.
Ο Κατάνια, σύμφωνα με το Palermo Today, κρίνει απαραίτητο το μέτρο σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες πρωτοβουλίες της πολιτικής προστασίας για τον περιορισμό της κρίσης του νερού. Όπως εξήγησε χάρη στις νέες τεχνολογίες, η τεχνητή βροχή μπορεί να επιτευχθεί με τη διάχυση ιωδιούχου αργύρου ή ξηρού πάγου σε ορισμένα σύννεφα με ειδικά αεροσκάφη, αερόστατα ή drones που εγγυώνται μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και χαμηλότερο λειτουργικό κόστος, παρουσιάζοντας το παράδειγμα των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων όπου τίθεται σε εφαρμογή αυτή η μέθοδος για την πρόκληση βροχών.
Όπως αναφέρει το ιταλικό δημοσίευμα ο Κατάνια καλεί την περιφερειακή κυβέρνηση να προετοιμάσει και να ξεκινήσει, σε συνεργασία με ερευνητικά ιδρύματα και εξειδικευμένες εταιρείες, ένα πιλοτικό έργο τεχνητής βροχής για το οποίο προβλέπεται η συμβολή τεχνικο-επιστημονικής επιτροπή για την παρακολούθηση και αξιολόγηση των αποτελεσμάτων.
Ανάμεσα στα υπόλοιπα μέτρα προτείνεται η προσαρμογή ταμιευτήρων, οι εκστρατείες ενημέρωσης των πολιτών για εξοικονόμηση νερού, η εξεύρεση εναλλακτικών πόρων, η αγορά βυτιοφόρων και σιλό, η εγκατάσταση συστήματος πηγών, η επισκευή δικτύων ύδρευσης, ο εκσυγχρονισμός μονάδων αφαλάτωσης.
Photo: Pexels/ Σιντριβάνι με το άγαλμα του Σαν Ντομένικο στο μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης
Διαβάστε ακόμη
Γιατί δεν αποταμιεύουν οι Έλληνες
Μονεμβασιώτης (ΒΕΝΕΤΗΣ): Έτοιμο το Jackson Hall στο Κολωνάκι – Πότε ξεκινά τη λειτουργία του (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ