Τα νεκροταφεία είναι, από τη φύση τους, γαλήνιοι και ήσυχοι χώροι όπου επικρατεί ο θάνατος. Αυτό τουλάχιστον ισχύει από την ανθρώπινη ματιά, γιατί για πολλά ζώα ένα νεκροταφείο είναι όαση ζωής μέσα στο αστικό περιβάλλον. Πρόκειται για φιλόξενους και μάλιστα προστατευόμενους χώρους, οι οποίοι γίνονται έτσι πολύτιμοι βιότοποι και μπορούν να αποτελέσουν ακόμη και χώρο αναπαραγωγής για ξενικά είδη. Έτσι αναφέρει μελέτη που δημοσιεύθηκε στο MDPI, η οποία αναλύει το παράδειγμα ενός σαλιγκαριού που παρότι έχει ιταλική καταγωγή, πλέον κατοικεί σε νεκροταφεία του Βερολίνου.
Πρόκειται για το Hygromia cinctella, ένα είδος που προέρχεται από την περιοχή της Μεσογείου, ευρέως διαδεδομένο στην Ιταλία και για αυτό το λόγο είναι γνωστό ως ιταλικό σαλιγκάρι. Η μελέτη αναφέρει ότι πληθυσμοί αυτού του μαλακίου έχουν βρεθεί σε δύο από τα μεγαλύτερα νεκροταφεία του Βερολίνου, το Wilmersdorf και το Buschkrugallee. Σε μικρότερα νεκροταφεία, ωστόσο, βρέθηκαν μόνο μεμονωμένα δείγματα, γεγονός που θα μπορούσε να σημαίνει ότι ο αποικισμός βρίσκεται στα σπάργανα ή ότι αυτές οι τοποθεσίες δεν είναι κατάλληλες για τα σαλιγκάρια, ίσως επειδή δεν υπάρχει αρκετός χώρος. Ωστόσο, παραμένει εντυπωσιακό ότι ένα ξένο είδος, το οποίο δεν απαντάται στην υπόλοιπη πόλη, έχει εγκαταστήσει τη νέα του κατοικία σε δύο νεκροταφεία.
Από προηγούμενες μελέτες προκύπτει πως τα κοιμητήρια μπορούν να φιλοξενήσουν πολλά ζωικά είδη, ακόμα και σπάνια ή απειλούμενα. Βέβαια, η βιοποικιλότητα εξαρτάται από το μέγεθος, το χρόνο ίδρυσης, το δομικό χαρακτήρα και τον τρόπο διαχείρισης των νεκροταφείων. Αν για παράδειγμα, σε ένα χώρο ταφής δε καταγράφεται συχνή δραστηριότητα, ή ακόμα αν έχει εγκαταλειφθεί τότε μπορεί να αποτελέσει ιδανικό τόπο για την εγκατάσταση ζώων, αφού η ανθρώπινη παρουσία και παρέμβαση είναι λιγοστή έως και ανύπαρκτη.
Η ανάπτυξη της άγριας ζωής στα νεκροταφεία οδηγεί παράλληλα και στην ανάπτυξη της βλάστησης, όπως συνέβη σε κοιμητήρια του Λονδίνου και του Βερολίνου. Σε αντίθεση με τους τεχνητά συντηρούμενους αστικούς χώρους πρασίνου, η φυσική αναγέννηση της βλάστησης επιτρέπει στους επισκέπτες να έρθουν σε επαφή με τη φύση.
Σύμφωνα με τη μελέτη, μάλιστα, στους ανθρώπους αρέσει να περπατούν στους διαδρόμους των κοιμητηρίων, ανάμεσα σε μνήματα, προτομές, γλυπτά και φωτογραφίες νεκρών, γιατί εκεί υπερισχύει η μοναξιά, η βλάστηση και η πανίδα.
Ενδιαφέρον παρουσιάζουν και τα «νεκρά» δέντρα, τα οποία στο νεκροταφείο βρίσκονται στο… φυσικό τους περιβάλλον και αποτελούν δυνητικούς βιότοπους για πολλά διαφορετικά είδη, όπως μύκητες και έντομα που εξαρτώνται από διάφορα στάδια αποσύνθεσης του ξύλου. Επιπλέον, οι κοιλότητες που διαμορφώνονται στους κορμούς τους παρέχουν ενδιαίτημα για νυχτερίδες, δρυοκολάπτες που ενδεχομένως να κινδύνευαν αφού το ξύλο αυτό δε συναντάται συχνά στις πόλεις. Αυτό δεν ισχύει για τα νεκροταφεία στο Βερολίνο, αφού διαθέτουν μεγάλο απόθεμα δέντρων των οποίων η ζωή πλησιάζει στο τέλος της.
Όπως επισημαίνει η έρευνα, το ζήτημα της βιοποικιλότητας σε συνδυασμό με την πνευματική υγεία και ευημερία αποκτά ολοένα μεγαλύτερο ενδιαφέρον και τα κοιμητήρια αποτελούν το ιδανικό μέρος για τη διερεύνηση αυτής της σχέσης. Τα νεκροταφεία είναι «πράσινοι πνεύμονες», τόποι όπου οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν ένα πνευματικό διάλειμμα από την καθημερινότητά τους, κατά το οποίο μπορεί να εκτιμηθεί η αξία της βιοποικιλότητας και επομένως να ενισχύσει στον επισκέπτη την επιθυμία για διατήρηση και προστασία της φύσης.
Οι ερευνητές καταλήγουν πως για να αξιοποιηθεί το δυναμικό των νεκροταφείων ως αστική «πράσινη» υποδομή, οι αρμόδιοι πρέπει να κατανοήσουν γιατί οι άνθρωποι τα επισκέπτονται και ποια χαρακτηριστικά προτιμούν, όπως η φύση, ή τα μνήματα-έργα τέχνης που συχνά συναντώνται σε αυτά τα… υπαίθρια μουσεία.
Επομένως, όπως επισημαίνει το περιοδικό Focus, τα νεκροταφεία δεν είναι μόνο τόποι θανάτου, αλλά και οάσεις ζωής και βιοποικιλότητας και, σύμφωνα με τους συγγραφείς της μελέτης, θα πρέπει να αντιμετωπίζονται ως τέτοιες, με στοχευμένες πολιτικές διατήρησης και προστασίας της χλωρίδας και της πανίδας.
Photo: Pexels
Διαβάστε ακόμη
Πλειστηριασμοί: Βγαίνουν στο σφυρί από εμπορικά κέντρα μέχρι και… τηλεοπτικό κανάλι (pics)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ