Tο πόρισμα για την κερδοφορία των καθετοποιημένων ομίλων ηλεκτροπαραγωγής υπέβαλε την περασμένη Παρασκευή στον υπουργό Περιβάλλοντος και Ενέργειας κ. Κώστα Σκρέκα, η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ολοκληρώνοντας τον έλεγχο των τεσσάρων ενεργειακών ομίλων της χώρας (ΔΕΗ, Μυτιληναίος, Ήρων, Elpedison) για τα windfall profits (ουρανοκατέβατα κέρδη).
Τα υπερέσοδα όπως τα αποκάλεσε ο πρωθυπουργός κατά την παρουσίαση των νέου εθνικού πακέτου στήριξης των καταναλωτών, θα αποτελέσουν μέρος των χρηματοδοτικών εργαλείων που καλούνται να συνεισφέρουν στον κρατικό κουμπαρά που θα ενισχυθεί με 3,2 δισ. έως το τέλος του έτους και θα συμβάλλει στο ξεφούσκωμα των λογαριασμών νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Ο έλεγχος της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας και του προέδρου της κ. Θανάση Δαγούμα, κάλυψε όλη την περίοδο της ενεργειακής κρίσης, ξεκινώντας από τον Οκτώβριο του 2021 έως και τον Μάρτιο του 2022, περίοδο ανάφλεξης των χρηματιστηριακών τιμών ενέργειας και αυξημένων διεθνών τιμών (TTF).
Στο πλαίσιο αυτό και μετά τον ενδελεχή έλεγχο, η Αρχή μελέτησε το μεικτό περιθώριο κέρδους των μονάδων παραγωγής ηλεκτρισμού για κάθε ώρα επίλυσης της αγοράς στην χρηματιστηριακή αγορά ενέργειας και έγινε αναγωγή ανά μήνα (από Οκτώβριο 2021 έως και Μάρτιο 2022). Για τον υπολογισμό του λαμβάνονται υπόψη τα έσοδα από την χονδρεμπορική αγορά (αγορά επόμενης μέρας, ενδοημερήσια αγορά, αγορά εξισορρόπησης, αποκλίσεις), και το βραχυπρόθεσμο κόστος παραγωγής (με βάση το μεταβλητό κόστος).
Σύμφωνα με πληροφορίες, η ΡΑΕ προσδιορίζει το μεικτό περιθώριο κέρδους των ηλεκτροπαραγωγών στα 930 εκατ. ευρώ, από τα οποία τα 730 εκατ. αφορούσαν την ΔΕΗ, τα 157 εκατ. τους ιδιώτες και 40 εκατ. τις ΑΠΕ χωρίς κρατική ενίσχυση. Από το συνολικό ποσό αφαιρουμένης της εκπτωτικής πολιτικής της ΔΕΗ (ύψους 335 εκ. ευρώ), τα έσοδα αυτά διαμορφώνονται σε 600 εκατ. ευρώ. Η Επιχείρηση για το τελευταίο τρίμηνο του 2021 παρείχε εκπτώσεις περίπου 170 εκατ. ευρώ και από αρχές του έτους έως και τον Μάρτιο του 2022 επιπλέον 166 εκατ. ευρώ. Στα ποσά αυτά δεν υπολογίζονται οι εκπτώσεις στα σταθερά τιμολόγια της οικιακής χρήσης και στα βιομηχανικά τιμολόγια που σύμφωνα με στελέχη της αγοράς κατεβάζουν τα έσοδα που θα φορολογήσει η κυβέρνηση κάτω από τα 300 εκατ. ευρώ.
Επισημαίνεται ωστόσο ότι όλοι οι καθετοποιημένοι όμιλοι εμφανίζουν ζημίες στην δραστηριότητα της προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για το έτος 2021 που αποδίδονται στις μακροχρόνιες συμβάσεις με καταναλωτές υψηλής τάσης σε σταθερές τιμές αλλά και στην διατήρηση των ανταγωνιστικών χρεώσεων στα σταθερά τιμολόγια χαμηλής και μέσης τάσης που προϋπήρχαν της ενεργειακής κρίσης, τα οποία ερμηνεύονται από τους καθετοποιημένους προμηθευτές ως «έμμεση παροχή εκπτώσεων» στους τελικούς καταναλωτές.
Με βάση τα αποτελέσματα που συγκέντρωσε η ΡΑΕ το 2021, η ΔΕΗ είχε λειτουργικά κέρδη 653,5 εκατ. ευρώ έναντι 139,6 εκατ. το 2020 και αρνητικών αποτελεσμάτων 1,3 δισ. το 2019. Στην προμήθεια είχε αντίστοιχα ζημιές 209 εκατ. από κέρδη 486 εκατ. ευρώ πρόπερσι και 327 εκ. το 2029 (στον πίνακα φαίνονται και τα αντίστοιχα αποτελέσματα για τους ιδιώτες).
Βάσει αυτών των υπολογισμών, το μικτό περιθώριο κέρδους της Επιχείρησης υπολογίζεται περί τα 400 εκατ. ευρώ και των ιδιωτών παραγωγών μαζί με τις ΑΠΕ σε 200 εκ. συνολικά και κατανέμεται ως εξής: 60 εκατ. στην Μυτιληναίος, 50 εκατ. στην Εlpedison, 45 εκατ. στην Ήρων και 40 εκατ. στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας. Από τα ποσά αυτά θα πρέπει να αφαιρεθούν οι αρνητικές επιπτώσεις στην προμήθεια (κατά το πρότυπο της ΔΕΗ), που εκτιμάται ότι θα διαφοροποιήσουν τα φορολογητέα ποσά. Να σημειωθεί ότι οι υδροηλεκτρικές μονάδες έχουν το χαμηλότερο μεταβλητό κόστος, το οποίο με βάση το πόρισμα εκτιμάται κάτω από 3 ευρώ η μεγαβατώρα όταν η τιμή χονδρεμπορικής διαμορφώνεται σε 250 ευρώ και 300 ευρώ η μεγαβατώρα.
Το μέτρο της φορολόγησης έκτακτων εσόδων, το οποίο περιλαμβάνεται και στα μέτρα της εργαλειοθήκης της Κομισιόν (RePower EU) για την αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης είχε ανακοινώσει προ διμήνου ο Πρωθυπουργός από τη Βουλή και επανέλαβε τις προηγούμενες μέρες. Όπως δήλωσε, η κυβέρνηση θα προχωρήσει στην επιβολή έκτακτου τέλους 90% στα επιπλέον έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας, όπως αυτά προσδιοριστούν από τη ΡΑΕ.
«Οι επιχειρήσεις παραγωγής ρεύματος θα κληθούν να καταβάλουν το δικό τους μέρισμα αλληλεγγύης στην κοινωνία, που δοκιμάζεται από την ακρίβεια», υπογράμμισε, βάζοντας στο κάδρο τους ισολογισμούς των παραγωγών ενέργειας κατά την διάρκεια της κρίσης. Η ΡΑΕ επεξεργάστηκε τις λογιστικές καταστάσεις των εταιρειών, επικεντρωμένη στα έσοδα από πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας στην χονδρεμπορική και στο κόστος παραγωγής.
Για την έρευνα στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής, η Αρχή προχώρησε σε συνολική αποτύπωση της αγοράς από το 2019 μέχρι σήμερα και σε σύγκριση με τα αποτελέσματα του 2021. Αναλύθηκε η κερδοφορία όλων των τεχνολογιών, -μονάδων φυσικού αερίου, των λιγνιτικών εργοστασίων, των υδροηλεκτρικών αλλά και του χαρτοφυλακίου των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ισχύος 150 MW- οι οποίες συμμετέχουν στην αγορά μέσω Φορέων εκπροσώπησης ΑΠΕ (ΦΟΣΕ) καθώς για αυτές έχει ολοκληρωθεί η περίοδος κρατικής ενίσχυσης.
Οι υπόλοιποι παραγωγοί πράσινης ενέργειας, έχουν σταθερές ταρίφες που είναι χαμηλότερες από την χονδρεμπορική τιμή που διαμορφώνεται στη χρηματιστηριακή αγορά τους τελευταίους μήνες, για αυτό και το πλεόνασμα που παράγουν, επιστρέφεται στο Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης και ενισχύει τις επιδοτήσεις των λογαριασμών ρεύματος.
Στο πόρισμα της Αρχής γίνεται αναφορά και στα έσοδα που αποκόμισαν οι ηλεκτροπαραγωγοί κατά την περίοδο από Νοέμβριο του 2020 έως και το Φεβρουάριο του 2021 από την έναρξη δηλαδή της εφαρμογής του μοντέλου στόχου (Target Model) από την αγορά εξισορρόπησης, τα οποία δεν αντιστοιχούν κατά τον ρυθμιστή, σε εύλογα έσοδα βάσει αποδοτικής λειτουργίας. Σύμφωνα με την ΡΑΕ τα έσοδα αυτά «καθιστούν αναγκαία την διορθωτική εκκαθάριση των αποτελεσμάτων των παραγωγών ενέργειας και την εφαρμογή clowback των εσόδων των μονάδων που συμμετείχαν στο μεταβατικό μηχανισμό αποζημίωσης ευελιξίας ισχύος». Για το σκοπό αυτό η ΡΑΕ προτείνει νομοθετική ρύθμιση.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΑCER, o οργανισμός των Ευρωπαίων ρυθμιστών ενέργειας που εποπτεύει την τήρηση των κανόνων στην χονδρική αγορά και διαθέτει τα πιο αξιόπιστα συστήματα παρακολούθησης, δεν έχει διαπιστώσει μέχρι σήμερα φαινόμενα χειραγώγησης και εναρμονισμένων πρακτικών στην ελληνική αγορά. Ανάλογες διαπιστώσεις κάνει και η ΡΑΕ, επισημαίνοντας όμως ότι η λειτουργία της αγοράς μπορεί να οδηγεί σε αυξημένη κερδοφορία κατά την διάρκεια της κρίσης.
Ο ACER έχει επίσης εκτιμήσει ότι η πρόβλεψη για αποκλιμάκωση των τιμών φυσικού αερίου τον Απρίλιο του 2022, έχει ανατραπεί από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία. Για αυτό και όλες οι εκτιμήσεις οδηγούν στο συμπέρασμα ότι οι πολύ υψηλές τιμές θα διατηρηθούν έως το χειμώνα του 2023.
