Η άνευ προηγουμένου άνοδος των τιμών της ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση ενισχύει τις ανησυχίες σχετικά με τη δημόσια στήριξη για την πιο φιλόδοξη κλιματική μεταρρύθμιση στον κόσμο και την αναδιαμόρφωση της ατζέντας στις βασικές πολιτικές συναντήσεις αυτή την περίοδο.
Η κρίση πρόκειται να συζητηθεί από τους υπουργούς Περιβάλλοντος στις 6 Οκτωβρίου μετά το κάλεσμα της Πολωνίας να επανεξεταστεί ο αντίκτυπος της πράσινης οικονομικής αναδιάρθρωσης, όπως ανέφεραν στο Bloomberg δύο διπλωμάτες με γνώση του θέματος. Η ενεργειακή κρίση απασχόλησε ήδη μια σύνοδο των υπουργών Ενέργειας την περασμένη εβδομάδα και αναμένεται επίσης να συζητηθεί στη σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών της ΕΕ τον επόμενο μήνα.
«Οι τιμές της ενέργειας εκτοξεύονται προς το παρόν σε ολόκληρη την ΕΕ και ασκούν πρωτοφανή πίεση τόσο στις εταιρείες ενέργειας όσο και στους πολίτες μας», ανέφερε η πολωνική κυβέρνηση σε σημείωμα της. «Κατά τον σχεδιασμό ενεργειακών και κλιματικών πολιτικών, πρέπει να διασφαλίσουμε την κοινωνική αποδοχή τους, διαφορετικά διακινδυνεύουμε την αποτυχία τους», τονίζεται.
Διεργασίες και προγράμματα ενίσχυσης
Το αυξανόμενο κόστος της ενέργειας, του φυσικού αερίου και των αδειών εκπομπής άνθρακα απειλεί να επιφέρει διψήφια ποσοστιαία αύξησης στους λογαριασμούς ηλεκτρικού ρεύματος των καταναλωτών, ωθώντας τα κράτη μέλη της ΕΕ να εφαρμόσουν ανορθόδοξα μέτρα για να αμβλύνουν τον αντίκτυπο.
Η Ελλάδα υποσχέθηκε να επιδοτήσει τους λογαριασμούς ηλεκτρικής ενέργειας και πρότεινε τη δημιουργία ενός ταμείου μετάβασης για να αντισταθμίσει την αύξηση των τιμών. Η Ισπανία θέλει να επιβάλει έναν επιπλέον φόρο στις επιχειρήσεις κοινής ωφελείας και πρότεινε μια κεντρική πλατφόρμα για τις αγορές φυσικού αερίου.
Την ίδια μέρα που οι υπουργοί Περιβάλλοντος θα συζητούν την ενεργειακή κρίση στη συνάντησή τους στο Λουξεμβούργο, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα ασχοληθεί με το ζήτημα στη σύνοδο της ολομέλειάς του. Οι ευρωβουλευτές που θα βρίσκονται στο Στρασβούργο θα ακούσουν δηλώσεις εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των κρατών μελών σχετικά με «λύσεις στην άνοδο της τιμής της ενέργειας για τις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές», σύμφωνα με το σχέδιο ημερήσιας διάταξης της συνόδου που είδε το Bloomberg News
Η συζήτηση σχετικά με τις άμεσες ενέργειες για την αντιμετώπιση της κρίσης έρχεται καθώς οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της Ε.Ε. ξεκινούν διαπραγματεύσεις για την εξειδίκευση των μέτρων όσον αφορά την επίτευξη του νέου δεσμευτικού στόχου για μείωση των αερίων του θερμοκηπίου κατά τουλάχιστον 55% έως το 2030 από τα επίπεδα του 1990. Στο πλαίσιο του νομοθετικού πακέτου, γνωστού ως «Fit for 55», η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μέτρα που περιλαμβάνουν από τον καθορισμό τιμής στις εκπομπές των καυσίμων θέρμανσης και μεταφοράς έως την απαγόρευση των νέων αυτοκινήτων με κινητήρα εσωτερικής καύσης το 2035.
Οι συνομιλίες για το πακέτο, το οποίο περιλαμβάνει επίσης κεφάλαια 72 δισ. ευρώ για να βοηθήσει τα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, τις πολύ μικρές επιχειρήσεις και τους χρήστες μεταφορών, θα διαρκέσουν περίπου δύο χρόνια. Οι νόμοι απαιτούν υποστήριξη από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο της Ε.Ε. για έγκριση, με κάθε θεσμικό όργανο να προτείνει αλλαγές.
«Το κοινωνικό πλαίσιο πρέπει σαφώς να βρίσκεται στο επίκεντρο της συζήτησής μας σχετικά με την πρόταση Fit for 55, αλλά η τρέχουσα κατάσταση δείχνει ότι οι υψηλές τιμές της ενέργειας είναι ένα σημαντικό πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπιστεί τώρα – όχι σε λίγα χρόνια» δήλωσε η πολωνική κυβέρνηση.
Τα χαμηλά αποθέματα φυσικού αερίου στην Ευρώπη, η μείωση των εισαγωγών μέσω αγωγών και η υψηλή ζήτηση από την Ασία που απορροφά τα φορτία LNG διαμορφώνουν ένα εκρηκτικό σκηνικό για τις περιφερειακές τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου το χειμώνα. Η μείωση της εγχώριας παραγωγής, οι ανταγωνιστικές παγκόσμιες αγορές ΥΦΑ και η αυξημένη καύση φυσικού αερίου για την παραγωγή ενέργειας λόγω της αστάθειας των τιμών του άνθρακα μπορεί να διατηρήσουν τις τιμές ψηλά και το 2022 καθώς εκτυλίσσεται η ανάκαμψη μετά την πανδημία.
Η Πολωνία επιθυμεί μια διπλή προσέγγιση από την ΕΕ: προσφέροντας ευελιξία στα κράτη μέλη να θεσπίσουν άμεσα μέτρα για την προστασία των καταναλωτών και διασφαλίζοντας μακροπρόθεσμους μηχανισμούς για τη μείωση της ενεργειακής φτώχειας στην περιοχή.
Ζήτησε επίσης επείγοντα μέτρα για τον περιορισμό της επιρροής των χρηματοπιστωτικών επενδυτών στο σύστημα εμπορίας εκπομπών της ΕΕ και προέτρεψε τις Βρυξέλλες να είναι «διεκδικητικές» όταν αντιμετωπίζουν αθέμιτες πρακτικές στην αγορά φυσικού αερίου.
Ο ρόλος του Nord Stream 2
Οι τιμές του φυσικού αερίου και της ενέργειας σπάνε ρεκόρ καθώς οι ευρωπαϊκές οικονομίες ανακάμπτουν από την πανδημία Covid-19. Η αύξηση της ζήτησης συμπίπτει με τις περιορισμένες εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Νορβηγία και τη Ρωσία. Ορισμένες χώρες κατηγορούν τη Μόσχα ότι χειραγωγεί τις προμήθειες για να αυξήσει την πίεση στην ΕΕ ώστε να εξασφαλίσει την έγκριση του αμφιλεγόμενου αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος θα φέρει περισσότερο ρωσικό αέριο στη Γερμανία, παρακάμπτοντας την Ουκρανία.
«Δεν μπορούμε να επιτρέψουμε σε κανέναν παραγωγό να καταχραστεί τη δεσπόζουσα θέση του και να αντιμετωπίσει τις προμήθειες φυσικού αερίου ως πολιτικό εργαλείο», δήλωσε η πολωνική κυβέρνηση. «Η εγκατάλειψη των υφιστάμενων αγωγών και των δυνατοτήτων αποθήκευσης σε μεγάλο βαθμό εν μέσω έλλειψης εφοδιασμού είναι ένα σαφές σημάδι χειραγώγησης της αγοράς και μια πρόγευση για το τι μπορεί να περιμένει η ΕΕ στο μέλλον».
Ακόμα κι έτσι, άλλοι διαφωνούν, συμπεριλαμβανομένης της Uniden, μιας γαλλικής ομάδας κατασκευαστών-καταναλωτών ενέργειας.
«Ο Nord Stream 2 πρέπει να ανοίξει το συντομότερο δυνατό», δήλωσε ο πρόεδρος της Uniden, Nicolas de Warren, προειδοποιώντας ότι αλλιώς ορισμένες βιομηχανίες θα αναγκαστούν να κλείσουν λόγω των υψηλών τιμών του φυσικού αερίου.