Την ώρα που η ελληνική αγορά προσπαθεί να μετριάσει τους κλυδωνισμούς που προκαλεί το ράλι τιμών στο φυσικό αέριο πανευρωπαϊκά, η ενεργειακή κρίση δείχνει να κινητοποιεί τα επιχειρηματικά σχέδια ισχυρών ομίλων της εγχώριας αλλά και της διεθνούς ενεργειακής βιομηχανίας.
Στόχος είναι η επέκταση των υποδομών και της αποθήκευσης φυσικού αερίου, η εξασφάλιση ανταγωνιστικότερων τιμών, καθώς και η μεγαλύτερη ενεργειακή ασφάλεια της χώρας μέσα από εναλλακτικές πηγές εφοδιασμού.
Σύμφωνα με παράγοντες της ενεργειακής αγοράς, η ελληνική αγορά εκτιμάται ότι μπορεί να γίνει ένα hub φυσικού αερίου στην περιοχή της ΝΑ Ευρώπης τα επόμενα χρόνια, που θα εισάγει μεγάλες ποσότητες φυσικού αερίου από διαφορετικές πηγές και στη συνέχεια θα διαχέει τόσο εντός της χώρας, για να καλύψει την αυξημένη ζήτηση από την ηλεκτροπαραγωγή, τη βιομηχανία και τα νοικοκυριά, όσο και σε γειτονικές χώρες.
Καθώς μάλιστα η Ελλάδα στερείται αντίστοιχων δομών για τη διατήρηση και αποθήκευση στρατηγικών αποθεμάτων ενέργειας, η ανάγκη αυτή καθίσταται μεγάλη όσο διαρκεί η μετάβαση από τον λιγνίτη στην πράσινη ενέργεια και όσο η ένταση των τιμών προκαλεί αναταράξεις στο οικοδόμημα της πράσινης ανάπτυξης.
Πρόκειται για έργα που σκοπεύουν να αποτελέσουν νέες πύλες εισόδου υγροποιημένου φυσικού αερίου (ΥΦΑ), καθώς σήμερα υπάρχει μόνο μία τερματική μονάδα, εκείνη της Ρεβυθούσας, που λειτουργεί ο ΔΕΣΦΑ.
Η μονάδα αυτή συγκαταλέγεται στους περίπου 30 αντίστοιχους σταθμούς υγροποιημένου φυσικού αερίου που υπάρχουν σήμερα σε όλη τη Μεσόγειο και την Ευρώπη και είναι ο μοναδικός στην Ελλάδα για την υποδοχή δεξαμενόπλοιων ΥΦΑ, την παραλαβή, την αποθήκευση, την αεριοποίηση και την τροφοδοσία με φυσικό αέριο του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς.
Τα βήματα στον Βόλο και ο σχεδιασμός της Elpedison
Τρεις διαφορετικές περιοχές, που με βάση τον σχεδιασμό πρόκειται να γίνουν τέσσερις ακόμη και πέντε σε στρατηγικά σημεία του χάρτη της χώρας, περιλαμβάνει ο επενδυτικός οργασμός των τελευταίων μηνών, με πρωταγωνιστές ισχυρούς ομίλους ηλεκτροπαραγωγής, εφοπλιστές αλλά και διεθνείς πετρελαϊκούς κολοσσούς όπως η αμερικανική ExxonMobil. Ενας σχεδιασμός που δείχνει να μην επηρεάζεται από το ευρωπαϊκό σχέδιο για μηδενικές εκπομπές αερίων το 2050, αλλά και από την απουσία οποιασδήποτε αναφοράς στον κλιματικό νόμο ότι το φυσικό αέριο θα αποτελέσει μεταβατικό καύσιμο.
Μετά τον όμιλο Κοπελούζου, που πρώτος άνοιξε τον δρόμο για την κατασκευή τερματικού σταθμού ΥΦΑ στην περιοχή της Αλεξανδρούπολης, σε φάση ωρίμανσης μπαίνει το αντίστοιχο πρότζεκτ της Διώρυγα Gas, του ομίλου Motor Oil, στους Αγίους Θεοδώρους, ενώ στα σκαριά βρίσκονται δύο ακόμη σταθμοί ΥΦΑ και η Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου Καβάλας.
Πρόκειται για τη μονάδα FSRU «Αργώ» στο λιμάνι του Βόλου από την εταιρεία Mediterranean Gas, για την οποία έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και η ExxonMobil, για να προμηθεύσει με υγροποιημένο φυσικό αέριο. Στελέχη του αμερικανικού κολοσσού είχαν προ εβδομάδων συνάντηση και με τον υπουργό Ανάπτυξης και Επενδύσεων Αδωνη Γεωργιάδη ενώ συμμετείχαν στην παρουσίαση του έργου που έγινε στον Βόλο. Περιγράφοντας το business plan τους, κάνουν λόγο για ένα έργο που προάγει τον διαμετακομιστικό ρόλο της χώρας στον τομέα του φυσικού αερίου. Ο νέος τερματικός σταθμός προβλέπεται να είναι έτοιμος την άνοιξη του 2023. Θα μπορεί να υποδέχεται πλοία LNG με αέριο που θα προμηθεύει η ExxonMobil, αλλά και άλλοι προμηθευτές, θα γίνεται επαναεριοποίηση στις εγκαταστάσεις της πλωτής μονάδας και από εκεί θα διοχετεύεται στους αγωγούς για να διακινηθεί μέσω του εθνικού συστήματος μεταφοράς στους καταναλωτές. Την επένδυση που υπολογίζεται στα 200 εκατ. ευρώ συντονίζει ο κ. Θεόδωρος Θεοδωρόπουλος, ο οποίος στο παρελθόν διετέλεσε επικεφαλής εταιρειών καταριανών συμφερόντων.
Για το σχέδιο έχει υποβληθεί αίτημα προς τη ΡΑΕ για τη χορήγηση άδειας Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου (ΑΣΦΑ), με τον φάκελο να είναι υπό αξιολόγηση καθώς πρόσφατα υποβλήθηκαν και συμπληρωματικά στοιχεία που ζητήθηκαν από την Αρχή. Το σχέδιο εμφανίζει, σύμφωνα με πληροφορίες, νομικές και τεχνικές αδυναμίες και έγκειται στη ΡΑΕ η απόφαση για την υλοποίησή του.
Επίσης, σχέδιο που βρίσκεται σε αρχικό στάδιο για την ανάπτυξη αυτόνομης υποδομής FSRU στη Θεσσαλονίκη, πλησίον της μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, επεξεργάζεται το τελευταίο διάστημα και η Elpedison. H κοινή επένδυση των Ελληνικών Πετρελαίων και της ιταλικής Edison, η οποία σχεδιάζει και δεύτερη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής με καύσιμο το φυσικό αέριο στις βιομηχανικές εγκαταστάσεις των ΕΛ.ΠΕ., μελετά προσεκτικά τα επόμενα βήματα. Αρμόδιες πηγές αναφέρουν ότι τον σχεδιασμό της έχει μοιραστεί με φορείς της αγοράς, χωρίς ωστόσο να προσδιορίζονται ο χρόνος και το πλαίσιο του σχεδίου. Καθώς το φυσικό αέριο θα διαδραματίσει κυρίαρχο ρόλο τα επόμενα χρόνια στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, η Elpedison δεν έχει κρύψει το στρατηγικό της ενδιαφέρον για την ενίσχυση του ρόλου της στην αγορά.
Η δημιουργία ενός νέου FSRU υπηρετεί αφενός το σχέδιο εμπορίας φυσικού αερίου για την κάλυψη των δικών της αναγκών, ωστόσο θα χρειαστεί να στηριχτεί πάνω στο δίκτυο του ΔΕΣΦΑ για τις αδιάθετες ποσότητες, άρα να επωμιστεί και το ανάλογο κόστος των τελών πρόσβασης. Οπως αναφέρουν στελέχη της, εξετάζονται διάφορα εναλλακτικά σενάρια για επέκταση σε νέες υποδομές, ωστόσο η εταιρεία είναι ακόμη μακριά από τη λήψη τελικών αποφάσεων.
Ο ρόλος των εφοπλιστών
Το τρίτο σχέδιο που επίσης φαίνεται να βρίσκεται εν τη γενέσει του αφορά τα πρότζεκτ του εφοπλιστή Γιώργου Προκοπίου. Πληροφορίες μιλούν για ένα ακόμη ενεργειακό πρότζεκτ σε συνεργασία με εξειδικευμένες εταιρείες του κλάδου στα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά για τη δημιουργία πλωτής μονάδας υγροποιημένου φυσικού αερίου συνοδευόμενη από μονάδα ηλεκτροπαραγωγής.
Ο εφοπλιστής διαθέτει έναν από τους μεγαλύτερους στόλους σε πλοία LNG, καθώς, σύμφωνα με στοιχεία της VesselsValue, η εταιρεία του Dynagas Holding, διαθέτει 13 LNG carriers, χωρητικότητας 2,34 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων και συνολικής αξίας 2,81 δισ. δολαρίων. Η εταιρεία μάλιστα πρόκειται πολύ σύντομα να παραλάβει το δεύτερο καινούριο πλοίο LNG που ναυπήγησε στην Κίνα και εκτός από μεταφορά υγροποιημένου φυσικού αερίου λειτουργεί και ως πλωτή μονάδα αεριοποίησης LNG (FSRU).
Ο κ. Προκοπίου, ο οποίος το καλοκαίρι επικράτησε στον διαγωνισμό για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά, εμφανίζει ισχυρό ενδιαφέρον για τις υποδομές αυτού του είδους και εξετάζει διάφορα σενάρια εναλλακτικής αξιοποίησης που σχετίζονται με τις άλλες δραστηριότητες του ομίλου του.
Αλλωστε δεν είναι η πρώτη φορά που εφοπλιστής επενδύει σε έργα φυσικού αερίου. Κάτι αντίστοιχο έχει πράξει και ο κ. Πήτερ Λιβανός, ο οποίος μέσω της GasLog έχει αποκτήσει το 20% της Gastrade, της εταιρείας που έχει αναλάβει την επένδυση στην Αλεξανδρούπολη.
Η Ελλάδα κατέχει σήμερα τον μεγαλύτερο σε αξία στόλο LNG, ύψους 19,11 δισ. δολαρίων. Με τις τρέχουσες spot τιμές των ναύλων να βρίσκονται στα ύψη, η αξία των ελληνόκτητων LNG carriers αυξήθηκε κατά 2 δισ. δολάρια από τις αρχές του έτους. Οπως έλεγε πρόσφατα παράγοντας της ενεργειακής αγοράς, οι Ελληνες εφοπλιστές έχουν μπει στο μάτι της διεθνούς αγοράς λόγω της εκτίναξης των ναύλων.
Το Εμιράτο του Κατάρ που έχει το δεύτερο μεγαλύτερο κοίτασμα φυσικού αερίου μετά τη Ρωσία, υπό τον φόβο της επιτάχυνσης της ενεργειακής μετάβασης, έχει δώσει παραγγελίες σε ναυπηγεία στην Κίνα και την Κορέα για πάνω από 100 νέα πλοία LNG. Aπώτερος σκοπός είναι να ελέγξει την αγορά και να μεταφέρει το δικό του αέριο με φθηνότερο κόστος σε όλο τον κόσμο.
Η ιδιωτικοποίηση της Υπόγειας Αποθήκης της Καβάλας
Η μεγάλη ενεργειακή κρίση φαίνεται να ξυπνά από τον πολύχρονο λήθαργο και την Υπόγεια Αποθήκη Φυσικού Αερίου Καβάλας (ΥΑΦΑ). Για την ξεχασμένη υποδομή της χώρας υπάρχει κυβερνητικό σχέδιο άμεσης επιτάχυνσης, κάτι που επιβεβαιώνει η αυξημένη κινητικότητα των τελευταίων ημερών. Την περασμένη εβδομάδα ο ΔΕΣΦΑ παρουσίασε στη ΡΑΕ την επικαιροποιημένη μελέτη κόστους οφέλους (Cost Benefit Analysis), με την οποία προάγει τα πλεονεκτήματα του έργου.
Στην παρούσα συγκυρία της ραγδαίας αύξησης των τιμών, η αναγκαιότητα του έργου αποδεικνύεται μεγάλη καθώς η υποδομή θα μπορεί σε περιόδους χαμηλού κόστους να αποθηκεύει αέριο, το οποίο θα αξιοποιεί σε συνθήκες υψηλών τιμών. Ο ΔΕΣΦΑ εκτιμά ότι το έργο θα έχει αυξημένη ζήτηση, με πρόβλεψη για κέρδη από 27 έως 50 εκατ. ετησίως τα επόμενα χρόνια.
«Κοιτάμε το συνολικό κόστος για τον καταναλωτή με στόχο να το ελαχιστοποιήσουμε», αναφέρουν αρμόδιες πηγές της ΡΑΕ τονίζοντας ότι το ρυθμιστικό πλαίσιο από τη στιγμή που παραληφθεί η μελέτη του ΔΕΣΦΑ μπορεί να είναι έτοιμο σε μία έως δύο εβδομάδες. Στον αρχικό σχεδιασμό στα τέλη καλοκαιριού, ο Ρυθμιστής είχε προτείνει κοινωνικοποίηση της επένδυσης κατά 50% (το 35% θα κάλυπτε η κοινοτική χρηματοδότηση και το 15% οι επενδυτές). Ωστόσο, κυβερνητικοί παράγοντες παίρνουν θέση ακόμη και για 100% κοινωνικοποίηση, λέγοντας ότι οι επιβαρύνσεις για τους καταναλωτές θα είναι αμελητέες και μάλιστα για ένα τόσο στρατηγικό πρότζεκτ όπως η ΥΑΦΑ. Η ΡΑΕ, από την πλευρά της, τάσσεται εναντίον υπερβολικών επενδύσεων για την αναβάθμιση των υποδομών του Εθνικού Συστήματος Μεταφοράς Φυσικού Αερίου που θα ανέβαζαν το κόστος. Γι’ αυτό ζήτησε από τον ΔΕΣΦΑ να εξετάσει τι είδους απαιτήσεις γεννιούνται στο σύστημα για νέα έργα και με τι κόστος, για να καλύψουν τις πρόσθετες ανάγκες που προκύπτουν από τις νέες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής αλλά και τις υποδομές FSRU της Αλεξανδρούπολης, της Διώρυγα Gas και της ΥΑΦΑ.
Για παράδειγμα, η Αρχή δεν έχει πειστεί για την αναγκαιότητα ενός διπλού αγωγού στο σύστημα μεταφοράς που είχε προτείνει αρχικά ο Διαχειριστής και εκτίνασσε το κόστος στα 700 εκατ. ευρώ, αν δεν τεκμηριώνεται ότι είναι αναγκαίος για να υποστηριχθούν οι αυξημένες ανάγκες σε αέριο. Μετά και την τελευταία παρουσίαση του ΔΕΣΦΑ όπου ο διπλός αγωγός δεν κρίνεται επιβεβλημένος, η ΡΑΕ καλείται να αναπροσαρμόσει το ρυθμιστικό πλαίσιο με τα νέα δεδομένα. Η Αρχή, σύμφωνα με πληροφορίες, προσανατολίζεται είτε να εγκρίνει το ρυθμιστικό πλαίσιο χωρίς να επιτρέψει να γίνει κανένα πρόσθετο έργο για την αξιοποίηση της ΥΑΦΑ, είτε να εγκρίνει για τις ανάγκες του έργου μόνο ένα τμήμα πρόσθετου αγωγού, διαμέτρου 24 ιντσών, από Κομοτηνή έως την Καρπερή Θεσσαλονίκης.
Το θέμα προβλέπεται να ξεκαθαρίσει πολύ άμεσα, καθώς στόχος του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας είναι να κατατεθούν σύντομα οι δεσμευτικές προσφορές για τον διαγωνισμό που έχει δύο υποψήφιους, το σχήμα ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ – ΔΕΣΦΑ και την Energean.
Τα σχέδια Gastrade και Διώρυγα Gas
Aπό στιγμή σε στιγμή αναμένεται να πατήσει το κουμπί της έναρξης της επένδυσης η Gastrade προκειμένου να ξεκινήσει η κατασκευή του FSRU Αλεξανδρούπολης με στόχο να τεθεί σε λειτουργία εντός του 2023.
Ηδη έχουν ολοκληρωθεί οι διαγωνισμοί για την επιλογή προμηθευτών τόσο της πλωτής μονάδας όσο και των κατασκευαστών για τους αγωγούς και τα χερσαία τμήματα.
Το ύψος της επένδυσης είναι συνολικού ύψους 380 εκατ. ευρώ.
Το FSRU θα εγκατασταθεί 17,6 χλμ. νοτιοδυτικά του λιμένα της Αλεξανδρούπολης, θα έχει αποθηκευτικούς χώρους 170.000 κυβικών μέτρων και δυνατότητα παροχής φυσικού αερίου που θα ξεπερνά τα 5,5 δισ. κυβικά μέτρα ετησίως.
Η πλωτή μονάδα θα συνδέεται με το Εθνικό Σύστημα Φυσικού Αερίου (ΕΣΦΑ) με αγωγό μήκους 28 χλμ. (υποθαλάσσιος αγωγός 24 χλμ. και χερσαίος αγωγός 4 χλμ.), μέσω του οποίου το αεριοποιημένο LNG θα προωθείται στις αγορές της Ελλάδας, της Βουλγαρίας, της Βόρειας Μακεδονίας, αλλά και της ευρύτερης περιφέρειας, από τη Σερβία και τη Ρουμανία μέχρι την Ουγγαρία, τη Μολδαβία και την Ουκρανία.
Σημαντική πτυχή του έργου είναι το γεγονός ότι ο τερματικός σταθμός ΥΦΑ θα είναι σχεδιασμένος ώστε να έχει δυνατότητα προσαρμογής στην αποθήκευση και μεταφορά υδρογόνου.
Στο μετοχικό κεφάλαιο της Gastrade, εκτός από τον όμιλο Κοπελούζου και την GasLog Cyprus Investments Ltd, συμμετέχουν η ΔΕΠΑ Εμπορίας, η Bulgartransgaz EAD και ο ΔΕΣΦΑ. Το έργο έχει υπογεγραμμένη συμφωνία με τη NER AD της Βόρειας Μακεδονίας που επιδιώκει να αποκτήσει και αυτή μερίδιο στο μετοχικό κεφάλαιο, καθώς και με την AD ESM, που ενδιαφέρεται να δεσμεύσει χωρητικότητα στον τερματικό σταθμό σε μακροπρόθεσμη βάση.
Ισχυρό ενδιαφέρον για το market test της Διώρυγα Gas
Σε φάση ωρίμανσης εισέρχεται και η επένδυση της Motor Oil στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων Κορινθίας μέσω της Διώρυγα Gas. Μέχρι το τέλος του χρόνου προβλέπεται να έχει ολοκληρωθεί το market test όπου όλοι οι ενδιαφερόμενοι, παραγωγοί, έμποροι, μεγάλοι καταναλωτές από την Ελλάδα και το εξωτερικό, θα κληθούν να καταθέσουν το ενδιαφέρον τους για δέσμευση χωρητικότητας στον νέο τερματικό σταθμό. Η εταιρεία αναμένει τα αποτελέσματα του market test για να προχωρήσει στη λήψη της επενδυτικής απόφασης μέσα στο α’ τρίμηνο του 2023.
Η Διώρυγα Gas θα είναι η δεύτερη υποδομή Ανεξάρτητου Συστήματος Φυσικού Αερίου της χώρας που προωθεί τη δημιουργία μιας δεύτερης πύλης εισαγωγής αερίου στο νότιο τμήμα της χώρας με τη μεγαλύτερη εγχώρια κατανάλωση.
Το FSRU υπολογίζεται από την εταιρεία ότι θα αυξήσει τη δυναμικότητα αποθήκευσης του ελληνικού συστήματος φυσικού αερίου κατά 80%.
Ο τερματικός σταθμός βρίσκεται νοτιοδυτικά του διυλιστηρίου της Motor Oil, στην περιοχή των Αγίων Θεοδώρων, περίπου 70 χλμ. από την Αθήνα.
Το έργο περιλαμβάνει την εγκατάσταση μιας μονάδας FSRU, δυναμικότητας έως 4 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα/έτος, μέγιστης χωρητικότητας αποθήκευσης έως 210.000 κυβικά μέτρα LNG. Οι ποσότητες ΥΦΑ θα μεταφέρονται με πλοία που θα αγκυροβολούν δίπλα στην πλωτή μονάδα. Για τις ανάγκες του έργου θα κατασκευαστεί ένας λιμενοβραχίονας με κεντρική πλατφόρμα αγκυροβόλησης για τον μόνιμο ελλιμενισμό του FSRU σε απόσταση περίπου 150 μέτρων από την ακτογραμμή.
Ο λιμενοβραχίονας θα φιλοξενεί τους αγωγούς μεταφοράς και θα εξυπηρετεί την πρόσβαση σε εξοπλισμό και οχήματα.
Στις χερσαίες εγκαταστάσεις που θα πλαισιώσουν το έργο περιλαμβάνονται αγωγός υψηλής πίεσης (με δυνατότητα υποδοχής υδρογόνου και άλλων ανανεώσιμων αερίων) και σταθμός μέτρησης και ρύθμισης για την έγχυση του φυσικού αερίου στο ΕΣΦΑ, καθώς και εγκατάσταση φόρτωσης φορτηγών μεταφοράς LNG, με δυνατότητα φόρτωσης 24 φορτηγών την ημέρα.
O τερματικός σταθμός θα έχει τη δυνατότητα να λαμβάνει ΥΦΑ από διάφορες χώρες (Αλγερία, Αίγυπτος, Νιγηρία, Νορβηγία, Περού, Κατάρ, ΗΠΑ), καθώς και φορτία που προέρχονται από άλλα ευρωπαϊκά τερματικά (Ισπανία, Βέλγιο Ολλανδία).
Διαβάστε ακόμη
Nέο Εξοικονομώ 2021: Οι διαφορές με τα προηγούμενα προγράμματα – Πότε ανοίγει η πλατφόρμα
Τρίτη δόση: Έκλεισαν πάνω από 130.000 ραντεβού στις πρώτες ώρες που άνοιξε η πλατφόρμα
Η Όλγα Κεφαλογιάννη με τον σύζυγό της Μίνω Μάτσα και τα μωρά τους