Τα μικροπλαστικά βρίσκονται παντού: Στους πάγους της Ανταρκτικής, στη θάλασσα, στο πόσιμο νερό, στα ψάρια που καταναλώνει ο άνθρωπος, στο αίμα, το μητρικό γάλα, ακόμα και στον πλακούντα.
Τα μικροσκοπικά σωματίδια -μικρο και νανοπλαστικά- προκύπτουν από τη διάσπαση πλαστικού που χρησιμοποιείται καθημερινά και εκτός από τις καταστροφικές επιπτώσεις τους στο περιβάλλον, μπορούν να εισέλθουν στον οργανισμό, κυρίως μέσω του αέρα, επιδρώντας στην υγεία.
Ποιες οι βλάβες που μπορεί να προκαλέσουν στον άνθρωπο; Σε αυτό το ερώτημα επιχειρούν να απαντήσουν οι επιστήμονες με εργαστηριακές έρευνες, μετά τα πολλά περιστατικά ζώων και πτηνών που βρέθηκαν νεκρά μετά την κατανάλωση πλαστικού.
Παλαιότερες μελέτες αποκάλυψαν ότι τα πτηνά που κατανάλωσαν πλαστικά, τα οποία επέπλεαν στο νερό, όχι μόνο γέμιζαν ασφυκτικά το στομάχι τους με επιβλαβή υλικά που τα οδήγησαν τελικά στο θάνατο, αλλά μέσω αυτών εισήγαγαν στο σώμα τους διαφορετικού τύπου βακτήρια που είχαν εγκατασταθεί στην επιφάνεια των πλαστικών. Τα θαλασσοπούλια δε θα μπορούσαν να είχαν έρθει σε επαφή με αυτά τα βακτήρια παρά μόνο με την κατανάλωση των πλαστικών. Προκύπτει, λοιπόν, ότι αυτά τα βακτήρια διαταράσσουν το μικροβίωμα του εντέρου τους με αποτέλεσμα οι ειδικοί να ανησυχούν για τις επιπτώσεις των μικροπλαστικών στον άνθρωπο, αφού αυτά τα σωματίδια θα μπορούσαν να λειτουργήσουν σαν «δούρειος ίππος» και να εισάγουν στο ανθρώπινο σώμα επιβλαβή βακτήρια ανθεκτικά στα φάρμακα.
Σαν να μην έφτανε αυτό, οι επιστήμονες εκτιμούν πως παραμένουν στον οργανισμό πολύ περισσότερο από ότι αρχικά είχε εκτιμηθεί, συμβάλλοντας στην εξάπλωση καρκινικών κυττάρων.
Έρευνα που διεξήχθη από το τμήμα Φαρμακευτικής Χημείας του Πανεπιστημίου της Βιέννης και δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Chemosphere αποδεικνύει ότι τα μικροπλαστικά μπορούν να «ταξιδέψουν» ακόμα και κατά την κυτταρική διαίρεση, δεν παρουσιάζουν ενδείξεις ότι αποβάλλονται και είναι πιθανό να ευθύνονται για την εξάπλωση του καρκίνου.
Αναλυτικότερα, διερευνήθηκε η δυναμική ανάμεσα στα μικρό και νανοπλαστικά -συγκεκριμένα από πολυστυρένιο- και τέσσερις διαφορετικές κυτταρικές καρκινικές σειρές του παχέος εντέρου (HT29, HCT116, SW480 και SW620). Οι ειδικοί εστίασαν στο παχύ έντερο επειδή η συχνότητα της νόσου αυξάνεται, σύμφωνα με την Βερένα Πίσλερ του Πανεπιστημίου της Βιέννης. Αφού τοποθέτησαν στα σωματίδια φθορίζοντα μόρια παρακολούθησαν την πορεία τους και διαπίστωσαν ότι τα σωματίδια με διάμετρο 10 μικρομέτρων (μm) δεν κατάφεραν να εισέλθουν στα κύτταρα, σε αντίθεση με μικρότερα, τα οποία παρατηρήθηκε ότι συγκεντρώθηκαν σημαντικά σε όλες τις σειρές, με μεγαλύτερα ποσοστά στη σειρά των κυττάρων HCT116. Στη συνέχεια παρατήρησαν τι συμβαίνει στα μικροπλαστικά όταν τα καρκινικά κύτταρα διαιρούνται.
«Κατά τη διάρκεια της κυτταρικής διαίρεσης, τα σωματίδια κατανέμονται μεταξύ μητρικών και θυγατρικών κυττάρων. Είναι ενδιαφέρον ότι δεν παρατηρήσαμε σημάδια εξάλειψης από τα κύτταρα. Η βραχυπρόθεσμη έκθεση σε σωματίδια 0,25 μm ενίσχυσε σημαντικά τη μετανάστευση των κυττάρων, οδηγώντας ενδεχομένως σε προ-μεταστατικές επιδράσεις», αναφέρει χαρακτηριστικά η μελέτη επισημαίνοντας το «ανησυχητικό γεγονός» της παραμονής και συσσώρευσης των σωματιδίων στις καρκινικές σειρές του παχέος εντέρου, ενώ αναδεικνύεται το ενδεχόμενο πιθανής ενίσχυσης της μετάστασης και της κυτταρικής μετανάστευσης.
Με λίγα λόγια η μελέτη αποκαλύπτει ότι σωματίδια μικρότερα από 1 μm μπορούν να εντείνουν τη μετανάστευση των κυττάρων, προωθώντας ενδεχομένως τη μετάσταση αποτέλεσμα που ευθυγραμμίζεται με πρόσφατες έρευνες σύμφωνα με τις οποίες τα σωματίδια μπορούν να επηρεάσουν την κυτταρική συμπεριφορά και πιθανώς να συμβάλουν στην εξέλιξη της νόσου.
Βέβαια, οι ειδικοί τονίζουν πως πρόκειται για εργαστηριακές μελέτες, τονίζοντας ότι τα αποτελέσματα σε ένα βιολογικό σύστημα μπορεί να διαφέρουν και προσθέτουν ότι τα μικροπλαστικά που μελετήθηκαν δεν είναι όμοια με εκείνα που βρίσκονται στο περιβάλλον. Εντούτοις, ακόμα και υπό αυτές τις συνθήκες όσα προκύπτουν από τη μελέτη κρίνονται «πολύ ανησυχητικά» από ερευνητές, όπως ο Νίκολας Σαρτρ από το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Σαν Φρανσίσκο, ο οποίος μιλώντας στο Live Science εξήγησε πως πρόκειται για «προειδοποιητικές ενδείξεις» για τις οποίες πρέπει να αναλάβουμε δράση.
Η Πίσλερ εξήγησε ότι η παραμονή των σωματιδίων στον οργανισμό δεν προκαλεί έκπληξη καθώς το ανθρώπινο σώμα δε διαθέτει μεταβολικές διαδικασίες για τη διάσπασή τους και έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου καθώς «είμαστε περιτριγυρισμένοι από πλαστικά» και για να μειωθούν οι πιθανές επιπτώσεις από αυτά στην υγεία και το περιβάλλον πρέπει να περιοριστεί δραστικά η χρήση πλαστικών.
Photo: Pixabay
Διαβάστε ακόμη
Φορολογικό Νομοσχέδιο: Εξώδικη επίλυση με έκπτωση 20% έως 80% στις προσαυξήσεις
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ