Στον «τοίχο» της χωρητικότητας του ηλεκτρικού δικτύου προσκρούουν οι μεγάλοι επενδυτές των data centers, ακροβατώντας στο τεντωμένο σχοινί των περιορισμών που βάζουν τα κορεσμένα δίκτυα.
Τον κίνδυνο να εκτεθεί η χώρα στους δεκάδες ξένους και Eλληνες επενδυτές της αποθήκευσης των data και στις γκρίνιες που έχουν αρχίσει να διατυπώνονται για την έλλειψη υποδομών που καθυστερούν τις επενδύσεις επιβεβαιώνει η αυξημένη κινητικότητα που παρατηρείται τελευταία στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας αλλά και στους Διαχειριστές του ηλεκτρικού δικτύου (ΑΔΜΗΕ – ΔΕΔΔΗΕ).
Σε σύσκεψη που πραγματοποιήθηκε στο ΥΠΕΝ, παρουσία του διευθύνοντος συμβούλου του ΔΕΔΔΗΕ Αναστάσιου Μάνου και του αντιπροέδρου του ΑΔΜΗΕ Ιωάννη Μάργαρη, με πρωτοβουλία του υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας Θεόδωρου Σκυλακάκη, φάνηκε ότι ο χρόνος κυλά αντίστροφα. Οι δύο Διαχειριστές καλούνται να γεφυρώσουν τις διαφωνίες τους, να επιταχύνουν τις επενδύσεις και να συνδράμουν τους επενδυτές προτείνοντας λύσεις οι οποίες θα υπερπηδήσουν τα εμπόδια που ξεπροβάλλουν μπροστά στις αχανείς λεωφόρους των data.
To μεγαλύτερο πρόβλημα για την ανάπτυξη των κέντρων δεδομένων είναι η έλλειψη χωρητικότητας, καθώς τα data centers απορροφούν τεράστιες ποσότητες ηλεκτρικής ενέργειας λόγω της ανάγκης για συνεχή λειτουργία, ψύξη και συντήρηση των servers, χωρίς προς το παρόν να επιτυγχάνεται διάχυσή τους στον ελλαδικό χώρο.
«Οι επενδυτές πρώτα βρήκαν το οικόπεδο που τους βόλευε και μετά ζήτησαν το ρεύμα», αναφέρει ο γενικός γραμματέας Ενέργειας Αριστοτέλης Αϊβαλιώτης, υπονοώντας ότι, όπως και στις ΑΠΕ, έτσι και εδώ μεριμνήσαμε για νέα έργα χωρίς να τα υποστηρίξουμε με τις αντίστοιχες επενδύσεις σε δίκτυα.
Ο σχεδιασμός επικεντρώνεται γύρω από την Αττική που είναι οι υποσταθμοί του ηλεκτρικού συστήματος, οι πελάτες αλλά και το προσωπικό που απαιτείται, με αποτέλεσμα τα δίκτυα να μην μπορούν να σηκώσουν τα μεγάλα φορτία που αναπτύσσονται. Το γεγονός άλλωστε ότι τα data centers είναι πολύ μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας αποδεικνύεται και από διεθνείς αναλύσεις που υποστηρίζουν ότι για τις επίμαχες εγκαταστάσεις μπορεί να απορροφηθεί ενέργεια αντίστοιχη μιας μεσαίας ελληνικής πόλης των 80.000 ή και 100.000 νοικοκυριών.
Αποκαλυπτικό των συνθηκών που διαμορφώνουν τα data centers στο ηλεκτρικό σύστημα ως μεγάλοι καταναλωτές ενέργειας είναι και σχετικά πρόσφατο δημοσίευμα της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian». Σύμφωνα με το άρθρο, πέρυσι ο διογκούμενος αριθμός των κέντρων δεδομένων στην Ιρλανδία, που είναι και η ευρωπαϊκή έδρα της Google, αντιπροσώπευσε το 21% της ηλεκτρικής ενέργειας της χώρας και ήταν πάνω από την ενέργεια που καταναλώνει ο οικιακός τομέας που αντιστοιχεί στο 18%! Πρόκειται αναμφίβολα για μια εξέλιξη που κινδυνεύει να τινάξει στον αέρα τους κλιματικούς στόχους, καθώς η ενέργεια που καταναλώνουν τα κέντρα δεδομένων αυξάνει τις εκπομπές των αερίων του θερμοκηπίου όχι μόνο στην Ιρλανδία, αλλά και σε ολόκληρη την Ε.Ε.
Δεν είναι τυχαίο άλλωστε ότι πρόσφατα η Google ανακοίνωσε ότι τα κέντρα δεδομένων της μπορεί να μην πιάσουν τους στόχους για μείωση του διοξειδίου του άνθρακα, καθώς ευθύνονται για την αύξηση κατά 48% των συνολικών εκπομπών συγκριτικά με τα προ πανδημίας επίπεδα του 2019. Το πρόβλημα θα μπορούσε να επιλυθεί αν οι επενδυτές αξιοποιούσαν για την παραγωγή ενέργειας αιολική ή ηλιακή ενέργεια και όχι συμβατικά καύσιμα, και αυτό είναι ένας στόχος που βάζουν οι ενεργοβόρες δραστηριότητες.
Ο ρόλος της ΑΙ
Το πρόβλημα, όπως αναφέρουν στελέχη του ΥΠΕΝ, επιτείνει η εξάπλωση της Παραγωγικής Τεχνητής Νοημοσύνης, που φέρνει επανάσταση στον τρόπο ζωής και εστιάζει στη δημιουργία νέου περιεχομένου (π.χ. κείμενο, εικόνα, ήχος, βίντεο) μέσω της αξιοποίησης υφιστάμενων δεδομένων. Η λεγόμενη Generative AI θα πολλαπλασιάσει τις ανάγκες των κέντρων δεδομένων που σήμερα περιορίζονται στις απαιτήσεις του cloud (ψηφιακό νέφος) σε ενέργεια και θα κάνει πολύ πιο ακριβά τα έργα. Πρόκειται για δύο έννοιες (AΙ, data center) που αλληλεπιδρούν, καθώς η ανάπτυξη και η λειτουργία συστημάτων Τεχνητής Νοημοσύνης απαιτούν τεράστιες ποσότητες δεδομένων και υπολογιστικής ισχύος. Ενα πρόσθετο στοιχείο του δυσεπίλυτου σταυρόλεξου είναι ότι οι απαιτήσεις των επενδυτών συνεχώς μεγαλώνουν, με αποτέλεσμα να αιτούνται, για παράδειγμα, σήμερα 10 MW και έπειτα από λίγο διάστημα να ζητούν αύξηση της ισχύος στα 30 MW γιατί έχει μεγαλώσει το πελατολόγιό τους. Ωστόσο, με τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο πεπερασμένος ηλεκτρικός χώρος είναι μια άσκηση δύσκολη και πρακτικά ανέφικτη.
Το πρόβλημα επιτείνεται από το έλλειμμα στις υποδομές που σχεδιάστηκαν σε άλλες εποχές και με διαφορετικές ανάγκες. Για παράδειγμα, δικαστικές εμπλοκές, αρχαιολογία και τοπικές αντιδράσεις δεν έχουν επιτρέψει ακόμη τη λειτουργία του πέμπτου Κέντρου Υπερυψηλής Τάσης (ΚΥΤ) Αργυρούπολης, στην περιοχή της Αττικής, την ίδια ώρα που υπάρχει ανάγκη για σχεδιασμό νέων γραμμών μεταφοράς αλλά και για υποσταθμούς. Ο ΑΔΜΗΕ, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές του υπουργείου, σχεδιάζει έναν πολύ μεγάλο υποσταθμό στα Μεσόγεια, που θα υποδεχτεί τα φορτία εν μέρει των data centers, αλλά κυρίως των νοτιοανατολικών προαστίων της Αθήνας (Ελληνικό κ.ά.) των οποίων οι καταναλώσεις θα εκτιναχτούν. Πρόκειται όμως για ένα σχέδιο που υπάρχει στο δεκαετές στρατηγικό σχέδιο του ΑΔΜΗΕ για να τρέξει μετά το 2030.
Το θέμα της διαχείρισης του ηλεκτρικού χώρου προβληματίζει έντονα και τους επενδυτές, οι οποίοι λόγω των καθυστερήσεων στη χορήγηση όρων σύνδεσης έχουν φτάσει μέχρι το Μέγαρο Μαξίμου. Χαρακτηριστική είναι η επιστολή που απέστειλε προ εβδομάδων ο διευθύνων σύμβουλος της αμερικανικής Digital Realty στην Ελλάδα (απέκτησε την ελληνική Lamda Hellix) Αλέξανδρος Μπεχράκης, μέσω της οποίας ζητούσε την υπογραφή σύμβασης με τον ΔΕΔΔΗΕ εντός του Αυγούστου, ώστε να προχωρήσει επένδυση 200 εκατ. ευρώ και να δεσμευτούν (εφόσον επιβεβαιωθεί η διαθεσιμότητα ενέργειας) οι σχετικοί πόροι από τη μητρική εταιρεία.
Ο επενδυτής έκανε λόγο για συνεχείς οχλήσεις από την περασμένη άνοιξη στους Διαχειριστές χωρίς ανταπόκριση, με κίνδυνο πλέον να χαθούν πολύτιμα επενδυτικά κεφάλαια από τη χώρα μας και να πάνε σε άλλες αγορές. Αρμόδιες πηγές πάντως με γνώση του παρασκηνίου αναφέρουν ότι στην εταιρεία είχαν δοθεί αρχικά όροι σύνδεσης για 40 MW, τους οποίους όμως δεν αποδέχτηκε αφήνοντας να περάσει άπρακτη η προθεσμία έξι μηνών που ορίζει η σχετική διαδικασία.
Σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, η διαδικασία προβλέπει ότι ο κάθε ενδιαφερόμενος έχει περιθώριο 45 ημερών για να αποδεχτεί τη βεβαίωση των όρων σύνδεσης που εκδίδουν οι υπηρεσίες του Διαχειριστή, κάτι που δεν συνέβη στη συγκεκριμένη περίπτωση καθώς ο επενδυτής διαπραγματευόταν την αγορά και πρόσθετου οικοπέδου.
Ετσι, και αφού στο μεταξύ παρήλθε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, ο συγκεκριμένος ηλεκτρικός χώρος δεσμεύτηκε κατά 50% και πλέον μένει στην εταιρεία να αποδεχτεί ή όχι το υπόλοιπο 50%, δηλαδή 20 MW.
Το πρόβλημα
Τα ελληνικά δίκτυα, που σε πολλές περιοχές της χώρας δυσκολεύονται να συνδέσουν με το ηλεκτρικό σύστημα νέα έργα ΑΠΕ, με την ουρά συνεχώς να μεγαλώνει, καλούνται να ανταποκριθούν σήμερα και στις μεγάλες ανάγκες των data centers. Ειδικά στην Αττική, όπου έχουν εγκατασταθεί ή σχεδιάζουν να εγκατασταθούν τα περισσότερα κέντρα δεδομένων, το πρόβλημα είναι πολύ μεγάλο, με τα συναρμόδια υπουργεία Ψηφιακής Πολιτικής, Περιβάλλοντος και Ενέργειας να προσανατολίζονται στη δημιουργία ενός νέου χωροταξικού σχεδίου που θα αποτελέσει ένα είδος μπούσουλα για τις νέες επενδύσεις.
Στόχος, όπως αναφέρει ο κ. Αϊβαλιώτης, είναι να εντοπιστούν «τα ισχυρά σημεία στον χάρτη όπου υπάρχει ηλεκτρικός χώρος», ώστε να γνωρίζουν εκ των προτέρων οι επενδυτές πού δεν θα πρέπει να επενδύσουν. Δεν είναι η θεραπεία, αλλά μια λύση, λένε στο ΥΠΕΝ, με στόχο ο χάρτης αυτός να είναι έτοιμος από Σεπτέμβριο. Αλλωστε, ένα ερώτημα είναι τι θα συμβεί αν αφαιρεθούν περιοχές που ήδη έχουν επιλεγεί για τις υποδομές αυτές από τις πολυεθνικές εταιρείες.
Πάντως, από το πρόσφατο επεισόδιο με την αμερικανική εταιρεία που κατηγορεί ΑΔΜΗΕ και ΔΕΔΔΗΕ για κωλυσιεργία, φαίνεται ότι και οι Διαχειριστές δεν εκπέμπουν στο ίδιο μήκος κύματος, αφού η μεταξύ τους επικοινωνία, κατά τον επενδυτή, οδήγησε σε μετάθεση ευθυνών χωρίς να επιλύει το ουσιώδες θέμα της επένδυσης που ήταν η σύνδεση με το δίκτυο. Στο ΥΠΕΝ αναφέρουν ότι για την καλύτερη διαχείριση των επενδύσεων έχει γίνει μια κατανομή ώστε τα μεγάλα έργα άνω των 10 ΜW να εξυπηρετεί ο ΑΔΜΗΕ και κάτω των 10 MW ο ΔΕΔΔΗΕ, τονίζοντας πάντως ότι ακόμη και αν τα έργα πηγαίνουν στον ΔΕΔΔΗΕ, ο ΑΔΜΗΕ έχει ρόλο-κλειδί στη διαχείριση και κατανομή του ηλεκτρικού χώρου.
Ηταν να μη γίνει η αρχή πριν από λίγα χρόνια με τη Microsoft, η οποία άνοιξε τον δρόμο για να εκπονηθεί το πλαίσιο για την εγκατάσταση κέντρων δεδομένων στην Ελλάδα.
Ποιοι χτίζουν
Κατόπιν ακολούθησαν και τα άλλα τεχνολογικά μεγαθήρια των Google, Digital Realty, Sparkle, Amazon, Lancom, κινητοποιώντας όλους τους μεγάλους παίκτες της παγκόσμιας αγοράς data. Σε αυτή τη λίστα που ολοένα μεγαλώνει έχουν προστεθεί τελευταία και μεγάλα ελληνικά ονόματα του κλάδου της ενέργειας, όπως η ΔΕΗ και η Metlen.
Τον σχεδιασμό της επιχείρησης έχει προαναγγείλει ο διευθύνων σύμβουλος Γιώργος Στάσσης σε συνεργασία με τον διεθνή κολοσσό των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων DAMAC, σχεδιάζοντας data center στην Αττική ισχύος 25 MW αλλά και σε άλλα σημεία της χώρας.
Μάλιστα, ο επικεφαλής της ΔΕΗ έχει χαρακτηρίσει τη συγκεκριμένη επένδυση το επόμενο βήμα της εταιρείας στον χώρο της τεχνολογίας, μετά το δίκτυο οπτικών ινών και τις διεθνείς διασυνδέσεις. Ανάλογα σχέδια κάνει και η Metlen για την ευρύτερη περιοχή της Αττικής, με τα στελέχη της να βλέπουν τις υποδομές αυτές ως εναλλακτικό σχέδιο και για την αύξηση της ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας που συνδέεται με τις εποχικές περικοπές ρεύματος και τις αρνητικές τιμές.
Η Goldman Sachs, σε μία από τις τελευταίες αναλύσεις της για τα data centers, εκτιμά ότι θα συμβάλουν σε αύξηση κατά 160% της ζήτησης ενέργειας έως το 2030.
Μεταξύ 2023-2033, χάρη στην επέκταση των κέντρων δεδομένων, προβλέπει ότι η ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη μπορεί να αυξηθεί κατά 40%-50%. Σήμερα περίπου το 15% των κέντρων δεδομένων στον κόσμο βρίσκεται στην Ευρώπη. Εως το 2030, οι ανάγκες σε ενέργεια αυτών των κέντρων δεδομένων θα είναι ανάλογες με την τρέχουσα συνολική κατανάλωση της Πορτογαλίας, της Ελλάδας και της Ολλανδίας μαζί!
Από τις νέες υποδομές data centers σε φάση υλοποίησης είναι η κατασκευή του ενός από τα τρία κέντρα δεδομένων της Microsoft με ανάδοχο την ΤΕΡΝΑ, χωρίς να είναι σαφές αν η εταιρεία θα υλοποιήσει και τον υπόλοιπο σχεδιασμό. Αντίστοιχα, σε διαδικασία ένταξης στο fast track είναι το μεγάλο data center της Digital Realty στη ΒIΠΕ Ηρακλείου, το οποίο διεκδικεί και επιδότηση 200 εκατ. ευρώ. Στην Κρήτη κατευθύνεται και η νέα επένδυση της ιταλικής Sparkle, από τις πρώτες παγκοσμίως παρόχους τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών διασύνδεσης, η οποία έχει επενδύσει σε υποδομές και δίκτυα στη χώρα μας από το 2001. Η ίδια μάλιστα δρομολογεί εγκατάσταση και δεύτερου data center στα Χανιά.
Πρόσφατη μελέτη της Research and Markets αναφέρει ότι η αγορά data centers θα ακολουθήσει ισχυρούς ρυθμούς ανάπτυξης την επόμενη πενταετία, με τη συνολική αξία της να προβλέπεται να φτάσει στο 1,35 δισ. δολάρια το 2029, ενώ οι επενδύσεις που αναμένονται εκτιμώνται σε 1,2 δισ. δολάρια. Η στρατηγική θέση της Ελλάδας και η οικονομική σταθερότητα καθιστούν την ελληνική αγορά έναν ελκυστικό προορισμό για επενδύσεις, προσελκύοντας σημαντικούς παγκόσμιους παίκτες.
Διαβάστε ακόμη
Τζάκσον Χολ: Οι επενδυτές ελπίζουν για ξεκάθαρο μήνυμα μείωσης των επιτοκίων (πίνακες)
Nαυάγιο στο Παλέρμο: Ο πρόεδρος της Morgan Stanley International στους αγνοούμενους
ΕΔΕΥΕΠ: Στον αέρα ο διαγωνισμός για το νέο κτίριο (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ