Μπορεί τα μεγάλα οδικά έργα να μην εξασφάλισαν το διαβατήριο για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ωστόσο ο τομέας των υποδομών και οι απαιτήσεις της Κομισιόν να λειτουργήσει με διαφορετικά κριτήρια το σύστημα παραγωγής έργων στην Ελλάδα δημιουργούν νέες συνθήκες και ένα εντελώς διαφορετικό σκηνικό στις κατασκευές.
To επενδυτικό τσουνάμι σε όλο το οικοσύστημα των υποδομών και της πράσινης ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια προϋποθέτει αλλαγή νοοτροπίας στον σχεδιασμό αλλά και την υλοποίηση των έργων. Οι υποδομές που θα χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης, οι πόροι από το νέο και το παλιό ΕΣΠΑ, οι επενδύσεις σε πρότζεκτ όπως το Ελληνικό αλλά και ο σχεδιασμός για μεγάλες ΣΔΙΤ δίνουν σημαντική ώθηση στον κλάδο και αναμένεται να ρίξουν στην αγορά έργα άνω των 10 δισ. ευρώ. Διαπιστώνεται, όμως, ότι μόνο με καλή προετοιμασία, σωστές δομές και χωρίς δικαστικές προστριβές μεταξύ των ομίλων θα μπορέσουν τα έργα αυτά να αναθερμάνουν την αγορά χωρίς να επαναληφθούν οι στρεβλώσεις του παρελθόντος.
Στο νέο αυτό περιβάλλον η διάχυση των υποδομών σε νέους μηχανισμούς ωρίμανσης, παραγωγής και ελέγχου έργων, οι «γάμοι» μεταξύ ελληνικών αλλά και διεθνών εταιρειών για να ενισχυθούν η τεχνογνωσία και η ρευστότητά τους, η είσοδος μεγάλων funds αλλά και η παρουσία νέων ισχυρών επενδυτών σε μετοχικό επίπεδο στους εγχώριους ομίλους, συνθέτουν ένα νέο παζλ. Και συγχρόνως διαμορφώνουν μια νέα αγορά που γεννά υπεραξίες για τους μετόχους, αλλά και την προοπτική για μια μεγάλη μετάβαση από την οποία θα μπορέσουν να επωφεληθούν πολλοί, αρκεί να έχουν προετοιμαστεί κατάλληλα.
Ποιες συμμαχίες στήνονται
Οι καταιγιστικές εξελίξεις που διαδραματίζονται σε μετοχικό επίπεδο, αρχής γενομένης από την Ελλάκτωρ, αλλά και η πανδημία που έφερε στο τραπέζι πακτωλό δισεκατομμυρίων σε διάφορους τομείς της ελληνικής οικονομίας βγάζουν από τη μιζέρια και την αβεβαιότητα τις κατασκευές και δημιουργούν ένα ελκυστικό περιβάλλον με πρωταγωνιστές παλιούς αλλά και νέους παίκτες.
Η εμφάνιση της ολλανδικής Reggebοrgh Invest είναι καθοριστική, αφού η παρουσία της στην ελληνική αγορά των κατασκευών οδηγεί σε μεγάλες αλλαγές, με κυριότερη όλων την αποεπένδυση από τη ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και την είσοδο στη μετοχική σύνθεση της εταιρείας του οικογενειακού fund της κυρίας Μαριάννας Λάτση αλλά και άλλων επενδυτών.
Οι Ολλανδοί δεν παύουν να αποτελούν έναν μέτοχο με τεράστια ρευστότητα, η παρουσία του οποίου έχει επιταχύνει τις συμμαχίες μεταξύ των εκπροσώπων του κλάδου, με στελέχη της κυβέρνησης να μιλούν για ραγδαία μεταστροφή του αρνητικού κλίματος που υπήρχε τους προηγούμενους μήνες στις κατασκευές.
Τα οφέλη όμως από την παρουσία τους στην αγορά δεν έχουν ακόμη φανεί και δύσκολα θα αποτυπωθούν προτού ξεθυμάνει ο μετοχικός πόλεμος που αποτελεί σοβαρό εμπόδιο στην πορεία ανάκαμψης του ομίλου. Στην αγορά θεωρούν ότι οι εξελίξεις στην Ελλάκτωρ δεν θα σταματήσουν εδώ. Πληθαίνουν όσοι υποστηρίζουν ότι δεν θα πρέπει να μας εκπλήξουν μετοχικές αλλά και διοικητικές αλλαγές που κάποιοι προσδιορίζουν εντός της συμπλήρωσης του α’ εξαμήνου ή ακόμη και νωρίτερα.
Mε αφετηρία την ιδιωτικοποίηση της Εγνατίας Οδού, που αποτελεί μια μεγάλη σύμβαση παραχώρησης ύψους άνω του 1 δισ. ευρώ, ξεκινά η συνεργασία της Μytilineos με την Αβαξ, συμφερόντων των οικογενειών Ιωάννου, Μιτζάλη και Κουβαρά. Με τη συμμαχία αυτή εκτιμάται ότι χτίζεται ένας νέος ισχυρός πυρήνας στις κατασκευές που πέρα από τα σενάρια για ευρύτερες μετοχικές συμπράξεις αποτελεί ένα στιβαρό επιχειρηματικό σχήμα με μεγάλη τεχνογνωσία και αυξημένη ρευστότητα. Πρόκειται για μια συνεργασία που αναμένεται να συνεχιστεί και σε άλλα έργα και που δεν αποκλείεται να επεκταθεί και στο άλλο μεγάλο συμβόλαιο ύψους 1,3 δισ. ευρώ που έχει εξασφαλίσει η Αβαξ και αφορά την κατασκευή της Γραμμής 4 του μετρό.
Σε συμμάχους με εξειδικευμένη εμπειρία ποντάρει η Αβαξ και για τη διεκδίκηση των μεγάλων εργολαβιών του Ελληνικού συνολικού ύψους 2,5 δισ. ευρώ. Πρόσφατα η διοίκηση του ομίλου αποκάλυψε ότι ανάμεσα σε άλλα έργα διεκδικεί και τον ουρανοξύστη κατοικιών που θα κατασκευαστεί στην περιοχή της μαρίνας σε συνεργασία με την αμερικανική Macklowe. Τα συμβόλαια για τα μεγάλα έργα του Ελληνικού κυνηγά και η ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ. Η εταιρεία, η οποία σε συνεργασία με την αμερικανική Mohegan έχει κερδίσει τον διαγωνισμό για το καζίνο, έχει εκδηλώσει ενδιαφέρον και για το παραλιακό οικιστικό κομμάτι της Lamda Development σε συνεργασία με διεθνή επενδυτή. Τη δική της δυναμική στα έργα υποδομών ως αυτόνομος μέχρι στιγμής πόλος στις κατασκευές έχει αποκτήσει και η Intrakat.
Η εταιρεία έχει υλοποιήσει σημαντικά έργα τα τελευταία χρόνια και έχει συνάψει στρατηγική συνεργασία με τον κ. Δημήτρη Κούτρα, εκ των ιδρυτών του Aκτωρα. Επομένως έχει κάθε λόγο να διεκδικεί κομμάτι από τη μεγάλη πίτα, όχι μόνο αμιγώς στον τομέα των κατασκευών αλλά και στους τομείς της ψηφιοποίησης και ανάπτυξης τηλεπικοινωνιακών υποδομών που έχει αποκτήσει εμπειρία και που αποτελούν βασικούς πυλώνες χρηματοδότησης του Ταμείου Ανάκαμψης.
Ισχυρή αναμένεται να κάνουν την παρουσία τους στην εγχώρια αγορά των κατασκευών και τα επενδυτικά funds. Το τελευταίο διάστημα τρεις οίκοι του εξωτερικού που επενδύσουν σε υποδομές έκαναν επαφές με το υπουργείο Υποδομών και Μεταφορών για να ενημερωθούν για τον κυβερνητικό σχεδιασμό, με το ενδιαφέρον να επικεντρώνεται στις παραχωρήσεις και τις ΣΔΙΤ.
Ο πρόεδρος της Αβαξ Χρήστος Ιωάννου έχει επισημάνει ότι ο τρόπος παραγωγής έργων με το κλασικό μοντέλο έχει τελειώσει από τη στιγμή που η διαθέσιμη χρηματοδότηση από κοινοτικά κονδύλια για έργα υποδομής συνεχώς περιορίζεται. Επομένως στο εξής θα βλέπουμε στους διαγωνισμούς μεικτά σχήματα κατασκευαστών και επενδυτικών funds, καθώς θα είναι αναγκαία η μεγαλύτερη συμμετοχή ιδιωτικών πόρων.
Ηδη στον διαγωνισμό για τον Βόρειο Οδικό Αξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ), που είναι και από τα ελάχιστα οδικά έργα που φιγουράρουν στην λίστα του Ταμείου Ανάκαμψης (μαζί με το βόρειο κομμάτι του Ε65), στο τμήμα Χερσόνησος – Νεάπολη, η Αβαξ συμμετέχει με το fund Marguerite.
Και στην παραχώρηση της Εγνατίας Οδού, τα ξένα επενδυτικά κεφάλαια είχαν κάνει αισθητή την παρουσία τους, παρότι δεν προκρίθηκαν στην επόμενη φάση (Aberdeen European Infrastructure Partners, Macquarie).
Η παρουσία τους αναμένεται να ενισχυθεί στις νέες συμβάσεις παραχώρησης όπως είναι οι επεκτάσεις της Αττικής οδού, αλλά και οι ΣΔΙΤ που αναμένεται να κινητοποιήσουν, σύμφωνα με το υπουργείο Υποδομών, πάνω 3 δισ. το επόμενο διάστημα. Μεταξύ αυτών είναι η νέα Εσωτερική Περιφερειακή Οδός Θεσσαλονίκης (Fly Over), προϋπολογισμού 370 εκατ. ευρώ, η συντήρηση και αναβάθμιση του σιδηροδρομικού δικτύου, συνολικού ύψους 500 εκατ. ευρώ, το Φράγμα Χαβρία στη Χαλκιδική, προϋπολογισμού 84,5 εκατ., η κατασκευή του αυτοκινητόδρομου Καλαμάτα – Ριζόμυλος – Πύλος – Μεθώνη, προϋπολογισμού 205 εκατ. ευρώ, η ανέγερση και ανακατασκευή 12 δικαστικών μεγάρων περίπου 300 εκατ. ευρώ κ.ά.
Ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ και η εμπλοκή του Μαξίμου
Η δημιουργία ενός νέου μηχανισμού προετοιμασίας έργων στο ΤΑΙΠΕΔ και η εμπλοκή του Μαξίμου στον σχεδιασμό της νέας γενιάς έργων αποτελούν τους άξονες της στρατηγικής της κυβέρνησης στους τομείς των υποδομών.
Μολονότι αρχικά σχεδιαζόταν ένας πιο ευέλικτος μηχανισμός παραγωγής έργων που έδινε στο ΤΑΙΠΕΔ χαρακτηριστικά αναθέτουσας αρχής, ο κίνδυνος να καπελωθεί ο ρόλος ενός νευραλγικού υπουργείου κάνει την κυβέρνηση να ανακρούσει πρύμναν. Οπως αναφέρουν αρμόδιες πηγές, ο ρόλος του ΤΑΙΠΕΔ θα περιοριστεί στην ωρίμανση μελετών και την τεχνική προετοιμασία των έργων ανά τη χώρα, αναλαμβάνοντας χρέη facilitator (διαμεσολαβατή) και όπου αυτό κρίνεται απαραίτητο – κόντρα στον αρχικό σχεδιασμό για έναν πιο διευρυμένο ρόλο που κάποιοι υποστηρίζουν ότι συμφωνήθηκε με τους θεσμούς για να διασφαλιστεί η ομαλή συνέχεια των έργων χωρίς καθυστερήσεις και εμπλοκές που συχνά οδηγούν σε πολύμηνες και αδιέξοδες διαδικασίες.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το υπουργείο Υποδομών έχει ενημερώσει το Μαξίμου για τις δυσλειτουργίες που θα προκαλέσει αυτός ο μηχανισμός, επιδιώκοντας να περιορίσει τον ρόλο που θα επιτελέσει στα έργα η νέα Μονάδα Προετοιμασίας Εργων (Project Preparation Facility), η οποία θα λειτουργήσει στο ΤΑΙΠΕΔ.
Η τελική της μορφή θα φανεί εντός του μήνα, όταν θα αποσαφηνιστεί πλήρως το πλαίσιο λειτουργίας με τους θεσμούς.
Παράλληλα με το ΤΑΙΠΕΔ, κεντρικό ρόλο στην επιλογή των μεγάλων έργων υποδομής αναλαμβάνει και το Μέγαρο Μαξίμου, δημιουργώντας έναν ειδικό μηχανισμό, ανεξάρτητο από τα υπουργεία που, όπως αναφέρουν πληροφορίες, θα συνδεθεί με τη χάραξη της στρατηγικής, τον έλεγχο και την παρακολούθηση των έργων.
Διαβάστε ακόμη:
Σκυλακάκης: Προς το τέλος του καλοκαιριού τα πρώτα χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης
Συντάξεις – επιδόματα: Ποιες πληρωμές θα γίνουν μέσα στον Απρίλιο
Το παράδοξο της πανδημίας: «Έκρηξη» στην αγορά πολυτελών αυτοκινήτων