Σε κατάσταση συναγερμού βρίσκεται η Ευρώπη, καθώς από σήμερα Δευτέρα σταματούν οι παραδόσεις ρωσικού φυσικού αερίου μέσω του μεγαλύτερου αγωγού, του Nord Stream 1. Η διακοπή αφορά εργασίες συντήρησης της Gazprom και θα διαρκέσουν 10 ημέρες (έως 21 Ιουλίου). Ωστόσο, το Βερολίνο και οι υπόλοιπες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες ανησυχούν ότι οι κάνουλες είναι πιθανό να μην ανοίξουν ξανά, εξαιτίας του πολύμηνου ενεργειακού μπρα-ντε-φερ.
Ένα τέτοιο σενάριο, μάλιστα, θα οδηγούσε τη Γηραιά Ήπειρο εκ νέου στην ύφεση, καθώς οι ελλείψεις θα «γονάτιζαν» την οικονομία και θα εκτόξευαν τον πληθωρισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι έρευνα του πρακτορείου Bloomberg καταδεικνύει ότι ο κίνδυνος ύφεσης στην Ευρωζώνη κυμαίνεται στο 45%. Τον Ιούνιο το αντίστοιχο ποσοστό ανερχόταν στο 30%, ενώ πριν το ξέσπασμα του πολέμου δεν ξεπερνούσε το 20%.
Δεκαήμερο ή μόνιμο «λουκέτο»;
Από σήμερα, όπως προαναφέρθηκε, ο Nord Stream 1 είναι και τυπικά εκτός λειτουργίας, με τη ρωσική εταιρεία ενέργειας να προβαίνει σε προγραμματισμένες εργασίες συντήρησης. Ας σημειωθεί ότι ο συγκεκριμένος αγωγός μεταφέρει 55 δισ. κυβικά μέτρα αερίου κάθε χρόνο από τη Ρωσία στη Γερμανία και την υπόλοιπη Γηραιά Ήπειρο.
Ωστόσο, ο φόβος να μην «ξανατρέξει» ρωσικό αέριο -ακόμη και μετά το πέρας των εργασιών- είναι υπαρκτός, προκαλώντας απανωτά «εγκεφαλικά». Η Μόσχα, εξάλλου, έχει επανειλημμένως απειλήσει την Ευρώπη με διακοπή των παραδόσεων ως αντίποινα στις οικονομικές κυρώσεις για την εισβολή στην Ουκρανία. Γι’ αυτό τον λόγο, οι ευρωπαϊκές χώρες σπεύδουν να αυξήσουν τις εισαγωγές από τρίτες χώρες (όπως η Νορβηγία, οι ΗΠΑ και η Αλγερία), ενώ λαμβάνουν έκτακτα μέτρα περιορισμού της κατανάλωσης (έχει ήδη μειωθεί κατά 15% από τις αρχές του έτους).
Ωστόσο, όλοι γνωρίζουν ότι το «βαρύ χαρτί» βρίσκεται στην πλευρά της Ρωσίας. Κι αυτό, διότι οι περιορισμοί στην παραγωγή πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG), σε συνδυασμό με την εκτίναξη των τιμών, καθιστούν σχεδόν αδύνατη την αναπλήρωση του ρωσικού αερίου, σε περίπτωση ολικής διακοπής των παραδόσεων.
Η συγκεκριμένη κατάσταση έχει επιτείνει την ανάγκη τα ευρωπαϊκά κράτη να γεμίσουν άμεσα τις αποθήκες φυσικού αερίου σε ποσοστό έως και 80% της ετήσιας κατανάλωσης (σήμερα βρίσκονται στο 60%), προκειμένου να εξασφαλίσουν την ενεργειακή επάρκεια του χειμώνα. Βέβαια, ενόσω οι ρωσικές κάνουλες παραμένουν κλειστές, αυτός ο στόχος φαντάζει ολοένα και πιο δύσκολος.
Στα ύψη οι τιμές
Η ρωσο-ευρωπαϊκή ενεργειακή σύγκρουση, εύλογα, διατηρεί στα ύψη τις τιμές του φυσικού αερίου στην spot αγορά. Στα μέσα της προηγούμενης εβδομάδας, ενδεικτικά, η τιμή στην ολλανδική χρηματιστηριακή πλατφόρμα συναλλαγών (TTF) σκαρφάλωσε στα 184 ευρώ ανά μεγαβατώρα, ξεπερνώντας τα επίπεδα τιμών του περασμένου Μαρτίου. Σήμερα, πάντως, υποχωρεί στα επίπεδα των 170 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Μια μόνιμη και ολική διακοπή των ρωσικών ροών, οι οποίες εξασφαλίζουν περίπου τα 1/3 των αναγκών της Ευρώπης, μπορεί να οδηγήσει τη Γηραιά Ήπειρο σ’ έναν νέο κυκεώνα ύφεσης και οικονομικής συρρίκνωσης, με λογαριασμούς ρεύματος διπλάσιας, τριπλάσιας ή και τετραπλάσιας αξίας -ανάλογα με τον βαθμό εξάρτησης της κάθε χώρας.
Οι πάροχοι ενέργειας θα χρειαστεί να μετακυλίσουν το αυξημένο κόστος του φυσικού αερίου στους πελάτες τους. Οι τελευταίοι, από την πλευρά τους, για να μετριάσουν το βάρος, θα υποχρεωθούν σε μείωση της κατανάλωσης. Με ό,τι αυτό συνεπάγεται για το ΑΕΠ.
Ήδη στη Γερμανία, η εξοικονόμηση ενέργειας και η επαναλειτουργία των εργοστασίων άνθρακα αποτελούν βασικές προτεραιότητες. Για τον λόγο αυτό, το Βερολίνο έχει προλειάνει το έδαφος για νέα νομοθετική ρύθμιση, ενώ έχει ζητήσει από τις εταιρείες ενέργειας να προετοιμαστούν για την κατανάλωση περισσότερου άνθρακα ή λιγότερου φυσικού αερίου.
Ο κίνδυνος της ύφεσης
Η άποψη της Citi είναι ότι σε δύο εβδομάδες, ορισμένες ευρωπαϊκές κυβερνήσεις ενδέχεται να αναγκαστούν να ενεργοποιήσουν έκτακτα σχέδια χορήγησης φυσικού αερίου, όπως δελτία διανομής, εφόσον δεν ανακάμψουν οι ρωσικές προμήθειες. «Χωρίς μείωση της κατανάλωσης, ενδέχεται να μην υπάρχει αρκετό φυσικό αέριο για τη θέρμανση των σπιτιών το χειμώνα. Θα περιμέναμε ότι ο τερματισμός των ρωσικών προμηθειών φυσικού αερίου θα ανατρέψει την ευρωζώνη από τη στασιμότητα στην (ήπια) ύφεση» επισημαίνει η αμερικανική τράπεζα.
Το φυσικό αέριο είναι ήδη ο μεγαλύτερος παράγοντας πληθωρισμού στην Ευρώπη και η Citi περιμένει διψήφιο πληθωρισμό, ο οποίος θα διαβρώσει ακόμη περισσότερο τα εισοδήματα των νοικοκυριών. «Παράλληλα με τον αντίκτυπο των δελτίων, θα μειώναμε τις προβλέψεις μας για την ανάπτυξη κατά 1,5% για τη Γερμανία και την Ιταλία και κατά 1% για τη ζώνη του ευρώ», εκτιμούν οι αναλυτές.
Citi: Η κρίση του φυσικού αερίου οδηγεί την Ευρώπη σε ύφεση
Eurogroup: Ανατροπή προβλέψεων και αλλαγή σχεδίων σε Ελλάδα και ΕΕ