«Πόλεμος πάντων μέν πατήρ ἐστί, πάντων δέ βασιλεύς» κατά την γνωστή ρήση του Ηράκλειτου και ο πόλεμος στην Ουκρανία μετά την εισβολή της Ρωσίας, ήταν αρκετός για να φέρει θεμελιώδεις ανατροπές στην ενεργειακή στρατηγική της Ε.Ε.
Αν και το EU Green Deal παραμένει αδιαπραγμάτευτο, τουλάχιστον σε επίπεδο διακηρύξεων, αυτό που προτάσσεται πλέον είναι η απεξάρτηση της γηραιάς ηπείρου από τον σφιχτό ενεργειακό εναγκαλισμό με τη Ρωσία. Κάτι που ασφαλώς αποτελούσε επίσης διακηρυγμένο και σχεδόν «διαχρονικό» στόχο των Βρυξελλών, -υπό την πιεστική συμπαράσταση της Ουάσιγκτον-, χωρίς ωστόσο μέχρι τώρα να πραγματοποιηθούν κάποια ουσιαστικά βήματα.
Αυτή η απεξάρτηση, όμως, -όπως και κάθε είδους απεξάρτηση-, δεν μπορεί να γίνει από τη μια μέρα στην άλλη. Χρειάζεται χρόνος και (πολύ) χρήμα, αλλά και νέα εργαλεία που ίσως περιλαμβάνουν και αρκετά «παλιά». Γιατί
πέρα από την αδήριτη ανάγκη ενίσχυσης των ΑΠΕ, μέχρι να φτάσουμε στην «οικονομία του υδρογόνου» έχουμε καιρό μπροστά.
Βλέπουμε, έτσι, υπό το βάρος των εξελίξεων, ότι το «καταδικασμένο» από το αυστηρό πλαίσιο του Taxonomy φυσικό αέριο επανέρχεται στο προσκήνιο ως «καύσιμο-γέφυρα», ιδιαίτερα μάλιστα το υγροποιημένο (LNG) που δίνει τη δυνατότητα διαφοροποίησης των πηγών τροφοδοσίας. Στο προσκήνιο, όμως, επανέρχεται και η πυρηνική ενέργεια, που επίσης αποτέλεσε πεδίο σκληρής αντιπαράθεσης πρόσφατα εντός της Ε.Ε. για τον «πράσινο» ή μη χαρακτήρα της.
Το παράδειγμα της Φινλανδίας
Η ουσία είναι ότι οι μεγάλες δυνάμεις της Ευρώπης που έχουν δεσμευτεί στη σταδιακή απόσυρση των πυρηνικών εργοστασίων οδηγούνται σε δεύτερες σκέψεις, ενώ κι άλλες χώρες αναγκάζονται να συμφιλιωθούν με τα μεγάλα οφέλη, αλλά και το μεγάλο ρίσκο της πυρηνικής ενέργειας.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα, η Φινλανδία, η οποία επίσης δέχεται απειλητική πίεση από τη Μόσχα σχετικά με τον Νατοϊκό προσανατολισμό της, όπου ξεκίνησε χθες Σάββατο, μετά από μια δεκαετία καθυστερήσεων λόγω
αδειοδοτήσεων και κατασκευαστικών προβλημάτων, τη δοκιμαστική λειτουργία του ο πρώτος νέος πυρηνικός αντιδραστήρας της, μετά από 40 και πλέον χρόνια.
Η χώρα βασίζεται, όπως αναφέρει το Bloomberg, σε εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από γείτονες — κυρίως τη Ρωσία και τη Σουηδία — για να κρατήσει τα φώτα αναμμένα, μια κατάσταση που με το νέο «απόκτημα» θα περιοριστεί σε σημαντικό βαθμό.
Το Olkiluoto-3 των 1.600 MW ανοίγει τις πύλες του σε μια εποχή που το ενεργειακό κόστος καταγράφει ιστορικά υψηλά και ασφαλώς υπόσχεται γενναία ανακούφιση προς τις βιομηχανίες και τα νοικοκυριά.
Άλλωστε, η ενεργειακή κρίση και η εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία δείχνουν πόσο ζωτικής σημασίας είναι οι εγχώριες ενεργειακές πηγές ακόμη και σε καλά συνδεδεμένες αγορές. Καθώς η Μόσχα απομονώνεται ολοένα και περισσότερο, οι διαχειριστές δικτύων της Βαλτικής νωρίτερα αυτό το μήνα δήλωσαν ότι μειώνουν τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας από τη Ρωσία και ενισχύουν την τοπική παραγωγή και ροές από άλλα κράτη.
Η νέα εγκατάσταση, η οποία στοίχισε 6,4 δισεκατομμύρια δολάρια, θα βοηθήσει τη Φινλανδία να περιορίσει τις εισαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας έως και 60% όταν ξεκινήσει η κανονική παραγωγή το ερχόμενο καλοκαίρι.
«Η Φινλανδία θα αποκτήσει ισχυρότερο ενεργειακό ισοζύγιο και οι ροές προς τα νότια θα βοηθήσουν την περιοχή της Βαλτικής», όπως δήλωσε ο Johan Sigvardsson, αναλυτής στη σουηδική Bixia AB.
Σε… πυρηνική τροχιά η Ευρώπη
Η Ευρωπαϊκή Ένωση σχεδιάζει να απογαλακτιστεί από τη ρωσική ενέργεια, ξεκινώντας με τη μείωση των εισαγωγών φυσικού αερίου κατά τα δύο τρίτα φέτος. Και ενώ μέχρι τώρα οι ροές του ρωσικού φυσικού αερίου συνεχίζονται απρόσκοπτα η αβεβαιότητα που κυριαρχεί λόγω της γεωπολιτικής έκρηξης οδηγεί τις τιμές σε επίπεδα ρεκόρ, με εκατομμύρια σπίτια και εργοστάσια σε όλη την ήπειρο να αντιμετωπίζουν άνευ προηγουμένου λογαριασμούς ρεύματος.
Κάπως έτσι τα πυρηνικά επανέρχονται στο προσκήνιο. Γιατί αν και οι πυρηνικοί αντιδραστήρες είναι εξαιρετικά ακριβοί και χρειάζονται χρόνια για να κατασκευαστούν, προβάλλονται τώρα ως μια «αξιόπιστη εναλλακτική λύση»
στα αιολικά και ηλιακά πάρκα και δεν παράγουν εκπομπές άνθρακα.
Η ατομική ενέργεια λοιπόν κερδίζει έδαφος στην Ευρώπη, όπως διαπιστώνει και το Bloomberg. Στο πλαίσιο αυτό, οι «πυρηνοκίνητοι» γερμανικοί ενεργειακοί όμιλοι δήλωσαν ότι είναι ανοιχτοί να συζητήσουν την παράταση της διάρκειας ζωής των υπόλοιπων σταθμών τους. Στη Φινλανδία, η Fortum Oyj σχεδιάζει να παρατείνει τη διάρκεια ζωής των δύο αντιδραστήρων της στο εργοστάσιο της Loviisa κατά 20 χρόνια έως το 2050.
Η σκανδιναβική χώρα έχει στα σκαριά κι άλλο ένα σχέδιο για την κατασκευή του 6 ου αντιδραστήρα της, του Fennovoima Oy. Όμως και εδώ ο ρόλος της Ρωσίας είναι κρίσιμος αφού η Rosatom Corp., είναι εταίρος και προμηθευτής καυσίμων και τεχνολογίας. Το γεγονός ότι η ρωσική εταιρεία έχει μπει ήδη στο στόχαστρο των ΗΠΑ οδηγεί το project Fennovoima σε αναστολή.
Διαβάστε ακόμα
Πόλεμος στην Ουκρανία: Κατηγορούν τους Ρώσους για πυραυλικές επιθέσεις στο Λβιβ
Μητσοτάκης – Ερντογάν: Κομβικής σημασίας συνάντηση εν μέσω διεθνούς κρίσης
Οι ελληνικές επιχειρήσεις που μπήκαν στη δίνη του κυκλώνα λόγω Ουκρανίας (πίνακες)