Ο Τζίμι Κάρτερ που έφυγε προχθές από τη ζωή σε ηλικία 100 ετών, μπορεί να διετέλεσε Πρόεδρος των ΗΠΑ μόνο για μια θητεία την περίοδο 1977-1981, ωστόσο θα μείνει στην αμερικανική αλλά και τη διεθνή ιστορία για αρκετές πρωτοβουλίες του.
Ο αποκαλούμενος και «φιστικάς» πιστώθηκε, μεταξύ άλλων, την υπογραφή, το 1978, των ειρηνευτικών συμφωνιών μεταξύ Ισραήλ και Αιγύπτου, που έφεραν κάποια σταθερότητα στη Μέση Ανατολή, ενώ για δεκαετίες μετά την αποχώρησή του από τον Λευκό Οίκο αφιερώθηκε στον αγώνα για ανθρωπιστικούς σκοπούς και την επίλυση διεθνών συγκρούσεων, κάτι άλλωστε που του εξασφάλισε και το Νόμπελ Ειρήνης το 2002.
Στο «ημίφως» ωστόσο παρέμεινε μια άλλη πλευρά της πολιτικής Κάρτερ που αναδεικνύει το πρωτοποριακό και… προφητικό πνεύμα του.
Ο λόγος για τις δράσεις του υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος σε μια εποχή μάλιστα που η κλιματική αλλαγή αποτελούσε άγνωστη λέξη…
Οι προφητικές δράσεις του
Έτσι μπορεί, όπως και ο ίδιος παραδεχόταν, να ήταν πολύ καλύτερος «πρώην Πρόεδρος» από ό,τι Πρόεδρος, όμως κατά τη διάρκεια της θητείας του υπέγραψε 14 σημαντικά περιβαλλοντικά νομοσχέδια και προέβλεψε την απειλή της κλιματικής αλλαγής. Σε αυτά τα νομοσχέδια περιλαμβάνονταν, μεταξύ άλλων, η πρώτη χρηματοδότηση εναλλακτικών πηγών ενέργειας, αλλά και του πρώτου ομοσπονδιακού καθαρισμού τοξικών αποβλήτων, των πρώτων προτύπων οικονομίας καυσίμων, αλλά και διατάξεις για την καταπολέμηση της ρύπανσης του αέρα και των υδάτων.
Είναι ενδεικτικό ότι μια έκθεση που ο ίδιος ανέθεσε το 1977 συνέστησε προφητικά τον περιορισμό της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας στους 2 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, δηλαδή το πρότυπο που συμφωνήθηκε 38 χρόνια αργότερα στη συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Ο Κάρτερ είχε εντρυφήσει πάνω σε ζητήματα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα, αρκετά χρόνια πριν αναλάβει Πρόεδρος και ενώ ακόμη ήταν κυβερνήτης της Τζόρτζια. Έτσι όταν πέρασε τις πύλες του Λευκού Οίκου έγινε ο πρώτος παγκόσμιος ηγέτης που αναγνώρισε το πρόβλημα της κλιματικής αλλαγής, έστω κι αν τότε δεν είχε αυτή την ονομασία.
Ήδη το 1977 έδωσε εντολή να συνταχθεί η Παγκόσμια Έκθεση 2000, μια φιλόδοξη προσπάθεια με σκοπό να διερευνήσει τις περιβαλλοντικές προκλήσεις και τις προοπτικές της «αειφόρου ανάπτυξης» τα επόμενα 20 χρόνια. Ως μέρος αυτής της διαδικασίας, το Συμβούλιο του Λευκού Οίκου για την Ποιότητα του Περιβάλλοντος εξέδωσε τρεις εκθέσεις για την υπερθέρμανση του πλανήτη, η τελευταία από τις οποίες εκδόθηκε μια εβδομάδα πριν από την αποχώρηση του Κάρτερ από το αξίωμα του Προέδρου, και ήταν αφιερωμένη στη μακροπρόθεσμη απειλή αυτού που ελάχιστοι τότε επιστήμονες αποκαλούσαν «ρύπανση από διοξείδιο του άνθρακα».
Η έκθεση προέτρεπε σε «άμεση δράση» και περιλάμβανε υπολογισμούς για τις εκπομπές CO2 τις επόμενες δεκαετίες που αποδείχθηκαν απόλυτα ακριβείς. Προειδοποιούσε ότι η μεγάλης κλίμακας καύση πετρελαίου, άνθρακα και άλλων ορυκτών καυσίμων θα μπορούσε να οδηγήσει σε «εκτεταμένες και διάχυτες αλλαγές στα παγκόσμια κλιματικά, οικονομικά, κοινωνικά και γεωργικά πρότυπα».
Παράλληλα, ενθάρρυνε τα βιομηχανικά κράτη να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με το ασφαλές μέγιστο επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα που απελευθερώνεται στην ατμόσφαιρα. Προτείνοντας τον περιορισμό της παγκόσμιας μέσης θερμοκρασίας στους 2 ° C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα, δηλαδή αυτό που υιοθετήθηκε τέσσερις δεκαετίες αργότερα με τη Συμφωνία του Παρισιού για το κλίμα.
Η χαμένη ευκαιρία
Υπό αυτό το πρίσμα η σαρωτική ήττα του από τον Ρέιγκαν στις εκλογές του 1980 σηματοδότησε μια τεράστια οπισθοδρόμηση τουλάχιστον στο θέμα του περιβάλλοντος και της κλιματικής αλλαγής, αντίστοιχη του ειδικού βάρους που είχε η πολιτική της μεγαλύτερης οικονομίας του πλανήτη σε διεθνές επίπεδο.
Πολλοί θεωρούν βέβαιο ότι αν είχε επανεκλεγεί ο Κάρτερ θα είχε κερδηθεί πολύτιμος χρόνος στην άνιση μάχη με την κλιματική αλλαγή. Αντίθετα, υπό τον Ρέιγκαν και τον Τζορτζ Μπους, η κυβέρνηση των ΗΠΑ θεωρούσε την υπερθέρμανση του πλανήτη ως… ανάξια μελέτης, πόσο μάλλον δράσης. Ακολούθησαν 25 χρόνια με θετικά βήματα και οπισθοδρομήσεις μέχρι την εποχή της «άρνησης» με την πρώτη θητεία Τραμπ και, στη συνέχεια, την επανείσοδο των ΗΠΑ στη διαδικασία του Παρισιού υπό τον Τζο Μπάιντεν.
Έτσι η πρόωρη αποχώρηση του Κάρτερ από το προεδρικό αξίωμα αποτελεί σίγουρα μια χαμένη ευκαιρία σε αυτό τουλάχιστον το επίπεδο.
Τα φωτοβολταϊκά στον Λ. Οίκο
Μια συμβολική μεν, αλλά εξαιρετικά πρωτοποριακή πρωτοβουλία του Κάρτερ ήταν και η τοποθέτηση, επί της Προεδρίας του, το μακρινό 1979, ηλιακών συλλεκτών στην οροφή της Δυτικής Πτέρυγας του Λευκού Οίκου. Μια κίνηση που έδειχνε την πίστη του στην αξία των εναλλακτικών πηγών ενέργειας. Αρκεί να αναφερθεί ότι μετά την ήττα του από τον Ρέιγκαν, η αμερικανική κυβέρνηση μείωσε τη χρηματοδότηση για την πράσινη ενέργεια ενώ ο επικεφαλής του επιτελείου του νέου Προέδρου χαρακτηρίζοντας ως «αστεία» τα φωτοβολταϊκά έδωσε εντολή να απομακρυνθούν. Έπρεπε να περάσουν πολλά χρόνια, μέχρι το 2010 όταν ο Μπάρακ Ομπάμα τοποθέτησε μια νέα γενιά ηλιακών μονάδων στη στέγη του Λευκού Οίκου, ενώ σήμερα η ηλιακή ενέργεια είναι η ταχύτερα αναπτυσσόμενη ΑΠΕ στις ΗΠΑ.
Διαβάστε ακόμη
Σε συζητήσεις (και) για την πώληση της Folli Follie οι ομολογιούχοι – ιδιοκτήτες της
Συναγερμός στην ΕΕ: Αδειάζουν πολύ γρήγορα οι αποθήκες με το φυσικό αέριο
Οι πίσω γραμμές του deal Allwyn – Novibet και ο σχεδιασμός Κόμαρεκ
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο Θέμα