Η Κομισιόν, σε συνέχεια του Green Deal, παράλληλα, όμως, και υπό το πρίσμα των συνεπειών της πανδημίας στην ευρωπαϊκή οικονομία, έχει αποφασίσει εδώ και καιρό τη χαλάρωση του αυστηρού πλαισίου για τις κρατικές ενισχύσεις.
Έτσι, εκτός από τα έκτακτα μέτρα που ελήφθησαν το προηγούμενο διάστημα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επεξεργάστηκε ένα νέο ουσιαστικά πλαίσιο το οποίο θα είναι ικανό να «χωρέσει», αλλά και να επιτρέψει το επενδυτικό «μπουμ» που είναι απαραίτητο για να επιτευχθούν οι στόχοι της ενεργειακής μετάβασης. Κάτι που ασφαλώς προϋποθέτει την εμπλοκή και συνεργασία μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα.
Προς αυτή την κατεύθυνση, η Κομισιόν έχει καταρτίσει ένα σχέδιο αναθεωρημένων «Κατευθυντήριων γραμμών ως προς τις κρατικές ενισχύσεις στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας» (“Energy and Environmental State aid guidelines”), το οποίο δημοσιοποίησε και έθεσε σε διαβούλευση με φορείς και πολίτες από τις αρχές Ιουνίου και με προθεσμία ολοκλήρωσης στις 2 Αυγούστου. Επιδιώκοντας έτσι την ευρύτατη συναίνεση πάνω σε θέματα που θα καθορίσουν το μέλλον της Ευρώπης για τις επόμενες δεκαετίες.
Παράλληλα, ανάμεσα στα ζητήματα των κρατικών ενισχύσεων περιλαμβάνονται και ιδιαίτερα κρίσιμα για την Ελλάδα, όπως το θεσμικό καθεστώς για τα υβριδικά έργα, την αποθήκευση ενέργειας, αλλά και τα πλωτά αιολικά πάρκα, νέες δράσεις οι οποίες απαιτούν σύστημα αποζημίωσης. Οι πληροφορίες γύρω από τις διαπραγματεύσεις με τα αρμόδια όργανα των Βρυξελλών δίνουν ένα αισιόδοξο στίγμα, ωστόσο πρόκειται για μια διαδικασία που εδικά για τα υβριδικά έργα βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και 10 μήνες.
Σε κάθε περίπτωση, οι νέες κατευθυντήριες γραμμές, οι οποίες αναμένεται να τεθούν σε ισχύ εντός του 2022, τιτλοφορούνται «Climate, Energy and Environmental State aid guidelines (“CEEAG”)», προκειμένου να τονιστεί ο στρατηγικός στόχος της Ε.Ε. για την προστασία του κλίματος.
Επί της ουσίας, η αλλαγή εντοπίζεται στη διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών σε νέους τομείς. Τέτοιοι είναι, για παράδειγμα, οι ενισχύσεις για “clean mobility”, για τη βελτίωση της αποδοτικότητας και τη μετάβαση στην κυκλική οικονομία, για την απόσυρση μονάδων ηλεκτροπαραγωγής με τα πλέον ρυπογόνα καύσιμα (άνθρακας, λιθάνθρακας και αργό πετρέλαιο), για την παροχή σε ενεργοβόρους καταναλωτές εκπτώσεων από ενεργειακά τέλη καθώς και η στήριξη σε όλες τις τεχνολογίες που μπορούν να οδηγήσουν στην επίτευξη των στόχων του Green Deal.
Όπως σημειώνεται στο σχέδιο, μέσω αυτού του ευρύτερου πεδίου εφαρμογής των κατευθυντήριων γραμμών θα πρέπει να διασφαλίζεται ότι η ενίσχυση κατευθύνεται αποτελεσματικά όπου απαιτείται για τη βελτίωση της προστασίας του περιβάλλοντος, αλλά και περιορίζεται σε ό,τι απαιτείται για την επίτευξη των περιβαλλοντικών στόχων χωρίς να στρεβλώνει τον ανταγωνισμό της εσωτερικής αγοράς.
Η αναθεώρηση στοχεύει επίσης στη διασφάλιση της συνοχής με τη σχετική νομοθεσία της ΕΕ στους τομείς του περιβάλλοντος και της ενέργειας, διευκολύνοντας τη σταδιακή κατάργηση των επιδοτήσεων για τα ορυκτά καύσιμα, ιδίως εκείνα που είναι πιο ρυπογόνα.
Οι τομείς που θα ευνοηθούν από τις εξαιρέσεις
Η Επιτροπή προσδιόρισε ορισμένες κατηγορίες δραστηριοτήτων προστασίας του περιβάλλοντος και ενεργειακών μέτρων, για τα οποία οι κρατικές ενισχύσεις «ενδέχεται να είναι συμβατές με την εσωτερική αγορά».
Ανάμεσα σε αυτές περιλαμβάνονται οι ενισχύσεις για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, συμπεριλαμβανομένης της υποστήριξης για Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας, για τη βελτίωση της ενεργειακής και περιβαλλοντικής απόδοσης των κτιρίων, για την απόκτηση και χρηματοδοτική μίσθωση καθαρών οχημάτων μεταφοράς (που χρησιμοποιούνται για αεροπορικές, οδικές, σιδηροδρομικές μεταφορές επιβατών και εμπορευμάτων), για την ανάπτυξη υποδομών φόρτισης ή ανεφοδιασμού για καθαρά οχήματα μηδενικών εκπομπών, για την αποδοτικότητα των πόρων και για τη στήριξη της μετάβασης προς μια κυκλική οικονομία; για την αποκατάσταση μολυσμένων τοποθεσιών, φυσικών οικοτόπων και οικοσυστημάτων, την προστασία ή την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας. Επίσης, ενισχύσεις για ενεργειακές υποδομές και για την ασφάλεια εφοδιασμού με ηλεκτρικό ρεύμα, για τηλεθέρμανση και ψύξη, ενισχύσεις με τη μορφή μείωσης εισφορών ηλεκτρικής ενέργειας για χρήστες έντασης ενέργειας, για κλείσιμο δραστηριοτήτων άνθρακα, τύρφης και σχιστόλιθου.
Όλα αυτά αναμένεται να εξειδικευθούν, να εμπλουτιστούν ή και να διαφοροποιηθούν μετά την ολοκλήρωση της διαβούλευσης. Έτσι ώστε από το φθινόπωρο η Κομισιόν να προχωρήσει στις τελικές αποφάσεις που θα διαμορφώσουν το νέο θεσμικό «τοπίο» για τις κρατικές ενισχύσεις και τις εξαιρέσεις τους.