Η Πιάτσα Σαν Μάρκο στην «καρδιά» της Βενετίας, με μήκος 180 μέτρα και πλάτος 70 μέτρα είναι η μοναδική πλατεία της ιταλικής αριστοκρατικής πόλης. Είναι τόσο εντυπωσιακή που ο Ναπολέων Βοναπάρτης τη χαρακτήρισε «το πιο όμορφο σαλόνι της Ευρώπης». Μπορεί να κατασκευάστηκε τον 9ο αιώνα, αλλά η επένδυσή της με πλάκες και τις χαρακτηριστικές λευκές πέτρες που σχηματίζουν πλαίσια για τους πάγκους των πωλητών κατά τη διάρκεια των εμποροπανηγύρεων του παρελθόντος, πραγματοποιήθηκε 100 χρόνια μετά. Στην Πιάτσα Σαν Μάρκο ξεχωρίζουν το Παλάτι των Δόγηδων, η Βασιλική του Αγίου Μάρκου, ο Πύργος του Ρολογιού του Αγίου Μάρκου, το Καμπαναριό του Αγίου Μάρκου και τα… περιστέρια.
Δεν υπάρχει τουρίστας που να μην έχει φωτογραφηθεί στην πλατεία-κόσμημα ενώ ένα γκριζωπό «σύννεφο» τον τυλίγει, αφού δεκάδες πτηνά είτε πετούν γύρω του, είτε ξεκουράζονται στο κεφάλι του, είτε τσιμπολογούν τα σπόρια που πλανόδιοι πωλούν.
Η πρώτη καταγραφή των πτηνών λέγεται πως είναι αυτή του Ιταλού ζωγράφου Γκαμπριέλε Μπέλα στον πίνακά του «Ο δημόσιος κλήρος στην Πιάτσα Σαν Μάρκο» που χρονολογείται μεταξύ 1779 και 1792 και φιλοξενείται στο Ίδρυμα Κουερίνι Σταμπάλια. Παρότι η απεικόνιση των περιστεριών δεν είναι σαφής, η μορφή τους, το σκούρο χρώμα τους και το πέταγμά τους σε ζευγάρια οδηγεί τους ειδικούς να καταλήγουν ότι ο Μπέλα θέλησε να αναπαραστήσει τα περιστέρια.
Η πόλη με τα 119 νησάκια που συνδέονται μεταξύ τους με 150 κανάλια και περισσότερες από 400 γέφυρες. είναι ένας από τους κορυφαίους τουριστικούς προορισμούς, με περισσότερους από 261.000 μόνιμους κατοίκους και περίπου 100.000… φτερωτούς κατοίκους.
Γιατί, όμως, η Βενετία αποδεικνύεται «hot» και για τα περιστέρια με αποτέλεσμα να έχει τον μεγαλύτερο πληθυσμό στην Ευρώπη; Σύμφωνα με κείμενο της συγγραφέως του 18ου αιώνα Τζουστίνα Ρενιέ Μικέλ, η οικογένεια της οποίας ανήκε στους Ενετούς πατρικίους, δεκάδες περιστέρια απελευθερώνονταν από πιστούς στο τέλος της πασχαλινής λειτουργίας στην Πιάτσα Σαν Μάρκο, αφού προηγουμένως είχαν δέσει τα πόδια τους για να μη μπορέσουν να πετάξουν ψηλά. Στη συνέχεια σε ένα άτυπο κυνήγι έπιαναν όσα περισσότερα μπορούσαν και τα ετοίμαζαν για το γεύμα της Κυριακής. Όσα από αυτά κατάφερναν να γλιτώσουν από τα χέρια των Βενετών έβρισκαν καταφύγιο κάτω από τη στέγη του Παλάτσο Ντουκάλε, όπου στη συνέχεια έφτιαχναν τις φωλιές τους και εναπόθεταν τα αυγά τους δίνοντας συνέχεια στην αποικία τους.
Μπορεί σήμερα πολλοί τουρίστες να διασκεδάζουν με την παρουσία των πτηνών, όμως, δεν ισχύει το ίδιο για τους μόνιμους κατοίκους, αφού οι ακαθαρσίες που αφήνουν πίσω τους δεν ταιριάζουν στην αισθητική της πόλης και παράλληλα ενέχουν κινδύνους για τη δημόσια υγεία.
Κατά τη διάρκεια περιόδων αιχμής, ο δήμος επιστρατεύει ειδικό μηχάνημα για τον καθαρισμό της πλατείας, ενώ επισήμως έχει εκδοθεί απαγόρευση στους τουρίστες να ταΐζουν τα πουλιά με αυστηρά πρόστιμα. Παρ’όλα αυτά κυκλοφορούν ακόμα παράτυποι πωλητές που πιέζουν τους επισκέπτες να αγοράσουν σιτάρι και στη συνέχεια προτίθενται να τους φωτογραφήσουν, έναντι 20 ακόμα και 30 ευρώ!
Αντισυλληπτικά για περιστέρια
Το οικόσιτο περιστέρι (Columba livia domestica) είναι ένα υποείδος αγριοπερίστερου των βράχων, το οποίο είναι το αρχαιότερο εξημερωμένο πτηνό στον κόσμο. Υπάρχουν αναφορές σε αυτά ακόμα και σε πινακίδες σφηνοειδούς γραφής πριν περίπου 5.000 χρόνια στη Μεσοποταμία, στη Μεσόγειο πιθανολογείται ότι εξημερώθηκαν πριν από 2000-5000 χρόνια, καθώς αποτελούσαν πηγή τροφής, ενώ λέγεται πως oi Ευρωπαίοι αποικιοκράτες ευθύνονται για τη μεταφορά περιστεριών στην Αμερική το 1600. Σήμερα υπολογίζεται ότι υπάρχουν περίπου 260-400 εκατ. περιστέρια σε όλο τον κόσμο, με εξαίρεση την Ανταρκτική.
Η άνοδος της θερμοκρασίας εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής έχει οδηγήσει στην ταχύτερη αναπαραγωγή τους, με τον πληθυσμό τους να προκαλεί πονοκέφαλο για τις δημοτικές αρχές ευρωπαϊκών – και όχι μόνο – πόλεων εξαιτίας των προβλημάτων για τη δημοσία υγεία που προκύπτουν από τα σχεδόν 12 κιλά περιττωμάτων που παράγονται ετησίως από κάθε περιστέρι.
Για αυτό το λόγο καταφεύγουν σε εφευρετικές μεθόδους σε μία προσπάθεια να ελέγξουν τον αριθμό τους, παρότι πλέον τα περιστέρια ζουν συμβιωτικά με τους ανθρώπους.
Στη Βενετία, όπως προείπαμε, έχουν εφαρμοστεί πολλά μέτρα από την αιχμαλωσία τους, τη χορήγηση σιτηρών με αντισυλληπτικά, μέχρι και την απαγόρευση σίτισής τους, μέτρο που εφαρμόζεται και στη Σιγκαπούρη με πρόστιμο ακόμα και 3.500 δολαρίων σε όποιον το παραβιάζει.
Στις Βρυξέλλες μετά την εκρηκτική αύξηση του πληθυσμού τους κατά την πανδημία, χορηγήθηκαν αντισυλληπτικά, αφού η θανάτωσή τους απαγορεύεται. Στην πόλη, λοιπόν, εγκαταστάθηκαν ταΐστρες με τροφή που περιέχει φαρμακευτικές ουσίες ώστε τα θηλυκά να μην αναπαράγονται. Ανάλογη μέθοδος εφαρμόστηκε στις ΗΠΑ, το Παρίσι και τη Βαρκελώνη. Ως αποτέλεσμα τα περιστέρια της βελγικής πόλης μειώθηκαν κατά 50% με τις τοπικές αρχές να επεκτείνουν το μέτρο και σε άλλα σημεία.
Στη Λισαβόνα οι αρμόδιοι σκέφτηκαν μία πιο δαπανηρή λύση ώστε να περιοριστεί η περιήγηση των πτηνών στην πόλη: Περιστερώνες. Μπορεί να μη θυμίζει τους περίτεχνους περιστερώνες της Τήνου – ένα από τα σύμβολα του κυκλαδίτικου νησιού – όμως, ο «πύργος» που κατασκευάστηκε έναντι 12.000 ευρώ φιλοξενεί τα περιστέρια παρέχοντας τροφή, νερό και στέγη ώστε να μην αναγκάζονται να εξαπλώνονται στην πόλη, αλλά και παράλληλα να τίθεται υπό έλεγχο ο αριθμός των αυγών τους, τα οποία αντικαθιστώνται με ψεύτικα ώστε να μην γεννιούνται μικρά.
Στη γερμανική πόλη Λίμπουργκ, η αντιμετώπιση του προβλήματος είναι πιο σκληροπυρηνική, αφού έπειτα από διεξαγωγή δημοψηφίσματος με ποσοστό 53% αποφασίστηκε η θανάτωσή τους με έναν αμφιλεγόμενο και για πολλούς βάναυσο τρόπο, καθώς ένας εκπαιδευτής γερακιών αναμένεται να παγιδεύσει τα περιστέρια και στη συνέχεια να τα σκοτώσει σπάζοντας το λαιμό τους.
Ηπιότερη ήταν η αντιμετώπιση της δημοτικής αρχής της ισπανικής Κάντιθ, καθώς αποφασίστηκε η μετεγκατάσταση 5.000 περιστεριών εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, έπειτα από παράπονα των επιχειρηματιών ότι τα πτηνά διώχνουν τους τουρίστες από τις βεράντες των καφέ στο πιο δημοφιλές σημείο της περιοχής.
Οι «υπερδυνάμεις» των περιστεριών: Διαγιγνώσκουν καρκίνο και αναγνωρίζουν διάσημους πίνακες
Τα περιστέρια έχουν προσαρμοστεί στο αστικό περιβάλλον – βλέπε πλατεία Συντάγματος – καθώς δε δυσκολεύονται να βρουν τροφή, δεν κινδυνεύουν από αρπακτικά και τα κτίρια αποτελούν ιδανική… στεγαστική λύση. Πολλοί, μάλιστα, από τους Αθηναίους αναφέρονται σε αυτά χαρακτηρίζοντάς τα «φτερωτούς αρουραίους» εκφράζοντας την απέχθεια ή ακόμα και το μίσος τους για τα περιστέρια.
Είναι, όμως, κινητές υγειονομικές βόμβες ή κρύβουν ικανότητες που δε μπορούμε ούτε να φανταστούμε;
Σύμφωνα με μελέτες είναι μερικά από τα πιο έξυπνα πτηνά και παρότι ο εγκέφαλός τους έχει το μέγεθος της άκρης του μικρού δακτύλου, είναι ικανά να αναγνωρίσουν έναν όγκο κοιτάζοντας μία μαστογραφία!
Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από παλαιότερη έρευνα του Πανεπιστημίου της Αϊόβα και του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, σύμφωνα με την οποία τα πουλιά αυτά ακολουθώντας σωστή εκπαίδευση μπορούν να μάθουν να εντοπίζουν την παρουσία όγκου του μαστού με ιατρική ακρίβεια.
Στο πλαίσιο της μελέτης 24 περιστέρια ανταμείβονταν με τροφή κάθε φορά που ανίχνευαν σωστά την παρουσία ή απουσία κακοήθειας σε μαστογραφίες, με ποσοστό επιτυχίας που άγγιζε το 50% την πρώτη ημέρα και το 85% μέσα σε 13-15 ημέρες εκπαίδευσης.
Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι ο μηχανισμός που χρησιμοποιούν τα πουλιά για να κάνουν τις σωστές επιλογές είναι παρόμοιος με τη μέθοδο που χρησιμοποιούν τα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης.
Επιπλέον, τα περιστέρια είναι ικανά να διακρίνουν και να κατηγοριοποιούν αντικείμενα και εικόνες, να αναγνωρίζουν τις εκφράσεις του ανθρώπινου προσώπου, να ξεχωρίζουν τα γράμματα του αλφαβήτου και να καταλαβαίνουν αν μπροστά τους υπάρχει ένας πίνακας του Μονέ ή του Πικάσο. Οι επιστήμονες τονίζουν ότι η μνήμη τους είναι εντυπωσιακή, καθώς μπορούν να θυμούνται πάνω από 1.800 διαφορετικές εικόνες!
Ο παρασημοφορημένος Paddy
Δεν είναι τυχαίο ότι τα περιστέρια, πέρα από τροφή, κατοικίδια και ιερά ζώα, είχαν και την ιδιότητα του αγγελιοφόρου, με πολλά από αυτά να έχουν χρησιμοποιηθεί για την παράδοση μηνυμάτων κατά τη διάρκεια των Παγκόσμιων Πολέμων. Κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, μάλιστα, τα περιστέρια εκτελούσαν αποστολές, με τον Paddy ένα ιρλανδικό ταχυδρομικό περιστέρι, να έχει λάβει το μετάλλιο Dickin χάρη στην ικανότητά του να μεταφέρει κωδικοποιημένο μήνυμα από τη Νορμανδία στην Αγγλία διασχίζοντας 370 χλμ. σε μόλις 4 ώρες και 50 λεπτά. Για το ταχύτερο ταξίδι που καταγράφηκε κατά την απόβαση στη Νορμανδία, του απονεμήθηκε το παράσημο την 1η Σεπτεμβρίου 1944. Βέβαια, πριν λίγες ημέρες η επιγραφή που ανέφερε το επίτευγμα του μικροσκοπικού ήρωα και βρισκόταν έξω από το σημείο στο Καρνλόου όπου εκκολάφθηκε το αυγό του και εκπαιδεύτηκε, καταστράφηκε από βάνδαλους.
Την επόμενη φορά, λοιπόν, που θα δείτε ένα περιστέρι και στο πρόσωπό της θα σχηματιστεί η αποστροφή, θυμηθείτε: Το περιστέρι μπορεί να αναγνωρίσει την έκφρασή σας.
Photo: Pixabay
Διαβάστε ακόμη
Κωστής Χατζηδάκης: Χωρίς τον 5ο πόλο θα υπήρχε κούρεμα καταθέσεων 1,6 δισ. ευρώ
Pricefox: Πόσο θα σας κοστίσει το τετραήμερο του Δεκαπενταύγουστου (πίνακας)
Για όλες τις υπόλοιπες ειδήσεις της επικαιρότητας μπορείτε να επισκεφτείτε το Πρώτο ΘΕΜΑ