Βαριές καμπάνες σε όσους δήμους της χώρας συνεχίζουν να «θάβουν» αστικά απόβλητα, επιφυλάσσει η εφαρμογή του νόμου, δέκα χρόνια μετά την ψήφιση του θεσμικού πλαισίου που τέθηκε σε εφαρμογή έπειτα από διαδοχικές αναβολές από τις αρχές Ιανουαρίου.
Συνολικά για τα έτη 2022 και 2023 σύμφωνα με τους υπολογισμούς της Κεντρικής Ένωσης Δήμων και Κοινοτήτων (ΚΕΔΕ), οι δήμοι καλούνται να καταβάλλουν 200 εκατομμύρια ευρώ, από τα οποία τα 80 εκατ. ευρώ αφορούν την τρέχουσα περίοδο και τα υπόλοιπα τον επόμενο χρόνο. Εξ αυτών τα 13,5 εκατ. ευρώ επιβαρύνουν τους δήμους της Κεντρικής Μακεδονίας.
Όπως αναφέρουν στελέχη της ΚΕΔΕ, το βάρος είναι δυσβάσταχτο για τους ΟΤΑ σε μια περίοδο έντονων ανατιμήσεων και αυξημένου ενεργειακού κόστους, το οποίο υπολογίζεται ότι θα επιβαρύνει τους δήμους με πρόσθετες δαπάνες 120 εκατ. ευρώ για το 2022 εφόσον υπολογιστεί αύξηση κατά 40% της ηλεκτρικής ενέργειας σε σχέση με πέρσι. Εάν σε αυτά τα ποσά προστεθούν και τα έξοδα για την διαχείριση της πανδημίας που υπολογίζονται σε 170 εκατ. ευρώ, οι ΟΤΑ καλούνται να εκταμιεύσουν συνολικά περίπου 500 εκ. ευρώ το επόμενο διάστημα χρήματα τα οποία οι δήμοι θα μετακυλίσουν στους πολίτες.
Η τοπική αυτοδιοίκηση υποστηρίζει ότι το τέλος ταφής δεν αποτελεί λύση στα προβλήματα διαχείρισης απορριμμάτων καθώς θα πρέπει να συνδυαστεί με κίνητρα ανακύκλωσης για να απαλλαγούν οι δήμοι οριστικά από το βραχνά των σκουπιδιών.
Σε συνάντηση μάλιστα που πραγματοποιήθηκε αρχές Δεκεμβρίου με τον Πρωθυπουργό, η ΚΕΔΕ ζήτησε την μετάθεση της εφαρμογής του μέτρου αλλά και να μειωθεί το τέλος για όσους δήμους έχουν δρομολογήσει αντίστοιχα έργα στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ ή μέσω ΣΔΙΤ. Ωστόσο η κυβέρνηση φαίνεται διστακτική στην αλλαγή σχεδιασμού, καθώς το τέλος ταφής αποτελεί αιρεσιμότητα για την εκταμίευση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και δεν μπορεί να μεταβληθεί.
Σήμερα, όπως αναφέρουν οι δήμοι, τον λογαριασμό των μεγάλων καθυστερήσεων στην κατασκευή των μονάδων επεξεργασίας καλούνται να πληρώσουν οι ΟΤΑ, μολονότι υπήρξαν σοβαρές καθυστερήσεις στην υλοποίηση των αναγκαίων έργων από το έμφραγμα που προκάλεσε στην αγορά ο νόμος των δημοσίων συμβάσεων.
Το τέλος ταφής έχει καθοριστεί στα 20 ευρώ ανά τόνο αποβλήτων για το 2022 και αυξάνεται ετησίως κατά 5 ευρώ και έως την τιμή των 35 ευρώ. Από την 1η Ιανουαρίου 2026 το τέλος ταφής ορίζεται σε 45 ευρώ ο τόνος και αυξάνεται στην τιμή των 55 ευρώ από την 1η Ιανουαρίου 2027, τιμή που θα παραμένει σταθερή τιμή για τα επόμενα χρόνια.
Το τέλος καταβολής υποχρεούνται να πληρώσουν οι Φορείς διαχείρισης αποβλήτων (ΦΟΔΣΑ) και οι δήμοι ή τα νομικά πρόσωπα που ανήκουν στους ΟΤΑ και ασκούν την διαχείριση των απορριμμάτων. Το τέλος θα υπολογίζεται ανά εξάμηνο με βάση τις πραγματικές ποσότητες αποβλήτων που διατέθηκαν στους Χώρους υγειονομικής Ταφής και θα αποδίδεται σε ειδικό λογαριασμό που τηρεί ο Ελληνικός Οργανισμός Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ.).
Για φέτος, τα στοιχεία για τον υπολογισμό ταφής του πρώτου εξαμήνου θα πρέπει να υποβληθούν έως τα τέλη Σεπτεμβρίου του 2022 και το οφειλόμενο ποσό θα πρέπει να πληρωθεί έως τις 30 Οκτωβρίου του ίδιου έτους. Τα στοιχεία του δεύτερου εξάμηνου θα υποβληθούν έως τις 31 Μαρτίου του 2023 και τα χρήματα θα καταβληθούν έως τις 30 Απριλίου της ίδιας χρονιάς.
Το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας δηλώνει ότι η εφαρμογή του μέτρου ξεκίνησε από την 1η Ιανουαρίου για ποσότητες ανεπεξέργαστων αστικών αποβλήτων που θα διατίθενται σε χώρους υγειονομικής ταφής (ΧΥΤ) καθώς και για τα υπολείμματα επεξεργασίας αστικών αποβλήτων που θα προκύπτουν από μονάδες επεξεργασίας αστικών αποβλήτων (ΚΔΑΥ), Μονάδες Επεξεργασίας Βιολογικών Αποβλήτων (ΜΕΒΑ), Μονάδες Μηχανικής Βιολογικής Επεξεργασίας (ΜΕΑ), και μονάδες αποτέφρωσης αστικών αποβλήτων) που επίσης θα καταλήγουν σε ΧΥΤ.