Δεν είναι υπερβολή, ότι όλους τους τελευταίους μήνες της ενεργειακής κρίσης, και πολύ περισσότερο της γεωπολιτικής έκρηξης μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία η…ενεργειακή «καρδιά» της χώρας χτυπάει σε μια μικρή και ακατοίκητη πριν κάποια χρόνια νησίδα του Σαρωνικού.
Σε αυτή τη νησίδα, που πλέον σε τίποτα δε θυμίζει το ήρεμο παρελθόν της, θα βρεθούν σήμερα η Επίτροπος Ενέργειας της Ε.Ε. Κ. Σίμπσον και ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κ. Σκρέκας, με αφορμή τα εγκαίνια της νέας εγκατάστασης, κυρίως όμως για να τονίσουν τη στρατηγική σημασία της Ρεβυθούσας για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας, αλλά και για τη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού, ιδιαίτερα υπό το φως της αναγκαίας απεξάρτησης της Ε.Ε. από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Η Ρεβυθούσα, άλλωστε, αποτελεί τη μοναδική σήμερα στην Ελλάδα υποδομή υποδοχής και αποθήκευσης LNG, το οποίο μεταφέρεται από οποιοδήποτε σημείο του κόσμου και είναι έτσι η βασική εναλλακτική λύση απέναντι στο ρωσικό αέριο.
Η αφετηρία σε μια άλλη εποχή
Αν γυρνούσαμε το ρολόι της ιστορίας αρκετά χρόνια πίσω, στη δεκαετία του ’80, θα ζούσαμε το ακριβώς αντίθετο από το σημερινό κλίμα απεξάρτησης. Και τούτο καθώς η έλευση του ρωσικού φυσικού αερίου στη χώρα μας αποτέλεσε ένα δύσκολο στρατηγικό επίτευγμα.
Ήταν βέβαια μια εντελώς διαφορετική εποχή και το όλο εγχείρημα οφείλεται στον αείμνηστο Αναστάσιο Πεπονή. Ήταν εκείνος που ως υπουργός Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας εισηγήθηκε στην κυβέρνηση του Ανδρέα Παπανδρέου την εισαγωγή φυσικού αερίου στη χώρα. Η εισήγησή του εγκρίθηκε από το ΚΥΣΥΜ στις 26 Μαΐου 1987.
Λίγες ημέρες αργότερα θα ξεκινούσαν οι διαπραγματεύσεις αφενός με την Αλγερία για προμήθεια υγροποιημένου φυσικού αερίου, αφετέρου με την Ρωσία, που ακόμη ήταν Σοβιετική Ένωση.
Η διακρατική συμφωνία με τη Σοβιετική Ένωση υπογράφτηκε στην Αθήνα αρχές Οκτωβρίου του 1987 και η σύμβαση με την Αλγερία υπογράφτηκε επίσης στην Αθήνα τον Φεβρουάριο του 1988.
Όλα αυτά συνέβησαν εν μέσω έντονων πιέσεων από τον αμερικανικό παράγοντα που αντιδρούσε στη συμφωνία με τη Μόσχα.
Ωστόσο και σε αντίθεση με το φορτισμένο πολιτικό κλίμα της εποχής, η σύμβαση με τη Σοβιετική Ένωση έτυχε διακομματικής στήριξης και υπερψηφίστηκε στη Βουλή από όλα τα κόμματα.
Εκείνη την περίοδο ξεκίνησε, παράλληλα με τις μελέτες για τη χάραξη του απαραίτητου αγωγού (το πρώτο ρωσικό αέριο έφθασε στη Θεσσαλονίκη το 1996 και το Νοέμβριο της ίδιας χρόνιάς συνδέθηκε ο πρώτος καταναλωτής που ήταν η μονάδα της Ελληνικής Βιομηχανίας Ζάχαρης στη Λάρισα) και η αναζήτηση του κατάλληλου σημείου για τις εγκαταστάσεις υγροποιημένου αερίου που θα έφθανε από την Αλγερία.
Το «χτίσιμο» της Ρεβυθούσας
Όπως έχει διηγηθεί ο ίδιος ο Αν. Πεπονής ήταν ο πρώην υπουργός Χρήστος Βερελής που τού εισηγήθηκε την περίπτωση της Ρεβυθούσας, καθώς η ακατοίκητη νησίδα βρισκόταν σε προνομιακή θέση, 500 μέτρα περίπου από την ακτή της Αγίας Τριάδας, στον κόλπο Πάχης Μεγάρων και σε απόσταση 45 χλμ από την Αθήνα.
Έτσι ξεκίνησε το στήσιμο των υποδομών και το 2000 ολοκληρώθηκε η κατασκευή της πρώτης εγκατάστασης προσωρινής αποθήκευσης και αεριοποίησης υγροποιημένου φυσικού αερίου.
Τον Οκτώβριο του 2007 και το Δεκέμβριο του 2018 ολοκληρώθηκαν η 1η και η 2η φάση αναβάθμισης του Τερματικού Σταθμού αντίστοιχα, αυξάνοντας την δυναμικότητα αποθήκευσης με την λειτουργία της 3ης δεξαμενής, την δυναμικότητα αεριοποίησης ΥΦΑ και την δυνατότητα υποδοχής μεγαλύτερων πλοίων LNG μέχρι και του μεγέθους του Q max.
Παράλληλα, από τον Απρίλιο του 2009, τέθηκε σε λειτουργία η μονάδα ΣΗΘΥΑ, ισχύος 13MW, με καύσιμο φυσικό αέριο, διασφαλίζοντας την ηλεκτρική αυτονομία των εγκαταστάσεων.
Σήμερα η Ρεβυθούσα διαθέτει αποθηκευτική ικανότητα 225.000 κ.μ. ΥΦΑ και ωριαία δυναμικότητα αεριοποίησης 1250 m3 LNG σε συνθήκες κανονικής λειτουργίας (Sustained Maximum Send out Rate) αποτελώντας μια από τις σημαντικότερες εθνικές υποδομές της χώρας, καθώς παρέχει ασφάλεια ενεργειακής τροφοδοσίας, λειτουργική ευελιξία στο Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Φυσικού Αερίου και αυξημένη δυνατότητα κάλυψης εκτάκτων απαιτήσεων της αγοράς.
Σημειώνεται ότι από το 2000 μέχρι σήμερα στη Ρεβυθούσα έχουν αφιχθεί και εκφορτώσει περισσότερα από 620 πλοία μεταφοράς LNG.
Στις παρούσες συνθήκες του διακεκαυμένου γεωπολιτικού σκηνικού και της εκτόξευσης των τιμών ενέργειας αυτή η πολύτιμη υποδομή έπαιξε και εξακολουθεί να παίζει ρόλο «εμπροσθοφυλακής».
Η «ναυμαχία» για το άνοιγμα της αγοράς
Στο φόντο της σταδιακής εξέλιξης της Ρεβυθούσας απελευθερωνόταν με αργά βήματα και η εγχώρια αγορά φυσικού αερίου. Καθοριστικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση ήταν η περιπετειώδης άφιξη του πρώτου ιδιωτικού φορτίου LNG στη νησίδα, τέτοιες μέρες πριν 12 χρόνια.
Το φορτίο ανήκε στην M&M Gas (που τότε ήταν joint venture των Ομίλων Motor Oil και Mytilineos), η οποία και αναδείχθηκε σε πρωταγωνίστρια μιας ιδιότυπης «ναυμαχίας» με το τότε κρατικό μονοπώλιο της ΔΕΠΑ που μέσω του ΔΕΣΦΑ, -εκείνη την εποχή ήταν ακόμη θυγατρική της-, έβαζε διάφορα εμπόδια.
H «ναυμαχία» ήταν σκληρή και η πρώτη φάση έληξε με ήττα της M&M Gas. Χρειάστηκε η προσφυγή της εταιρείας στις Βρυξέλλες ώστε τελικά να επικρατήσει και τον Mάρτιο του 2010, να ξεφορτώσει εκείνο το πρώτο ιδιωτικό φορτίο LNG, γεγονός στρατηγικής σημασίας για την απελευθέρωση της αγοράς.