Τη βούληση της κυβέρνησης, οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να αποτελέσουν την δύναμη πυρός του ενεργειακού σχεδιασμού το επόμενο διάστημα, επιβεβαιώνει η σημερινή σύσκεψη που θα πραγματοποιηθεί στο Μέγαρο Μαξίμου για την χωροθέτηση των έργων παρουσία της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΝ.
Στόχος είναι να διευρυνθούν τα περιθώρια επιτάχυνσης του αδειοδοτικού πλαισίου, ώστε να υπάρξει απλοποίηση του σχεδιασμού που σήμερα διαρκεί χρόνια. Δεδομένης της διαδικασίας που ακολουθείται για την αναθεώρηση του χωροταξικού για τις ΑΠΕ, η οποία υπολογίζεται να ολοκληρωθεί εντός του 2023, εξετάζεται αν οι νέες ρυθμίσεις μπορούν να προπορευτούν ώστε να μην χαθεί πολύτιμος χρόνος.
Την σημασία άλλωστε που δίνει η κυβέρνηση στην ανάπτυξη των τεχνολογιών από πράσινη ενέργεια επιβεβαιώνει όλο το νομοθετικό έργο των τελευταίων μηνών έστω και με καθυστερήσεις.
Ήδη, στην βουλή είναι από την περασμένη Παρασκευή το νομοθετικό πλαίσιο για την β΄φάση απλοποίησης του αδειοδοτικού πλαισίου και της αποθήκευσης ενέργειας. Το πλέγμα των νομοθετικών πρωτοβουλιών προβλέπεται να συνεχιστεί με το σχέδιο νόμο για τα υπεράκτια αιολικά που εντός των ημερών θα δοθεί σε δημόσια διαβούλευση αλλά και με τις ρυθμίσεις για το υδρογόνο, οι οποίες επίσης είναι έτοιμες.
Το στίγμα της κυβερνητικής πολιτικής έδωσε τις προηγούμενες μέρες από το ΣΕΒ και ο ίδιος ο Πρωθυπουργός κατά την συζήτηση με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχάνων κ. Δημήτρη Παπαλεξόπουλο.
Ο κ. Μητσοτάκης μίλησε για την ανάγκη διευκόλυνσης των έργων ΑΠΕ σε μια προσπάθεια που θα έχει και ευρωπαϊκή νομοθετική κάλυψη ώστε να προσδιοριστούν περιοχές τις οποίες η ΕΕ αποκαλεί «go-to areas».
Όπως εξήγησε, πρόκειται για περιοχές όπου θα μπορούν να συγκεντρώνονται περισσότερα έργα Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, σε συνεννόηση με τις τοπικές κοινωνίες και με τα σχετικά αντισταθμιστικά, τα οποία όπως είπε θα πρέπει να προσφέρονται πάντα για την εγκατάσταση τέτοιων μεγάλων έργων. «Και μιλάω ειδικά για τις ανεμογεννήτριες, οι οποίες είναι αυτές που έχουν και τη μεγαλύτερη επιβάρυνση, κυρίως ως προς το τοπίο» δήλωσε ο Πρωθυπουργός.
Ο ίδιος μίλησε για την ανάγκη να ξεπεραστούν οι δυσκολίες και να υπάρχει ένας αποτελεσματικότερος σχεδιασμός, κάτι που είχε αναφέρει και στην αρχή του έργου της παρούσας κυβέρνησης, μπροστά στο κύμα τοπικών αντιδράσεων σε διάφορα νησιά που συνεχίζεται και σήμερα. Η ευρωπαϊκή στρατηγική RePower EU, προβλέπει ότι οι περιοχές συγκέντρωσης των ΑΠΕ θα καθορίζονται κατόπιν περιβαλλοντικής εκτίμησης.
Ο Πρωθυπουργός επανέλαβε τις προηγούμενες μέρες ότι είναι προτιμότερο από την διασπορά τριών ή πέντε ανεμογεννητριών παντού στη χώρα, να είναι συγκεντρωμένες περισσότερες σε κάποια σημεία.
«Να δώσουμε, δηλαδή, προτεραιότητα σε μια σειρά από μεγάλα έργα, τα οποία θα μπορούν γρήγορα να αυξήσουν τη δυναμικότητα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από τον αέρα και από τον ήλιο».
Οι περιοχές «go-to areas», προβλέπουν ταχύτατους χρόνους αδειοδότησης καθώς η κατασκευή των έργων θα πρέπει να εγκρίνεται εντός ενός έτους.
Στις υπόλοιπες περιοχές θα ισχύουν αυτά που ορίζει το παρόν θεσμικό πλαίσιο όπως άλλωστε επικαιροποιείται από την εθνική αλλά και την ευρωπαϊκή στρατηγική. Ο εκσυγχρονισμός πλέον της αδειοδοτικής διαδικασίας περνά μέσα από την ψηφιοποίηση των αδειών και την δραστική μείωση των δικαιολογητικών για τους επενδυτές ώστε τα στάδια της αδειοδοτικής διαδικασίας να μειωθούν σε 5 από 7.
Επίσης ο χρόνος αδειοδότησης των έργων μειώνεται σε 14 μήνες, από 5 χρόνια που έφτανε και πολλές φορές ξεπερνούσε μέχρι σήμερα.
Οι ad hoc χωροθετήσεις έργων ΑΠΕ θα συνοδευτούν και με πρωτοβουλίες που θα άρουν τα εμπόδια για την μεγαλύτερη διάχυση της πράσινης ενέργειας στις επιχειρήσεις με την μορφή είτε της αυτοπαραγωγής είτε μέσα από virtual net metering (εικονικό ενεργειακό συμψηφισμό), έτσι ώστε να μπορέσουν να καλύψουν ένα κομμάτι των ενεργειακών αναγκών με πιο φτηνή μορφή ενέργειας.
Στο πλαίσιο αυτό πρώτη προτεραιότητα είναι να ξεπεραστούν τα εμπόδια, πολλά από τα οποία είναι και αδειοδοτικά αλλά και να υπάρξει αύξηση του ηλεκτρικού χώρου στα δίκτυα μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας καθώς εξαιτίας της συμφόρησης που παρατηρείται σήμερα πολλά έργα είναι αδύνατο να αποκτήσουν πρόσβαση και να εξασφαλίσουν όρους σύνδεσης.
Ημερίδα για τις ΑΠΕ με την υποστήριξη της ΕΛΕΤΑΕΝ
Την ώρα που βρίσκεται σε εξέλιξη σειρά νομοθετικών παρεμβάσεων για τις ΑΠΕ και αντίστοιχα, οι μελέτες Ειδικές Περιβαλλοντικές Μελέτες για τις περιοχές Natura, ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι απόψεις του κ. Ηλία Ευθυμιόπουλου Γενικού Διευθυντή ΕΠΕΓΑ/clima21, οι οποίες αναμένεται να παρουσιαστούν αναλυτικά σήμερα σε ημερίδα για τις ΑΠΕ που διοργανώσει το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο με την υποστήριξη της ΕΛΕΤΑΕΝ.
Όπως αναφέρει ο κ. Ευθυμιόπουλος υπάρχει μεγάλη παραπληροφόρηση για τα έργα ΑΠΕ, τη στιγμή που επίκεινται κρίσιμες αποφάσεις και για το μέλλον της ενέργειας και για την επίτευξη των στόχων για την κλιματική αλλαγή. Από τα σημεία της σημερινής του ομιλίας ξεχωρίζουμε:
-Ότι μέχρι σήμερα οι πολιτικές αντιμετωπίζουν τις ΑΠΕ αμυντικά, δηλ. ως οχλούσες δραστηριότητες οι οποίες εξ αντικειμένου προσβάλλουν το τοπίο, την βιοποικιλότητα και τα λοιπά πολιτισμικά και οικιστικά στοιχεία του χώρου.
-Ως εκ τούτου, η όλη προσπάθεια είναι να αποκλεισθούν οι ΑΠΕ από τις περιβαλλοντικά ευαίσθητες περιοχές, ή και να απομακρυνθούν από τις οικιστικές περιοχές, υποδομές κτλ. με κατά το δυνατόν αντικειμενικά και ενιαία κριτήρια για όλη τη χώρα. Αυτό κατέστη διαχρονικά αδύνατο, διότι είναι ανέφικτο και επιστημονικά αστήρικτο.
-Αντίθετα, αυτό που θα ήταν σωστό και δίκαιο, θα ήταν η προσπάθεια εναρμόνισης των ΑΠΕ με τα μορφολογικά και λειτουργικά στοιχεία του χώρου, κατά το πρότυπο του σχεδιασμού που προτείνει η ΕΕ ή και άλλες χώρες με παράδοση στον χωρικό σχεδιασμό (Γαλλία, Αγγλία, ΗΠΑ κ.α). Το θεσμικό πλαίσιο προσφέρει ένα εξαιρετικό εργαλείο το οποίο δεν έχει χρησιμοποιηθεί: τα Περιφερειακά Πάρκα (δηλ. περιοχές μικτών χρήσεων γης με σοβαρή μελέτη διαχείρισης και διατήρησης των στοιχείων της εκάστοτε χωρικής ενότητας).
-Οι Περιοχές Αιολικής Προτεραιότητας (ΠΑΠ) και οι Περιοχές Αιολικής Καταλληλότητας ΠΑΚ) βοηθούν αλλά δεν επιλύουν το πρόβλημα.
-Στις περιοχές αποκλεισμού εντάσσονται στοιχεία του χώρου τα οποία καλύπτουν ατελώς τις απαιτήσεις των προστατευταίων στοιχείων: παράδειγμα τα Τοπία Ιδιαιτέρου Φυσικού Κάλλους του ΥΠΠΟ.
Ο εντοπισμός τους, την δεκαετία του ’80, έγινε με πολύ πρόχειρα και υποκειμενικά στοιχεία, χωρίς βέβαια τις μεθόδους της σύγχρονης επιστήμης του τοπίου, με αποτέλεσμα να καλύπτεται ένα μικρό μόνο μέρος της επικράτειας ή να αδικούνται σοβαρά τοπία που έμειναν έξω από την αρχική αξιολόγηση (π.χ όλα τα τοπία της Άνδρου). -Εμβόλιμες ρυθμίσεις ή ιδέες που προέκυψαν κατά τη διαδικασία της εκπόνησης της μελέτης του ΕΧΠ-ΑΠΕ όπως είναι οι Περιοχές Άνευ Δρόμων (ΠΑΔ) δεν θα πρέπει να ληφθούν υπόψιν από το νέο ΕΧΠ.
Οι ΠΑΔ, όπως και τα Απάτητα Βουνά, είναι μια εφεύρεση που στην ουσία καταργεί τον χωρικό σχεδιασμό εισάγοντας ένα πολύ ειδικό και επιλεκτικό κριτήριο. Με ποια λογική π.χ προτείνονται ΠΑΔ στη Σαμοθράκη (με έντονη ζήτηση για αιολικά) και καθόλου στην Κύθνο ή στην Κέα, όπου η ζήτηση είναι μικρή έως μηδενική;
-Στις περιοχές αποκλεισμού του ΕΧΠ-ΑΠΕ εντάσσονται στοιχεία του δεν είναι πλήρως διευκρινισμένα ως προς την θεσμική τους κατοχύρωση (π.χ καταφύγια άγριας ζωής) ή και στοιχεία που απαιτούν χωρική αναφορά χωρίς αυτή να υπάρχει απαραιτήτως ή να προκύπτει από μελέτη (π.χ οικότοποι προτεραιότητας).