«Πυλώνας» για τα έσοδα του Πράσινου Ταμείου αναδεικνύονται οι πόροι από τους πλειστηριασμούς των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου.
Συγκεκριμένα, όπως προκύπτει από τα σχετικά στοιχεία, κατά τη διετία 2018-19 εισπράχθηκαν 61,96 εκατ. ευρώ, τα οποία αναλύονται σε 31,39 εκατ. το 2018 και 30,56 εκατ. το 2019, προερχόμενα, ουσιαστικά, από τη λειτουργία των λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ.
Τα ποσά αυτά αποτελούν σχεδόν το 50% του προϋπολογισμού του Πράσινου Ταμείου για το 2021, ο οποίος συνολικά φτάνει τα 121,35 εκατ. ευρώ για προγράμματα και δράσεις που χρηματοδοτούνται κατά τη λειτουργία του.
Σε αυτά προστίθενται άλλα 11,97 εκατ. ευρώ που αφορούν τις λειτουργικές δαπάνες του οργανισμού, ανεβάζοντας έτσι τον τελικό συνολικό προϋπολογισμό εξόδων του Πράσινου Ταμείου στα 133,32 εκατ. ευρώ.
Σημειώνεται ότι οι πόροι των δικαιωμάτων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου που κατευθύνονται στο Ταμείο αποτελούν το βασικό μέσο για την υλοποίηση των αντισταθμιστικών έργων προς διεύρυνση του «πράσινου» αποτυπώματος των ενεργειακών Δήμων από την εξορυκτική λιγνιτική δραστηριότητα της ΔΕΗ, αλλά και το μοναδικό εργαλείο, από το οποίο μπορούν να αντληθούν άμεσα χρήματα κατά τη μεταβατική περίοδο έως την ενεργοποίηση των ευρωπαϊκών πόρων της Δίκαιης Μετάβασης. Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν οι Δήμοι Φλώρινας, Αμυνταίου, Εορδαίας, Κοζάνης και Μεγαλόπολης.
Στα τέλη της περασμένης χρονιάς αποφασίστηκε η ανακατανομή των πόρων από τα δικαιώματα εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, με αποτέλεσμα το Πράσινο Ταμείο από 6% που έπαιρνε, να περιορίζεται πλέον μόλις στο 1%. Από πλευράς των εν λόγω Δήμων έχει τεθεί (από τον Ιανουάριο) προς την ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας η ανάγκη επαναφοράς του ποσοστού στο 6%.
Τα προγράμματα και η κατανομή των κονδυλίων
Σκοπός του Πράσινου Ταμείου είναι η ενίσχυση της ανάπτυξης μέσω της προστασίας του περιβάλλοντος με την διαχειριστική, οικονομική, τεχνική και χρηματοπιστωτική υποστήριξη προγραμμάτων, μέτρων, παρεμβάσεων και ενεργειών που αποβλέπουν στην ανάδειξη και αποκατάσταση του περιβάλλοντος, η στήριξη της περιβαλλοντικής πολιτικής της χώρας και η εξυπηρέτηση του δημόσιου και κοινωνικού συμφέροντος.
Το Πράσινο Ταμείο μπορεί να χρηματοδοτεί προγράμματα που καταρτίζονται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας ή άλλα Υπουργεία και τους εποπτευόμενους οργανισμούς τους, αποκεντρωμένες γενικές διοικήσεις, Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, νομικά πρόσωπα του ευρύτερου δημοσίου τομέα, και σωματεία ή άλλης μορφής ενώσεις νομικών και φυσικών προσώπων, τα οποία στοχεύουν σύμφωνα με τους καταστατικούς τους σκοπούς στην προστασία, αναβάθμιση και αποκατάσταση του περιβάλλοντος.
Στο πλαίσιο αυτό, ο προϋπολογισμός για το 2021προβλέπει κονδύλι 21,16 εκατ. ευρώ για Δράσεις Περιβαλλοντικού Ισοζυγίου (Αστική Αναζωογόνηση κ.α.), κονδύλι 14 εκατ. για Φυσικό Περιβάλλον και Καινοτόμες Δράσεις (Δράσεις Διατήρησης της Βιοποικιλότητας, Καινοτόμες Δράσεις-Έξυπνες Πόλεις, Δράσεις Διαχείρισης της Θηραματοπανίδας κ.α.), κονδύλι 10 εκατ. για προστασία και αναβάθμιση δασών, 7,7 εκατ. για Φορείς Διαχείρισης Προστατευόμενων Περιοχών, 3 εκατ. για το Ευρωπαϊκό Πρόγραμμα Life, 2,53 εκατ. για την Προστασία Θαλάσσιου Περιβάλλοντος και την Πρόληψη-Αντιμετώπιση Θαλάσσιας Ρύπανσης.
Για τα προγράμματα αντισταθμιστικών έργων στις λιγνιτικές περιοχές, όπως προαναφέρθηκε, το ποσό για φέτος φτάνει τα 61,96 εκατ. ευρώ. Το ερώτημα, όμως, είναι τι ποσά θα συγκεντρωθούν για τα επόμενα χρόνια.
Στην «ακτίνα δράσης» του Πράσινου Ταμείου περιλαμβάνονται δεκάδες υποπρογράμματα όπως τα Σχέδια Βιώσιμης Αστικής Κινητικότητας, όπου η καταληκτική ημερομηνία για τη δημοπράτησή τους παρατάθηκε έως και την 31η Μαΐου.