«Θέλω να σας θυμίσω ότι για κάποιες ώρες, την προηγούμενη εβδομάδα, έγινε κάτι που δεν είχε ξαναγίνει ποτέ στην Ελλάδα: όλη η ενέργεια της χώρας, η ηλεκτρική ενέργεια, παράχθηκε από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, υδροηλεκτρικά και φωτοβολταϊκά», δήλωσε προ ημερών ο πρωθυπουργός κατά την περιοδεία του στην Καρδίτσα. Ο κ. Μητσοτάκης αναφερόταν στο ρεκόρ παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας που σημειώθηκε πρόσφατα, όταν για πέντε ολόκληρες ώρες όλη τη χώρα ηλεκτροδότησαν ο ήλιος και ο άνεμος.

Ο πρωθυπουργός, ο οποίος ανήκει στους θιασώτες της αξιοποίησης των φυσικών πόρων, κάτι που εκδηλώθηκε το 2019 με την επίσπευση της απολιγνιτοποίησης, δεν έχει κρύψει ότι στην κυβέρνηση υπάρχει έντονος προβληματισμός για την ανάπτυξη των ΑΠΕ.

Οι κοινωνικές αντιδράσεις που υπάρχουν σε πολλά ελληνικά νησιά για τις ανεμογεννήτριες, η άποψη συλλογικών φορέων, αυτοδιοικητικών παραγόντων και περιβαλλοντικών οργανώσεων ότι υπάρχει συσσώρευση εγκαταστάσεων σε κάποια νησιά και η νοοτροπία των τοπικών κοινωνιών ότι η αιολική ενέργεια συγκρούεται με την τουριστική ανάπτυξη και την αισθητική του τοπίου έχουν φέρει πολλές φορές τα τελευταία χρόνια σε σύγκρουση πολίτες και επενδυτές. Το αποτέλεσμα είναι ατέρμονες δικαστικές αντιπαραθέσεις, καθυστερήσεις και πάγωμα έργων, καθώς όλο και περισσότεροι επενδυτές δείχνουν να αποθαρρύνονται από τον σκληρό πυρήνα των πολέμιων των ανεμογεννητριών.

Σε αυτή τη συγκυρία της γεωπολιτικής έντασης, της μεγάλης αβεβαιότητας αλλά και της αυξημένης ανάγκης να αλλάξει το ενεργειακό μείγμα της χώρας και να περιοριστεί η εξάρτηση από τα ρωσικά καύσιμα, οι ΑΠΕ διαδραματίζουν πρωταγωνιστικό ρόλο. Όμως στην κυβέρνηση δείχνουν να καταλαβαίνουν ότι αυτή η μάχη μεταξύ της κατεστημένης νοοτροπίας με τα ρυπογόνα καύσιμα (λιγνίτης, φυσικό αέριο) και της ενεργειακής μετάβασης, που θεωρείται η λύση στον γόρδιο δεσμό του ενεργειακού κόστους, δεν μπορεί να κερδηθεί με την κοινωνία απέναντι.

Απάτητα βουνά και… νησιά

«Υπάρχουν αντιδράσεις τοπικών κοινωνιών και πράγματι έχουμε επιλέξει μια σειρά από περιοχές ιδιαίτερου ενδιαφέροντος να αποκλειστούν από τις ΑΠΕ και, κυρίως, από τις μεγάλες ανεμογεννήτριες που λόγω του μεγέθους τους επεμβαίνουν στην κλίμακα του τοπίου. Υπάρχουν όμως και περιοχές που μπορούμε να προσθέσουμε στη διείσδυση των ΑΠΕ», δήλωνε τον περασμένο μήνα από το βήμα της Διεθνούς Έκθεσης στην Θεσσαλονίκη ο πρωθυπουργός. Την πρώτη απτή απόδειξη των νέων κατευθύνσεων αποτέλεσε η στρατηγική των απάτητων βουνών (Λευκά Ορη, Ταΰγετος, Σάος στη Σαμοθράκη, Τύμφη, Σμόλικας, Φαλακρό όρος, Μαίναλο κ.ά.).

Στα βουνά αυτά θα απαγορευτεί κάθε παρέμβαση, όπως άνοιγμα νέων δρόμων, κατάτμηση γης ή εγκατάσταση ανεμογεννητριών, πολιτική που καλλιεργεί όλο και περισσότερο το έδαφος να επεκταθεί το ίδιο ή παρόμοιο μοτίβο και στα νησιά και κυρίως στις Κυκλάδες όπου συναντούν ένα από τα ισχυρότερα αντι-αιολικά κινήματα στη χώρα. Ο αποκλεισμός των αιολικών πάρκων από τα Κυκλαδονήσια περιγράφεται λεπτομερώς σύμφωνα με πληροφορίες και στο Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο Νοτίου Αιγαίου και θα αφορά νέες άδειες.

Νησιά όπως η Ανδρος, η Τήνος, η Νάξος αλλά και άλλα έχουν βρεθεί κατά καιρούς στην πρώτη γραμμή των κινητοποιήσεων, με τις δημοτικές αρχές να πρωτοστατούν στον πόλεμο κατά των ανεμογεννητριών. Ποιος δεν θυμάται την περίπτωση του κ. Γιάννη Στέφα στην Τήνο, ο οποίος ξεκίνησε να ωριμάζει ένα μικρό αιολικό πάρκο 1,8 MW στα μέσα της δεκαετίας του 2000. Μεσολάβησαν κωμικοτραγικά γεγονότα και ανυπέρβλητα εμπόδια που οδήγησαν στην οικονομική εξάντληση του επενδυτή. Ο τελευταίος βρέθηκε ένα βήμα πριν από τη χρεοκοπία μέχρι να τεθεί σε λειτουργία το έργο στις αρχές του 2022. Πέντε ολόκληρα χρόνια μετά την παραγγελία του εξοπλισμού! «Έχω υποστεί μια οδύσσεια με τεράστιο οικονομικό και προσωπικό κόστος. Το έργο θα χρειαστεί να δουλέψει τουλάχιστον πέντε χρόνια για να μου αποφέρει ένα μικρό κέρδος», αναφέρει στο «business stories».
Ο ίδιος επισημαίνει ότι το αιολικό πάρκο, παρά τις τρικλοποδιές του δήμου, μπορεί να λειτούργησε, όμως αυτό δεν σταματά τον δικαστικό αγώνα, καθώς τα μέτωπα των προηγούμενων ετών παραμένουν ανοικτά!

Η αγορά των αιολικών στις Κυκλάδες

Η βούληση της Πολιτείας να επεκτείνει το δίχτυ προστασίας που άνοιξε με τα απάτητα βουνά, θα αποτυπωθεί και στο ειδικό χωροταξικό των ΑΠΕ, το οποίο το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ωριμάζει και επιδιώκει να θεσμοθετήσει μέσα στο 2023.

Τα αιολικά στην Ελλάδα έχουν φτάσει πλέον στα 4,5 γιγαβάτ ισχύος και καλύπτουν το 18% του ηλεκτρισμού της χώρας, μέσω μιας αυξητικής πορείας τα τελευταία χρόνια. Την ίδια στιγμή στην Ευρώπη αντιπροσωπεύουν το 15% της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας και ως το 2030 πρέπει να φτάσουν στο 43%. Στόχος που, όπως υποστηρίζει η βιομηχανία αιολικής ενέργειας, είναι εφικτός μόνο εφόσον απλοποιηθεί η αδειοδοτική διαδικασία. Τα εν λειτουργία ΑΠΕ στην περιοχή των Κυκλάδων αντιστοιχούν σε 48,5 MW, από τα οποία τα 8,5 MW αφορούν ηλιακή ενέργεια.

Προτάσεις

Με βάση το σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης, το οποίο έχει εκπονηθεί ήδη από τους μελετητές και παρουσιάστηκε προ μηνών στα μέλη της αρμόδιας επιτροπής του ΥΠΕΝ, προκύπτουν οι εξής παρεμβάσεις, οι οποίες στην πορεία δεν αποκλείεται να τροποποιηθούν:

■ Στα κατοικημένα νησιά του Αιγαίου και του Ιονίου πελάγους -εκτός Κρήτης- το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδάφους των αιολικών εγκαταστάσεων δεν θα υπερβαίνει το 4% ανά δημοτική ενότητα (δηλαδή 0,53 τυπικές ανεμογεννήτριες ανά 1.000 στρέμματα). Ειδικά στα μη διασυνδεδεμένα με το ηπειρωτικό ηλεκτρικό σύστημα νησιά και μέχρι τη διασύνδεσή τους η συνολική ισχύς των αιολικών σταθμών ανά νησί δεν θα πρέπει να ξεπερνά το διπλάσιο του επιπέδου αιχμής της ζήτησης που αυτό εμφανίζει σε μεσομακροπρόθεσμο ορίζοντα (δεκαετία).

■ Θα επιτρέπεται η χωροθέτηση υπεράκτιων αιολικών πάρκων σε όλες τις θαλάσσιες περιοχές της χώρας που διαθέτουν τις προϋποθέσεις εκμετάλλευσης, εφόσον αυτές δεν εντάσσονται σε ιδιαίτερο θεσμικό καθεστώς ρητής απαγόρευσης εγκατάστασης ή δεν αποτελούν ζώνη αποκλεισμού, όπως θεσμοθετημένα θαλάσσια ή υποθαλάσσια πάρκα ή βεβαιωμένες γραμμές επιβατικής ναυσιπλοΐας. Θα απαγορεύεται η εγκατάσταση ανεμογεννητριών σε απόσταση μικρότερη των 1.500 μ. από ακτές, σε κλειστούς κόλπους με εύρος ανοίγματος 1.500 μ., σε Περιοχή Οργανωμένης Ανάπτυξης Υδατοκαλλιεργειών, σε απόσταση μικρότερη των 500 μ. από μονάδες υδατοκαλλιεργειών κ.λπ.

■ Θα επιτρέπεται η χωροθέτηση αιολικών εγκαταστάσεων σε όλες τις ακατοίκητες νησίδες της χώρας, εφόσον αυτές δεν εμπίπτουν σε περιοχή αποκλεισμού.

■ Για τα αιολικά πάρκα προστίθενται επιπλέον περιοχές αποκλεισμού απ’ όσες ορίζει το ισχύον σήμερα πλαίσιο, οι οποίες περιλαμβάνουν τα χαρακτηρισμένα ως Τοπία Ιδιαίτερου Φυσικού Κάλλους, περιοχές «άνευ δρόμων», τις προτεινόμενες οικιστικές περιοχές που θα προκύψουν από τα υπό μελέτη νέα Τοπικά και Ειδικά Πολεοδομικά Σχέδια ή τα Γενικά Πολεοδομικά Σχέδια κ.ά.

■ Τα μέγιστα ποσοστά κάλυψης εδάφους από αιολικές εγκαταστάσεις προτείνεται να περιοριστούν στις νησιωτικές περιοχές που χαρακτηρίζονται αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες τουριστικά στο 2% (από 4%).

■ Για την ηλιακή ενέργεια προτείνεται να θεωρούνται περιοχές καταλληλότερες (προτεραιότητας) όσες είναι άγονες, μη αρδευόμενες και δεν προορίζονται για βόσκηση. Επίσης πρέπει να προτιμώνται περιοχές προς αποκατάσταση, όπως παλιά λιγνιτικά πεδία και λατομεία, περιοχές αποκατάστασης χωματερών κ.ά.

Διαβάστε ακόμη:

To παραμύθι των σπάνιων κρασιών και γιατί οι τιμές των fine wines σπάνε ρεκόρ

Στο top-3 με τις καλύτερες επιδόσεις στην Ευρώπη το τρίτο τρίμηνο τα ελληνικά αεροδρόμια (πίνακας)

Καύσιμα: Πήγαν «περίπατο» οι αποφάσεις για νέα επιδότηση στο πετρέλαιο κίνησης