Την παρέμβασή της στον εξαιρετικά κρίσιμο τομέα της ενεργειακής μετάβασης της ναυτιλίας οργανώνει η ΡΑΕ. Στο πλαίσιο αυτό κινείται στην κατεύθυνση της διαμόρφωσης των κατάλληλων εργαλείων πολιτικής για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων στα λιμάνια και στα πλοία.
Μέρος αυτής της στρατηγικής από την πλευρά της ΡΑΕ αποτελεί και η πρόσφατη απόφαση για τη διενέργεια μελέτης σκοπιμότητας για τη χρήση εναλλακτικών καυσίμων και τις εφαρμογές τους σε λιμάνια και σε πλοία ως ναυτιλιακών καυσίμων.
Σκοπός του έργου είναι η μελέτη και η εφαρμογή καλών πρακτικών, νέων μεθόδων και καινοτομιών για:
α) την υιοθέτηση του υδρογόνου, του υγροποιημένου φυσικού αερίου, της αμμωνίας, του ηλεκτρισμού (ως «καυσίμου» πρόωσης) και άλλων εναλλακτικών καυσίμων και
β) αντίστοιχες εφαρμογές που θα μπορούν να υιοθετηθούν από λιμένες και πλοία εντός της Ελληνικής επικράτειας στην προσπάθεια μείωσης και εντέλει εκμηδενισμού του περιβαλλοντικού αποτυπώματος τους.
Όπως τονίζεται σχετικά, θα επιδιωχθεί η λεπτομερής διερεύνηση αποτελεσματικών λύσεων χρήσης και αποθήκευσης υδρογόνου, ΥΦΑ, αμμωνίας, ηλεκτρικού ρεύματος (για πλοία) και άλλων ναυτιλιακών καυσίμων σε πλοία και λιμάνια, που έχουν αποδειχθεί ενεργειακά και περιβαλλοντικά αποδοτικές.
Το προτεινόμενο έργο θα αναδείξει περαιτέρω ολόκληρη την αλυσίδα που απαιτείται για τη χρήση των διαφορετικών καυσίμων, από την παραγωγή και προμήθεια έως την διανομή τους στον τελικό χρήστη και την ανάπτυξη κατευθυντήριων γραμμών και προτύπων.
Απώτερος στόχος του έργου είναι να αυξήσει την εμπιστοσύνη στη χρήση τους από όλους τους εμπλεκόμενους φορείς και να εξετάσει αν και κάτω από ποιες προϋποθέσεις μπορούν να υιοθετηθούν.
Ενδεικτικά παρατίθενται τα τρία βασικότερα από αυτά, ωστόσο θα μελετηθούν τα περισσότερα που θα μπορούσαν να υιοθετηθούν ως ναυτιλιακά καύσιμα, όπως για παράδειγμα, υγροποιημένο βιοαέριο (BioLNG), μεθανόλη, κλπ. Ο ηλεκτρισμός αποτελεί επίσης σημαντικό ναυτιλιακό καύσιμο και κατά τη μελέτη θα καταγραφούν και θα αναλυθούν και οι απαιτήσεις πλοίων με ηλεκτρική πρόωση (μπαταρίες).
Οι δυνατότητες και οι προκλήσεις
Η ΡΑΕ ασχολείται με το θέμα αυτό εδώ και καιρό. Υπενθυμίζεται ότι στο πλαίσιο της 85ης ΔΕΘ η ΡΑΕ διοργάνωσε ειδική εκδήλωση που μεταξύ άλλων αφορούσε τα Περιβαλλοντικά Ουδέτερα Λιμάνια (EcoPorts).
Στην εκδήλωση αναλύθηκαν τα δεδομένα και οι δυνατότητες με βάση το ισχύον θεσμικό πλαίσιο. Έτσι, για παράδειγμα, σε επίπεδο πάντα λύσεων για τα λιμάνια θα μπορούσαν να αναπτυχθούν ΑΠΕ σύμφωνα με τη διαδικασία χορήγησης άδειας και σύναψης σύμβασης με τον ΔΑΠΕΕΠ, καθώς και ΑΠΕ σε συνδυασμό με αποθήκευση με στόχο την κάλυψη της κατανάλωσης, αλλά και υποδομές φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων.
Κοινή διαπίστωση ήταν, πάντως, ότι ούτε στην Ευρώπη υπάρχει διαμορφωμένη πολιτική ηλεκτρικής ενέργειας για τα λιμάνια και τη ναυτιλία.
Συνεπώς οι προκλήσεις σε νομοθετικό και ρυθμιστικό επίπεδο είναι μεγάλες καθώς πέραν της αναγκαίας ανάλυσης για όλα τα λιμάνια όσον αφορά την ετήσια κατανάλωση ενέργειας και την αντίστοιχη εκτίμηση για το μέλλον προκειμένου να σχεδιαστούν και να συγκριθούν συγκεκριμένες τεχνικές λύσεις, απαιτείται ανάπτυξη μοντέλου για τη λειτουργία τους ως ενεργειακών κόμβων, πλαισίου συναλλαγών ηλεκτρικής ενέργειας μεταξύ λιμένων, πλοίων και ενδεχόμενων τρίτων φορέων κ.α., με ιδιαίτερη έμφαση στο cold-ironing (σύστημα τροφοδότησης πλοίου με ηλεκτρική ενέργεια από εγκαταστάσεις της ξηράς).
Αυτονόητη προτεραιότητα αποτελούν τα λιμάνια Πειραιά και Θεσσαλονίκης, ενώ για το πρώτο έχει δηλωθεί η πρόθεση της Cosco να επενδύσει για την ανάπτυξη καινοτόμων πολιτικών στην κατεύθυνση της περιβαλλοντικής ουδετερότητας του μεγαλύτερου λιμένα της χώρας.
Υπενθυμίζεται ακόμη ότι τον περασμένο Οκτώβριο υπήρξε συνάντηση του Προέδρου της ΡΑΕ με τον Αναπληρωτή Διευθύνοντα Σύμβουλο του ΟΛΠ για αυτό το ζήτημα.
Ένα δύσκολο σταυρόλεξο
Σε κάθε περίπτωση, η ενεργειακή μετάβαση στον τομέα των λιμένων και της ναυτιλίας αποτελεί ένα από τα πλέον δύσκολα σταυρόλεξα τόσο λόγω υψηλότατης εξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα, όσο και λόγω κόστους. Είναι χαρακτηριστικό ότι μόνο το κόστος για την εισαγωγή εναλλακτικών καυσίμων μηδενικών εκπομπών στην ευρωπαϊκή ναυτιλία για τους διαχειριστές πλοίων ανέρχεται σε 90 δισ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με την στρατηγική «Fit for 55» προβλέπεται μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές κατά 90 % έως το 2050. Για την επίτευξη σημαντικών μειώσεων των εκπομπών CO2 από τις διεθνείς θαλάσσιες μεταφορές απαιτείται τόσο η χρήση λιγότερης ενέργειας (με αύξηση της ενεργειακής απόδοσης) όσο και η χρήση καθαρότερων μορφών ενέργειας (με χρήση ανανεώσιμων καυσίμων και καυσίμων χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών).