Ο κατακερματισμός των δασών επιβραδύνεται σε παγκόσμιο επίπεδο, με τρανταχτό παράδειγμα αυτό του τροπικού δάσους του Αμαζονίου όπου το περασμένο έτος ο ρυθμός αποψίλωσης μειώθηκε κατά 50% σε σύγκριση με το 2022 χάρη στις πολιτικές της κυβέρνησης της Βραζιλίας, ενώ μέχρι τον Ιούνιο του 2024 καταγράφηκε περαιτέρω μείωση κατά 40% σε σχέση με το 2023. Εντούτοις, τα δάση εξακολουθούν να απειλούνται, με πνεύμονες πρασίνου να καταστρέφονται παραδομένοι στις φλόγες, αλλά και σε άλλους παράγοντες που προκαλούν την καταπόνησή τους.

Αυτό αναφέρεται στην έκθεση «Κατάσταση των παγκόσμιων δασών 2024» που έδωσε στη δημοσιότητα ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO), σύμφωνα με την οποία η κυριότερη πληγή είναι οι πυρκαγιές, η ένταση και συχνότητα των οποίων αυξάνονται δραματικά επηρεάζοντας ακόμα και οικοσυστήματα περιοχών που δεν είχαν ποτέ πληγεί στο παρελθόν. Σύμφωνα με την έκθεση οι παράγοντες που βρίσκονται πίσω από αυτές είναι η ξηρασία και η αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας, επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Όπως αναφέρει ο FAO μόνο οι πυρκαγιές του 2021 σε δάση του βορείου ημισφαιρίου ευθύνονται για περίπου το ¼ των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, ενώ εκείνες του 2023 εκτιμάται ότι απελευθέρωσαν 6,7 δισ. τόνους διοξειδίου του άνθρακα (GtCO2) παγκοσμίως, ποσότητα υπερδιπλάσια από τις εκπομπές της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαιτίας της καύσης ορυκτών καυσίμων το ίδιο έτος. Την ίδια στιγμή, στις ΗΠΑ, εκτιμάται ότι 25 εκατ. εκτάρια αναμένεται να υποστούν απώλειες άνω του 20% του συνόλου των δασικών εκτάσεων ως το 2027, εξαιτίας των εντόμων και των ασθενειών.

Αυτός αποτελεί τον δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα που επιδρά αρνητικά στην υγεία των δασών σε παγκόσμια κλίματα που και αυτός με τη σειρά του συνδέεται με την κλιματική αλλαγή. Η εξάπλωση των χωροκατακτητικών ειδών, όπως έντομα, παράσιτα και άλλοι παθογόνοι οργανισμοί απειλούν την ανάπτυξη και την επιβίωση των δέντρων, επηρεάζουν την ικανότητα των δασών να δεσμεύουν άνθρακα.

«Η κλιματική αλλαγή καθιστά τα δάση πιο ευάλωτα σε χωροκατακτητικά είδη, προκαλώντας αλλαγές στα γεωγραφική κατανομή και την εποχιακή φαινολογία και σε πτυχές της δυναμικής των πληθυσμών», αναφέρει η έκθεση. Σχετικά με τα παράσιτα και τις ασθένειες που συνδέονται με αυτά, μπορούν να απειλήσουν τα δέντρα, αλλά και να επηρεάσουν την ποιότητα του ξύλου. Τα δάση παγκοσμίως είναι ευάλωτα σε εισβολές ειδών και την αύξηση επιδημιών από παράσιτα, όπως τα σκαθάρια του φλοιού της οικογένειας Scolytinae.

Για να αντιμετωπιστούν οι επιπτώσεις της περιβαλλοντικής κρίσης και για να γίνει βιώσιμη η κατανάλωση ξυλείας, η οποία θα διαδραματίσει ολοένα πιο σημαντικό ρόλο για τη βιοενέργεια στο μέλλον, πρέπει να προσαρμοστούν οι πρακτικές διαχείρισης των δασών. Άλλωστε, όπως επισημαίνει ο FAO η παγκόσμια παραγωγή ξύλου βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ, με περίπου 4 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως. Όλα αυτά τη στιγμή που προβλέπεται η ζήτηση έως το 2050 να σημειώσει σημαντική αύξηση, ακόμα και κατά 49% (μεταξύ 2020 και 2050).

Η έκθεση του οργανισμού προσδιορίζει πέντε τομείς καινοτομίας που μπορούν να βελτιώσουν τις συνθήκες: Τεχνολογικός, κοινωνικός, πολιτικός, θεσμικός και οικονομικός. Επιπλέον, πολλές είναι οι δράσεις που προτείνονται για την ενίσχυση των προσπαθειών, όπως καμπάνιες ευαισθητοποίησης, μεγαλύτερη χρηματοδότηση για την καινοτομία, σύστημα παροχής κινήτρων για το περιβάλλον. Παράλληλα, οι ειδικοί εξηγούν πως η υγεία των δασών μπορεί να διασφαλιστεί με περισσότερη τεχνολογική καινοτομία, όπως η ανοιχτή πρόσβαση σε δεδομένα τηλεπισκόπησης για τη διευκόλυνση της χρήσης του υπολογιστικού νέφους. Επιπλέον, προτείνεται και η αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης για την ανάλυση του τεράστιου όγκου δεδομένων που συλλέγονται καθημερινά από μη επανδρωμένα αεροσκάφη, δορυφόρους και διαστημικούς σταθμούς. Σύμφωνα με την έκθεση, η ΑΙ μπορεί να στηρίξει τις προσπάθειες για την ανάσχεση και την αναστροφή αποψίλωσης και υποβάθμισης των δασών. Από τη μία μπορεί να υπολογιστεί με ακρίβεια η αποψίλωση, παρακολουθώντας τα σύνορα των εκτάσεων και πώς αυτά μεταβάλλονται, και από την άλλη μπορεί να ελεγχθεί η… επέλαση των χωροκατακτητικών ειδών. Την ίδια ώρα, προτείνουν την εκπόνηση σχεδίου που θα έχει στόχο την ευρύτερη εμπλοκή νέων, γυναικών και μελών αυτοχθόνων πληθυσμών στην ανάπτυξη λύσεων.

Photo: Pixabay

Διαβάστε ακόμη

Η Citi «ποντάρει» στο fast fashion: Τι λένε οι αναλυτές για Zara και H&M (γράφημα)

ΤΑΙΠΕΔ: Νέα έργα 4,3 δισ. ευρώ για δάση, λιμάνια, ΟΤΑ και ΟΑΚΑ

Πυρόπληκτες επιχειρήσεις: Σε εφαρμογή η αναστολή εργασίας – Ποιες περιοχές αφορά

Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ