Περίπου 300 γρ. ρύζι καρναρόλι, μισό κρεμμύδι ψιλοκομμένο, ζωμός από μυελό, στίγματα σαφράν, ελαιόλαδο, λευκό κρασί, βούτυρο, τυρί γκράνα και λίγο αλάτι. Αυτά είναι τα πολύτιμα συστατικά για τη δημιουργία ενός πιάτου-σύμβολο της ιταλικής κουζίνας -συγκεκριμένα της Λομβαρδίας: Το «κίτρινο» ριζότο ή αλλιώς ριζότο με σαφράν, ή αλά μιλανέζε.
Τα λαχταριστά πιάτα με ρύζι που πρωταγωνιστούν στην ιταλική κουζίνα, όμως, απειλούνται από την περιβαλλοντική κρίση, η οποία δε γνωρίζει… γαστρονομικά σύνορα και πλήττει ακόμα και τις τοπικές παραδόσεις ετών.
Τη στιγμή που η υποσαχάρια Αφρική μαστίζεται από παρατεταμένη ξηρασία, πλημμύρες, ακόμα και ακρίδες που επιδεινώνουν την ήδη σοβαρή επισιτιστική κρίση με σχεδόν 114 εκατομμύρια ανθρώπους να μην έχουν πρόσβαση σε βασικά αγαθά, την ώρα που τα ελαιόδεντρα της Μεσογείου επηρεάζονται δυσμενώς από τις υψηλές θερμοκρασίες με τα αποθέματα ελαιόλαδου να μειώνονται σημαντικά, οι καλλιέργειες ρυζιού βιώνουν με τη σειρά τους τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Συγκεκριμένα, στην Ιταλία όπου παράγεται το 50% του ρυζιού της Ευρωπαϊκής Ένωσης οι καλλιεργητές εκπέμπουν σήμα κινδύνου αφού το περασμένο έτος η παραγωγή τους μειώθηκε δραματικά εξαιτίας της ακραίας ζέστης που «λάβωσε» τη συγκομιδή.
Από τα είδη που κινδυνεύουν περισσότερο, ακόμα και με εξαφάνιση, είναι το ρύζι Καρναρόλι που αποτελεί βάση για τα πιο νόστιμα ριζότο.
Για την καλλιέργεια ρυζιού απαραίτητο στοιχείο είναι το νερό, αφού ο ορυζώνας απαιτεί μεγάλη ποσότητα για να αναπτυχθεί σωστά. Απόλυτος εχθρός του είναι η ξηρασία, όπως αποδείχθηκε όταν το 2022 η Κοιλάδα του Πάδου, όπου παραδοσιακά παράγεται το ρύζι που διοχετεύεται στην εγχώρια και διεθνή αγορά, υπέστη πλήγμα κατά το ξηρότερο έτος που καταγράφηκε ποτέ στη χώρα. Κατά συνέπεια η συγκομιδή υπέστη αξιοσημείωτη μείωση.
Το 98% των περιοχών καλλιέργειας ρυζιού στην Ιταλία εκτείνεται κατά μήκος του άξονα του ποταμού Πάδου σε 4 περιφέρειες: Πεδεμόντιο, Λομβαρδία, Βένετο, Εμίλια Ρομάνια. Παρότι η ζήτηση ρυζιού αυξάνεται στη γειτονική χώρα, οι παραγωγοί εξετάζουν το ενδεχόμενο να αλλάξουν καλλιέργεια αφού οι καταστροφικές συνέπειες από την περιβαλλοντική κρίση επηρεάζουν τη διαβίωση περίπου 10.000 οικογενειών που απασχολούνται στην αλυσίδα εφοδιασμού, από την παραγωγή στη διανομή. Ανάλογες, όμως, είναι οι συνέπειες και για το ίδιο το οικοσύστημα που έχει αναπτυχθεί εδώ και εκατοντάδες χρόνια στις περιοχές της Ιταλίας.
Οι καλλιεργητές πλέον δε μιλούν για «έκτακτη» ανάγκη, αφού εδώ και χρόνια βιώνουν τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής με τα ελάχιστα ποσοστά βροχόπτωσης να εναλλάσσονται τις πλημμύρες που καταστρέφουν τη συγκομιδή.
Σύμφωνα με την Εθνική Υπηρεσία Ρυζοκαλλιέργειας (Ente Nazionale Risi) 26.000 εκτάρια ορυζώνων χάθηκαν στην Ιταλία το 2022 και η παραγωγή μειώθηκε κατά 30%, ενώ το 2023 – παρότι ήταν λιγότερο ξηρό έτος αλλά με υψηλές θερμοκρασίες- χάθηκαν 7.500 εκτάρια.
Σε εκτενές ρεπορτάζ του βρετανικού Guardian αναφέρεται πως οι καλλιέργειες καρναρόλι και αρμπόριο έχουν πληγεί περισσότερο με αποτέλεσμα να εκφράζεται ανησυχία για το μέλλον, αφού υπάρχει το ενδεχόμενο ο «βασιλιάς» της κουζίνας Καρναρόλι να δει το βασίλειό του να «σβήνει». Δεν είναι τυχαίο ότι αγρότες μιλώντας στη βρετανική εφημερίδα δήλωσαν πως σκοπεύουν να διαφοροποιήσουν τις καλλιέργειές τους ελαττώνοντας την παραγωγή του ρυζιού αφού ο ευπαθής χαρακτήρας του είδους δεν την καθιστά κερδοφόρα.
Όπως επισημαίνει η Εθνική Συνομοσπονδία Αγροτών (Coldiretti), οι ορυζώνες χρειάζονται νερό για να αναπτυχθούν και για να διασφαλιστεί η περιβαλλοντική ισορροπία του οικοσυστήματος. Επομένως, η μείωση της παραγωγής ρυζιού ωθεί τους αγρότες να εγκαταλείψουν τους ορυζώνες με ανησυχητικές επιπτώσεις στο οικοσύστημα, την οικονομία και την απασχόληση. Η απώλεια του ρυζιού, συμπληρώνει η συνομοσπονδία, επιτείνει το πρόβλημα της λειψυδρίας, διότι η καλλιέργειά του παρέχει πραγματικές δεξαμενές νερού, ζωτικής σημασίας για το περιβάλλον αλλά και για ολόκληρο τον βιότοπο.
Βέβαια, ακόμα και η αλλαγή του είδους της καλλιέργειας δε διασφαλίζει την επιβίωση των αγροτών αφού όλο το γεωργικό σύστημα της χώρας πλήττεται από την κλιματική κρίση. Έτσι, μπορεί για σύντομο χρονικό διάστημα η παραγωγή σιταριού, σόγιας ή άλλων δημητριακών να λειτουργήσει σαν τονωτική ένεση, αλλά μακροπρόθεσμα δε θα μείνει ανεπηρέαστη από τα κύματα κακοκαιρίας ή την αύξηση της θερμοκρασίας.
Απαραίτητη επομένως είναι η λήψη μέτρων και η εφαρμογή σχεδίων για την αντιμετώπιση της ξηρασίας και τη συγκέντρωση βρόχινου νερού με στοχευμένες ενέργειες και επενδύσεις που θα θωρακίσουν την εύθραυστη αγροτική παραγωγή.
Διαβάστε ακόμη
3+1 στοιχήματα τον Μάρτιο για την ελληνική οικονομία
Φουρλής: Έρχονται τα νέα ΙΚΕΑ – Το project στο Ελ. Βενιζέλος και το deal με τους Σουηδούς
ΤΧΣ: Στα €4 η τελική τιμή προσφοράς των μετοχών της Πειραιώς
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ